Kolon diye adlandırdığımız kalın bağırsak, makattan başlayıp ince bağırsağa kadar devam eden ve yaklaşık 1,5-2 metre uzunluğunda olan sindirim sistemimizin son parçasıdır. Dünya genelinde kolon kanseri üçüncü sıklıkta görülen kanser tipidir ve kanserler içinde ölüme sebep olmada dördüncü sıradadır. Erkeklerde görülme olasılığı kadınlara oranla biraz fazladır. Son yıllarda kolon kanserinin tarama yöntemleri sayesinde erken evrede yakalanabilmesi ve daha etkili tedavi stratejilerinin gelişmesi nedeniyle kolon kanserinden ölüm oranlarında ciddi azalma olmuştur. Sigara, alkol, fazla kilo, çok kırmızı et tüketimi kolon kanseri riskini artırmaktadır. Ayrıca Tıp 2 Diyabeti olanlarda ve crohn hastalığı veya ülseratif kolit gibi kronik bağırsak sistemi hastalığı olanlarda kolon kanseri riski yüksektir. Yine bazı genetik sendromlarda da kolon kanseri riski ciddi şekilde artmaktadır.
Hangi tarama yöntemleri mevcut ve kolon kanseri taramasına hangi yaşta başlamak gerekiyor?
Günümüzde kolon kanserini çeşitli tarama yöntemleriyle erken safhada yakalamak mümkündür. Dışkıda gizli kan testi, dışkıda immuno kimyasal test, sigmoidoskopi ve kolonoskopi belli başlı tarama yöntemleridir. American College of Physicians birliğinin 2012 yılında yayınladığı klavuzunda ortalama riski olan bir kişinin kolon kanseri taramasına 50 yaşından itibaren başlanması ve bu taramanın 75 yaşına kadar devam edilmesi önerilmektedir. Biraz önce bahsettiğimiz tarama yöntemlerine gelecek olursak dışkıda gizli kan bakmak veya dışkıda immuno kimyasal test yapmak her yıl tekrarlanması gereken testlerdir. Eğer test sonucu pozitif çıkarsa kolonoskopi yapılması gereklidir. Diski testleri yerine taramaya direk sigmoidoskopi veya kolonoskopiyle de başlanabilir. Sigmoidoskopi ve kolonoskopi ucunda küçük bir kamera olan bir hortumla direk olarak makata ve kalın bağırsağa bakmaya yarayan ve gerekirse biyopsi alınmasına imkan tanıyan bir metoddur. Kolonoskopiyle hemen hemen bütün kalın bağırsağa bakilabilirken sigmoidoskipoyle yalnız 40-60 cm’lik kısmına bakılabilir.
Kolonoskopi/sigmoidoskopi bulgularına göre bu testler doktorunuzun önerisine göre 3-5 veya 10 yılda bir tekrarlanmalıdır. Eğer birinci derecede akrabalarda kolon kanseri varsa taramaya 40 yaşında veya en genç yaşta kolon kanseri tanısı konan birinci derece aile yakınından 10 yaş önce (hangisi önce gelirse) başlamak gerekir. Bir örnek verecek olursak bir kişinin 50-60 yaş arasındaki birinci derece yakınlarından birine kolon kanseri tanısı konmuşsa bu kişinin 40 yaşından itibaren kolon kanseri taramasına başlaması gerekiyor. Eğer 45 yaşındaki birinci derece akrabasına kolon kanseri tanısı konmuş ise bu kişinin 35 yaşında kolon kanseri taramasına başlaması gerekiyor.
Kolon kanseri hangi bulgularla kendini gösterir?
Kolon kanseri karın ağrıları, kilo kaybı, iştahsızlık, halsizlik, sık diski yapma veya kabızlık, dışkıda kanla kendini gösterebilir.
Nasıl korunabiliriz?
Düzenli spor yapmak, meyve, sebze ve lifli gıdaları çokça tüketmek, kırmızı et tüketimini azaltmak, kilo vermek en önemli koruyucu faktörlerdir.
Dr. Serdal Aktolga
Weiss Memorial Hospital/ Chicago
Let me tell You a sad story ! There are no comments yet, but You can be first one to comment this article.
Write a comment