Eski Savunma Bakanı Gates’den ilginç Türkiye açıklaması

ABD eski Savunma Bakanı Robert M. Gates, Türkiye’nin Rus savaş uçağını düşürdüğü tarihe kadar Avrupa Birliği (AB) ile ABD’nin Moskova’ya karşı uyguladığı yaptırımların etkisini kırdığını söyledi.

Türkiye ile Rusya arasında uçak krizine kadar çok güçlü ilişkilerin var olduğuna işaret eden Gates, AB ile ABD’nin Rusya’ya Ukranya krizinden dolayı uyguladığı yaptırımların Ankara’nın yüzünden etkisinin kırıldığını dile getirdi.

New York’ta bulunan Dış İlişkiler Konseyi (CFR) adlı düşünce kuruluşunda konuşan Gates Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Ukranya, Gürcistan, Kırım da izlediği politikaların uzlaşıdan uzak ve başka ülkelerin eğemenliğine saygısızlık olarak nitelerken, buna karşıda Batı ülkelerinin Rusya’ya yaptırım kararı aldığını söyledi. Rusya’nın Batı yaptırımlarının etkisini hafifletebilmek için Türkiye ile ticaret ilişkisini arttırmaya gittiğine dikkat çeken eski savunma bakanı Gates, “Uçak krizine kadar Putin yaptırımları Türkiye üzerinden etkisini kırma kararındaydı ve bu da etkili oldu” diye konuştu.

Rusya’ya karşı uygulanan yaptırımların arttırılması gerektiğini savunan Gates, Moskova’nın Batı’dan izole olmaya ne kadar süre ile dayanabileceğini ise bilmediğini söyledi. Gates, “Bu sorunun cevabını bilemiyorum. Ama bu baskıların, yaptırımların arttırılması gerektiğini düşünüyorum” dedi.

RUSYA İLE İRAN İLİŞKİLERİ UZUN VADELİ DEĞİL

Gates, gelecekte Rusya ile İran ilişkilerinde ciddi sıkıntıların yaşanacağını savundu. Bir katılımcının Rusya ile İran’ın Suriye konusunda müttefik olmalarının iki ülke ilişkilerinde daha ileri boyutlara taşıma ve Mooskova’nın Türkiye ile bozulan ilişkilerine alternatif olarak Tahran’ı koyma ihtimalini sordu. Bu suale Gates, “Benim tahminin uzun vadeli düşünüldüğü zaman iki ülke arasındaki ilişkilerde ciddi potansiyel sorunlar sözkonusu. Ancak şuan iki ülke yakın işbirliği içinde görünüyorlar” dedi.

Putin’in eski ABD başkanlarından George W. Bush’a İran’a yeni hava savunma sistemini satmamaya söz verdiğini hatırlatan Gates, Rusya’nın daha sonra bu satışı durdurduğu ve anlaşmayı da iptal ettiğine dikkat çekti.

İran’ın nükleer güç olmasını Rusya’nın da istemeyeceğini savunan Gates, Suriye’de iki ülkenin işbirliği içinde olmalarının ortak hedefleri olduğu anlamına gelmediğini vurguladı. Rusya’nın Suriye Devlet başkanı Beşşar Esed’e yardım etmesinin gerekçesinin bölgedeki üssünü koruma ve nüfuzunu devam ettirmesi olarak yorumlayan Gates, İran’ın da Suriye üzerinde etkisini sürdürme çabasında olduğunu belirtti.

Gates şöyle devam etti; “Şuan iki ülke Suriye konusunda iyi işbirliği içindeler. Ama bana kalırsa Putin İran ile Suriye’de işbirliğine girerek uzun vadeli düşünüldüğünde ciddi hatta yaptı. Rusya’da yaşayan Müslümanların tamamına yakını Sunni. Dünya’nın genelinde de Sunniler ağırlıkta. Rusya, İran ile yakınlaşarak İslam dünyasında azınlıkta olan Şiilerle işbirliğine girdi. Bunun sıkıntılarını zamanla yaşayacaklar. Kısa ve orta dönemli süreçte iki ülke arasındaki ilişki daha da artabilir ama uzun vadede özellikle de petrol rekabeti yüzünden ilişkileri bozulabilir.”

“ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİ BİLE SEVİYEDEN MAHÇUP OLUR”

ABD’de Kasım ayında yapılacak başkanlık seçimleri için yarışan başkan aday adaylarının dünyanın en iyi ordusunu kuracağı, yenileyeceği sözü verdikleri bir dönemde Başkan Obama’nın Birliğin Durumu konuşmasında IŞİD’i fazla önemsemeyen tavrını nasıl değerlendirdiği sorusuna Gates, “Ortaokul öğrencileri bile seçim kampanyalarında yaşanan diyaloğun seviyesinden mahcup olur” dedi.

Başkan aday adaylarının ülkenin sorunları ile nasıl mücadele edecekleri ve çözüm önerilerini gerçekçi bulmadığını belirten Gates, “Alan (halı) bombalaması, IŞİD’in kafasına bomba yağdırma gibi sözler ediyorlar ki hatta bir tanesi yarışı önde götürüyor… Benim için seçim kampanyalarında hayal kırıklılığı olan politikacıların meydanlarda halka karşı dürüst olmamaları” dedi.

İŞİD ile mücadelenin ileri sürüldüğü gibi basit ve kolay bir iş olmadığına işaret eden Gates, bu sorunun uzun zaman, emek ve fedakarlık alarak çözülebileceğini söyledi. “IŞİD sorununda hızlı bir çözüm yolu yok. Kötü olan burada sorunu hızlıca çözeceğini söyleyenlerin buna inanmış olmaları (Cumhuriyetçi başkan aday adaylarını kast ediyor)” şeklinde konuştu.

Başkan Barack Obama’nın IŞİD sorununu hafife almakla eleştiren Gates, terörün ya da “yalnız kurt” saldırılarının insanlarda psikolojik korkulara yol açtığına dikkat çekti. “Seyahat sektöründe çalışan bir tanıdığım var. Geçenlerde insanların tatile Avrupa yerine New England’a (Kuzeydouğu bölgesinde 5 eyaletin bulunduğu yere verilen ad) gittiklerini söyledi. Nedenini sorduğumda, insanların Avrupa’da güvenliklerinden endişe ettiklerini açıkladı” diyen Gates, terörün psikolojik etkilerinin küçümsenmemesi gerektiğini vurguladı.