Apandisit, epiglottis ve bir gece okumasının serencâmı

Ne işe yarar ki bu organ diye geçirdim içimden, elime aldığım dergideki resme şöyle bir bakıp. Bir yandan gecenin o saatinde elimdeki küçük fıstık kaşesinden, hem de hiç suçluluk duymadan atıştırırken.

Vücudumuzun kapıcısı hükmündeki ağzımızdan içeri girenlerin, sonraki seyir güzergahını pek de düşündüğümü söyleyemezdim o an. Resimden gözümü ayırıp başlığa bakınca İngilizce olarak “Kusursuz Sindirim Sistemi” yazdığını gördüm. Ehh, okul yıllarında sindirim sistemini anlatan pekçok yazı okumuşluğumuz vardı. Hatta ilkokuldaki fen bilgisi laboratuvarımızda maketin organlarını söküp takmışlığımız da vâkiydi hani. Ama hazır çocuklar da uyumuşken, birkaç satır okumanın bir zararı olmazdı tabii. Hem gözüm yine o herkesin işe yaramaz gözüyle baktığı, patlayınca hemen ameliyatla alınması gereken organa takılıvermişti.

Koskoca sindirim sistemini gösteren fotoğrafta takıla takıla küçücük işe yaramaz apandisitte mi kalmıştı aklım? Ama hakkımı da yemeyeyim, Hakim olan Allah’ın hiçbirşeyi boşuna yaratmadığına ve her yarattığı varlıkta bir hikmet olduğuna da cânı gönülden inananlardanım. Ama suçum günahım varsa o da ‘muhakkak o apandisitin de vardır bir hikmeti’ deyip geçmem, daha ötesini araştırıp okuma zahmetine bu zamana kadar katlanmamamdır. Tabii her tevekkül sahibi Müslüman gibi ben de ‘n’apalım şimdiye kısmetmiş’ deyip, okumaya başladım.

Apandisit merakım depreşmişti depreşmesine ama, oraya gelene kadar epey bir mürekkep yalayıp yutmam gerekti. Okuduklarımın hepsini sindirebilmiş midir havsalam bilemeyeceğim lâkin sindirim sisteminin hakikaten ne kadar muazzam ve mükemmel yaratılmış olduğunu bir kez daha anlamış oldum. O ne ince hesap, o ne kusursuz yaradılış. Ağzımıza attığımız lokmayı keyifle çiğnemekten başka bir zahmete katlanmasak da, sonrasında olan şeyler akla zarar cinsinden.

İyi ki Allah (CC) sonrasını bizim aklımıza, kabiliyetimize bırakmamış, yoksa işin içinden sıyrılamaz, ele güne rezil olur, insan içine çıkamaz hallere düşerdik. Bizi Yaradan’ın o sonsuz merhameti olmasa, halimiz harapmış kısacası diye düşünmeden edemedim. Maazallah bu işler bize kalsaymış, yemek yerken hangi kası kasacağız, hangisini rahat bırakacağız, hangi enzimi hangi yiyecek için salgılayacağız diye düşünmekten aç kalıverirdik. Ola ki lokmayı yutarken nefes borusunun kapısı da denen ‘epiglottis’i kapatmakta bir zamanlama hatası yapıversek, ertesi gün eşimiz dostumuz helvamızı yemek için toplaşıp, rahmetli iyi insandı diye ardımızdan bir araba gözyaşı dökerdi. Merhameti bol olan Rabbim akıl sahibi olmayan organlara, kaslara bu işleri yaptırıp, bizi bu hallere düşmekten koruyormuş meğerse. 5-10 saniye süren çiğneme işleminden sonra kalın bağırsağa kadar süren sindirim olayı ortalama 40 saati buluyormuş. Üç beş lokmalık yemek için kırk saat sindirime kafa yoracağımı bilsem, hayat çekilmez olurdu diye geçiriverdim aklımdan. Hele ki midedeki asidin tırnak gibi sert bir cismi bile eritecek güçte olduğunu, ama birkaç santim aşağıdaki ince bağırsağa geçerken mübarek ‘secretin’ hormonu tarafından nötrleştirilerek, ince bağırsağın erimekten kurtulduğunu okuyunca, şöyle bir yutkunup kalmışım.

Öyle ya, asitlik değeri 2 olan mideden, PH değeri 7 olan ince bağırsağa nötrlenmeden geçen asid, organı eritip bitirebilirmiş. Bu iş de 2 çocuğu bile zar zor idare eden bana kalsa halim yamanmış, zira her seferinde iki organın arasını etmem pek mümkün görünmedi gözüme. Tabiri caizse bu işten de yırtmış olmanın verdiği hafiflikle okumaya devam ettim.

Nihayet en merak ettiğim konuya gelmişti yazar. Hani şu bazı teorilere göre bir işe yaramayan artık organ; apandisit. İnsan bilinmeyeni daha çok merak eder ya, bende ki de öyle bir merak. İşte kimine göre işe yaramaz görünse de, bir diğer geçerli teoriye göre faydalı bakteriler için bir sığınakmış o et parçası dediğimiz apandisit. Yani hastalıktan ötürü bağırsaklar zararlı bakterileri dışarı atarken, bizim faydalı bakterilerin sığınacağı güvenli limanmış apandisit. Tabii bu faydalı bakteriler ancak kendi görev mahalleri olan bağırsakta faydalı imiş. Ola ki apandisit patlayıp bu bakteriler vücuda yayılırsa, enfeksiyona sebep olup, vücudun başına ciddi işler açabilirmiş. Bu sebeple apandisiti patlayanlar acil ameliyata alınıyormuş.

İşte böyle 7-24 tıkır tıkır işleyen vücudumuzda, bizden habersiz olan biten şeylerin haddi hesabı yokmuş diye düşündüm durdum. Sonra gece gece bir de aklıma kan dolaşım sistemi gelmez mi? Ya kalbimizin vücuda dakikada kaç litre kan pompalayacağını bizim ayarlamamız gerekseydi? Sütlaç pişirirken bile kimi zaman sütün miktarını ayarlamayan insanoğlu, bu işin altından nasıl kalkardı bilmem? Merhameti bol olan Yaradan’a şükretmesin de ne yapsın bu kul diye diye bıraktım elimden dergiyi.