AFP: BM Güvenlik konseyi, Suriye’yi kınadı ve sağduyu çağrısında bulundu

Batılı ülkelerle Rusya arasındaki uzun müzakerelerden sonra BM Güvenlik Konseyi dün akşam, Suriye’nin bir Türk sınır ilçesini bombalamasını kınayan ve iki komşuyu soğukkanlı olmaya davet eden bir deklarasyon yayımladı.

Deklarasyonda Konseyin, “Suriye silahlı kuvvetlerinin hemen sınırdaki Türk ilçesi Akçakale’ye gerçekleştirdiği top atışlarını en sert ifadelerle kınadığı” ifade edildi. Bu top atışında beş sivil Türk hayatını kaybetti. Güvenlik Konseyine üye 15 ülke, Suriye hükûmetinden, “komşularının toprak bütünlüğüne ve hükümranlığına tam saygı göstermesini” istedi ve “soğukkanlı olma çağrısında” bulundu. Konseyin ekim ayında başkanlığını yapmakta olan Guatemala Büyükelçisi Gert Rosenthal, “her iki ülkeye de gönderilen” bir mesajın söz konusu olduğunu belirtti.

Türkiye, Suriye’nin top atışlarına, sınır boyunca Şam kuvvetleri mevzilerine karşı gerçekleştirdiği atışlarla dün cevap verdi. Konsey, “milletlerarası hukukun bu tür ihlallerinin derhal durdurulması ve tekrarlanmamasını” istedi. Deklarasyonda, “Bu olay, Suriye’deki krizin, komşularının güvenliği, bölgenin barış ve istikrarı üzerinde ciddi etkisi olduğunu gösterir.” hükmüne varıldı. Diplomatlara göre Konseyin bu sabah, çarşamba günü Halep’te gerçekleştirilen ve çoğu asker olmak üzere 48 kişinin hayatına mal olan suikastları kınayan bir başka metni de kabul etmesi bekleniyor. Şam’ın istediği, Beşar Esad’ın müttefiki olan Rusya’ya taviz olacak olan bu kınama, saatlerce süren müzakerelerde görüş birliğine varılmasını kolaylaştırdı.

Batılı diplomatlara göre Rusya gün boyunca, müttefiki Suriye’yi korumak için Konseyin tepkisini yumuşatmaya çalıştı. Moskova’nın reddettiği ilk metinde, Suriye’nin atışları, “milletlerarası barış ve güvenlik için ciddi bir tehdit” olarak nitelenmişti ve soğukkanlı olunması çağrısında bulunulmamıştı.

BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun dün, iki komşu arasındaki sınırda “gerilimin tırmanmasından duyduğu endişeyi” dile getirdi ve “azami soğukkanlılık” çağrısında bulundu. Ban Ki-mun’a göre çarşamba günü sınırın iki tarafından yapılan atışlar, 19 aydan beri Suriye’yi kırıp geçiren ihtilafın, bütün bölgeye yayılma eğilimi gösterdiğinin deliliydi.

BM Sözcüsü Martin Nesirsky, BM ve Arap Birliği Özel Temsilcisi el Ahdar el İbrahimi’nin Türk ve Suriyeli yetkililerle temasa geçerek “gerilimi düşürmeye teşvik ettiğini” bildirdi.

Türkiye, Suriye’nin atışlarından sonra çarşamba günü Konseye başvurarak “bu tür saldırılara son vermek için gerekli tedbirlerin alınmasını” istemişti.

Türkiye derhal cevap verirken Şam ise Ankara’ya taziye mesajlarını iletti ve atışların kaynağını araştırmak için soruşturma başlattığını duyurdu. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan dün yaptığı açıklamada, “Türkiye, Suriye ile bir savaş başlatmak niyetinde değil.” dedi. Suriye’nin BM Büyükelçisi Beşar Caferi ise “Suriye’nin, Türkiye dâhil olmak üzere komşularıyla gerilim tırmandırmaya çalışmadığını” söyledi. Büyükelçi, “İki devlet arasında sınır olayları yaşanması hâlinde hükûmetler akıllı, sorumlu ve hikmetli bir şekilde hareket etmelidirler.” dedi. Ancak Suriye’nin, Ankara’nın da talep ettiği gibi özür dileyip dilemeyeceği konusunda sorulan bir soruya cevaben Büyükelçi, “soruşturmanın henüz tamamlanmadığını” söylemekle yetindi.