‘‘Türkiye, çiğneyebileceğinden fazlasını ısırmış olabilir”

Financial Times yazarı David Gardner, Türkiye’nin Suriye politikasını analiz ettiği makalesinde, Suriye’de Beşşar Esad sonrası dönemin, Ankara açısından yeni bir ikilem oluşturduğunu söylüyor.

“Uzun süredir Beşar Esad’a karşı isyanın örgütlenme merkezliğini yapan Türkiye, çiğneyebileceğinden fazlasını ısırmış olabilir”, diyerek yazısına başlayan Gardner, şöyle devam ediyor; “Esad sonrası dönemin muhtemel sonuçlarından biri, Türkler’e aniden, kaygı verici derecede açıkça gözüktü: Ankara, ülkenin güneydoğusunda yeniden ateşlenen, rahatsız edici çatışmayı çözmenin yakınından bile geçmiyorken, hemen güneyinde oluşan bir diğer Kürt varlığı.”

Gardner, Esad rejimine bağlı güçlerin, Suriye’nin Kürt bölgelerinden çekilmesiyle, Suriyeli Kürtler’in buralardaki boşluğu doldurduğunu anlatıyor. Boşluğu dolduranların Demokratik Birlik Partisi (PYD) ve Kürt Ulusal Konseyi olduğunu belirten yazar, Konseyin pekçoğu kağıt üzerinde olmaktan öte gitmeyen 10’dan fazla gruptan oluştuğunu söylüyor.

Gardner, PKK’nın müttefiki PYD’nin ise, kökü daha derinlere dayanan, disiplinli bir hareket olduğunu belirtiyor. Gardner şöyle devam ediyor;

“Şimdi Ankara’nın algısı şu: PKK’ya bağlı bir örgüt Suriye’nin kuzeyinde bir yer ediniyor ve bu Kürt bölgelerinin konfedarasyonu ihtimalini akıllara getiriyor. Bu, Türk devletine, çoğunluğunu Kürtler’in oluşturduğu ülkenin güneydoğusundan parçalar kopartabilecek bir Kürt devletinin kuruluş aşaması olarak görünüyor.”

Beşşar Esad’ın ülkedeki isyanın başlamasından bu yana, muhaliflerinin isteklerini yerine getirmek adına attığı tek somut adımın, Suriye’deki vatansız 2,5 milyon Kürt’ün 10’da birine vatandaşlık vermek olduğunu belirten Financial Times yazarı, Esad’ın PKK’yla yeniden yakın bir ilişki kurduğunu vurguluyor.

Bu adımların, Kürtler’in devrime katılmasını önlemek için atıldığını vurgulayan David Gardner, bazı Türk yetkililerin Esad’ın Kürt bölgelerindeki güçlerini, PYD’yle koordineli bir şekilde çektiğine inandığını söylüyor. David Gardner, bu sırada Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi Başkanı Mesud Barzani’yle yakın bir ilişki geliştirdiğini söylüyor.

Yazar, Ankara’nın Bağdat yönetimini kızdırmak pahasına, Kürt yönetimiyle Kerkük’ten Ceyhan’a petrol ve doğalgaz taşıma anlaşmaları yaptığını hatırlatıyor. Ancak yazar, PYD ve Kürt Ulusal Konseyi’nin Suriye’deki Kürt bölgelerini devralmasında Barzani’nin arabuluculuk görevi oynadığını belirtiyor ve şöyle devam ediyor;

“Ankara’nın Irak Bölgesel Kürt Yönetimi’yle ilişkilerini, kurnaz Barzani’nin büyük Kürdistan arzusu konusundaki algısı ve Türkiye’nin bundan duyduğu neredeyse patolojik derecedeki korku belirleyecek. Suriye’ye, İran’a ve Türkiye’ye yayılmış Kürtler Osmanlı İmparatorluğu sonrası dönemin en büyük kaybedenleri oldu. Avrupalı sömürgecilerin, Suriye ve Irak’ta ayrıcalıklı azınlıkları öne çıkarmak için çizdiği keyfi sınırlar değişecekse eğer, Türkiye net bir şekilde Kürtler’in bu tarihi fırsatı sonunda bir devlete sahip olmak için kullanacağına emin olacak.”

Peki, Türkiye’nin bu duruma tepkisi ne olmalı? diye soran yazar, bu soruya da şöyle yanıt veriyor:

“Suriye sınırının ötesine saldırmanın cazibesi büyük olacak. Ama Erdoğan’ın vereceği yerinde tepki, yeni anayasada Türkiye Kürtleri’nin kültürel özgürlük ve bir tür otonomi isteklerini karşılamak olur. Erdoğan’ın yeni İslamcı hükümeti Kürtler’in şikâyetleri konusunda en ileri adımları atan hükümetti. Ama bu kadarı artık yeterli değil. Arap Baharı Erdoğan için iyi geçiyordu. Şimdi bunu hak edip, etmediğini gösterecek sınav zamanı geldi”