Suriye’de IŞİD’e operasyon için orduya emir verdi

ABD Başkanı Barack Obama, radikal Selefi IŞİD örgütüne karşı “zayıflatma ve nihayetinde imha” hedefiyle “kapsamlı ve aralıksız” mücadele stratejisini Türkiye saatiyle sabaha doğru açıkladı.

Obama’nın planı, Amerikan hava gücünü kullanarak ve karadaki muhaliflerini destekleyerek yalnızca Irak’ta değil Suriye’de de örgütle savaşı içeriyor. IŞİD’in ne ‘İslami’ ne de ‘devlet’ olduğunu vurgulayan Obama, mücadele stratejisini dört ana başlıkta özetledi: Sistematik hava saldırıları, karada teröristlere savaşan yabancı güçlere desteği artırma, örgütün maddî kaynaklarını kesme ve propagandasını kırma ve masum sivillere insanî yardım.

ABD Başkanı, IŞİD’e karşı savaşın ne olduğunu ortaya koymaya çalışırken, ne olmadığını izah etmeye de özen gösterdi. ‘Yabancı topraklarda savaşan Amerikan muharip askerleri olmayacak’ diyerek bunun Irak ve Afganistan’daki savaşlardan ‘farklı’ olacağına işaret etti. Yemen ve Somali’de ABD’yi tehdit eden teröristlere yapılan operasyonlara benzeyeceğini kaydetti. Ancak güvenlik uzmanları, IŞİD’i ‘imha’ hedefiyle yapılacak bir kampanyanın Yemen ve Somali’dekinden çok daha fazlasını gerektirdiğini ifade ediyorlar. Diğer yandan Obama, IŞİD’le mücadelenin ‘kanseri söküp atmak’ gibi ‘uzun zaman’ alabileceğini söyleyerek kamuoyundaki kısa vadede netice yönündeki gerçekçi olmayan beklentileri kırmaya çalıştı.

Esed’le işbirliği yok

IŞİD’e karşı savaşta ‘kendi halkını terörize eden’ Esed rejimine güvenemeyeceklerini belirten Obama, Suriye’deki muhalefete askeri yardımı artırdıklarını kaydederek Amerikan Kongresi’nden bu savaşçıları eğitmek ve donatmak için ‘ek yetki ve kaynak’ talep etti. Böylelikle IŞİD tehdidi Obama yönetimini yıllardır bulaşmamaya özen gösterdiği Suriye iç savaşına da daha fazla itmiş oluyor. Öte yandan Obama, Suriye’deki krizi kökten halledecek ‘siyasi çözüm’ü aramayı sürdüreceklerini vurgulayarak askeri taktiklerle çözüm gelmeyeceği görüşünü ikrar etti.

Beyaz Saray, IŞİD’le mücadelenin yükünü bölgedeki devletlerle paylaşmayı önemsiyor. ‘Bu sadece bizim kavgamız değil.’ diyen Başkan Obama, ‘Amerikan gücü kesin sonuca ulaşmada fark yaratabilir, ama biz ne Iraklıların kendileri için yapmaları gerekeni onlar için yapabilir, ne de kendi bölgelerini güvenlileştirmede Arap ortakların yerini alabiliriz.’ şeklinde konuştu.

Obama, IŞİD’in ‘mezhepçi ihtilaflar’dan ve Suriye’deki iç savaştan yararlanarak Irak ve Suriye’nin her iki tarafında toprak kazandığına işaret etti. ABD Irak’ta Şiileri kayıran ayrımcı politikalarıyla terörizme zemin hazırlamakla suçladığı Maliki hükümetinin devrilmesinde baskılarıyla etkili olmuştu. Yeni Irak hükümetinden birlik ve beraberliği sağlamak için gayret göstermesi beklentisi var. Bağdat ve Kürt güçlerini desteklemek üzere 475 ek askeri ve istihbarat uzmanı gönderiliyor.

Ankara ve diğer müttefiklerin rolleri net değil

Başkan Obama, IŞİD’e karşı ABD liderliğinde oluşturulmaya çalışılan uluslararası koalisyonda hangi ülkelerin bulunduğunu ilan etmedi. Amerikalı yetkililere göre, Suudi Arabistan Suriyeli muhaliflerin eğitilmesi için üs tahsis etmeyi kabul etti. Dışişleri Bakanı John Kerry, Arap devletleri ve Türkiye’den de üst düzey yetkililerin katılacağı bildirilen bir toplantıya katılmak üzere Cidde’ye gitti. Bölge ülkelerinin savunma bakanlarının bir araya gelmesi de planlanıyor.

IŞİD’e karşı savaşta Beyaz Saray’ın Kongre’den yetkiye ihtiyaç duyup duymadığı ABD’de tartışma konusu oldu. Obama yönetimi, IŞİD’in El Kaide uzantısı olduğu gerekçesiyle 11 Eylül 2001 terör saldırıları vesilesiyle alınan tezkerenin yeterli olduğunu savunuyor. Obama salı akşamı Senato ve Temsilciler Meclisi liderleriyle yaptığı toplantıda IŞİD’e karşı savaş yetkisi bulunduğunu, ancak yine de yasal destek verirlerse memnun olacaklarını söyledi. Senato Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Robert Menendez, kısa vadeli bir ihtilaf için Beyaz Saray’ın yetkiye ihtiyacı olmadığını, ancak uzun süren bir kampanyada Kongre onayı gerekeceğini, bu nedenle her halükarda komitenin tezkere taslağı hazırlamaya başlayacağını bildirdi.

Obama’nın Ortadoğu politikasını beğenmeyen ve yoğun askeri taktikleri savunan şahin Cumhuriyetçi senatörler John McCain ve Lindsey Graham, IŞİD’i imha için daha fazlasının yapılmasını istemekle birlikte Obama’nın planını genel manada destekleyen bir ortak açıklama yaptılar.

Kamuoyu araştırmalarına göre her ortalama 10 Amerikalıdan yedisi IŞİD’e karşı hava saldırılarını destekliyor. Büyük çoğunluk IŞİD’i ABD’ye hayati tehdit görüyor. Amerikan halkının savaşa desteğinde gazeteciler James Foley ve Steven Sotloff’un boğazları kesilerek infaz edilmelerini gösteren videolar etkili oldu. IŞİD’e karşı savaşın ABD’de yaklaşan Kongre ara seçimlerini nasıl etkileyeceğini ise zaman gösterecek.