NYT: ABD ve Türkiye Suriye konusunda iş birliğini artıracak

Türkiye ve ABD günü Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın devrilmesi olasılığına karşı muhalefete yardımcı olmak için ikili resmî bir ekibin kurulması, kaçan mültecilere yardım sağlanması ve aralarında kimyasal silah saldırısının da bulunduğu en kötü ihtimalleri içeren planların hazırlıklarını hızlandırma kararı aldı.

ABD Dışişleri Bakanı Hillary Rodham Clinton ve Türk mevkidaşı Ahmet Davutoğlu Halep’teki çatışmalar şiddetlenirken Suriye’deki durumun gittikçe daha vahim bir hâl aldığını ve bilgi paylaşımı ve planlama konusunda bir merkez kurulmasının vaktinin geldiğini belirttiler. Suriye’nin bugününü izlemek ve geleceğini planlamak için her iki ülkeden istihbarat, askerî ve siyasi liderlerden oluşacak ortak çalışma grubunun ivedilikle kurulması gerektiğini belirttiler.

Clinton, “Bakanın söylediği ve benim de mutabık kaldığım daha yoğun operasyonel planlar yapılmasıdır. Bu çatışmaların devam ettiği süre boyunca yakın bir koordinasyon içindeydik ancak bunda böyle ayrıntılara girmeye ihtiyacımız var.” dedi.

Mültecilere 5,5 milyon ABD doları ek insani yardım yapılacağını da açıklayan Clinton, uçuşa yasak bölge oluşturulması olasılığı konusunda da açık kapı bırakarak yeni planlama ekibinin tüm seçeneklere yönelik “yoğun analizlerinin” daha doğrudan yardımın bir işareti olacağını söyledi. Ancak Clinton, Suriye’deki muhalif savaşçılara şu an için yapılacak belirli yardımları ya da bunun zamanını açıklamaktan kaçındı.

Halep’te protestocuların “Bizi uçaksavarlarla silahlandırın” söylemlerinin ertesi gününde Amerikalı yetkililerin hava desteği sağlamak konusundaki endişeleri devam etti çünkü sadece Suriye’den değil, Rusya, İran ve hükûmeti devirmek için yabancı, doğrudan müdahalelere karşı çıkan Esad’ın diğer müttefiklerinden de şiddetli bir yanıt alma olasılığı vardı.

Clinton cumartesi günü, daha geniş bir savaştan korkuları ima ederek, hedefin daha fazla ölüm, yaralanma ve yıkıma yol açmamasını ancak Esad’ın uzaklaştırılmasını hızlandırmak olduğunu söyledi.

Türkiye Suriye’deki her türlü eylem için doğal bir merkez. Suriye’nin eski müttefiki asilere bağlılığını açıkladı. Birçok Suriyeli muhalif grubun merkezi Türkiye’de ve ülkenin Suriye ile sınırı, Halep’e bir açılıp bir kapanan tedarik koridoru oluşturan isyancılara silah ve desteğin ana dağıtım yeri.

Cumartesi günü Davutoğlu eylem gerekliliği hakkında Clinton’dan daha kararlı konuştu. Halep’teki insanlık krizini ve Suriyeli güçlerin saldırıları altında olan yollardan kaçan mültecilerin durumunu anlatırken, “Bunu durdurmak için uluslararası toplumun çok kararlı adımlar atması gerekiyor.” dedi.

Uzmanlar uygulamada ABD ve Türkiye’nin Suriye’nin Dostları olarak bilinen daha geniş katılımlı müttefik grupla birlikte kendilerini tutmaya devam ettiklerini söyledi. Bazı uzmanlar cumartesi günkü duyurunun yine de bir yaşam desteği politikası anlamına geldiğini, bir sonraki adımda ne yapılacağını kararlaştırırken, müdahalenin en aza indirildiğini ve asi hareketini canlı tutmaya yetecek kadar desteğin verildiğini belirtiyorlar.

İstanbul’daki Bilgi Üniversitesinden Uluslararası ilişkiler Profesörü İlter Turan, “Suriye’nin Dostları muhalefetin tamamen yok edilmemesini garantiye almayı umut ettiler.” dedi.

17 aydır devam eden çatışmaların ve Amerika’nın en azından beş aydır “öldürücü olmayan desteğinin” ardından, uluslararası yardıma dair son dönemde bazı işaretler görülmeye başladı. Suriye’deki daha fazla sayıda asi komutan uydu telefonu ve iletişimlerini gizleyecekleri yöntemler elde ettiler. Katar ve Suudi Arabistan, Esad muhalefetini silahlandırmak için büyük çaba gösterirken, ABD’li yetkililer, ABD istihbarat yetkililerinin silah yardımı alacakların tespit edilmesine yardım ettiklerini belirtiyorlar.

Asiler ve eylemciler ise şimdiye kadar yapılan yardımların çok yetersiz olduğunu söylüyorlar.

Halep’teki asi tugay komutanı Ebu Muhammed, “Yiyecek ya da para istemiyoruz; ihtiyacımız olan tek şey silah. Cephanemiz tükeniyor. Uçaksavar füzelerine ve mühimmata çok büyük ihtiyacımız var.” dedi.

Türkiye ve ABD arasındaki toplantı, krizin ciddiyetinin ve artan savaş korkularının altını çizen diplomatik faaliyetlerin coşkusunun bir parçasıydı.