NYT: İncirlik anlaşmasının bedeli ağır olabilir

New York Times (NYT) da yayınlanan bir makalede, İncirlik Askeri Hava Üssü’nünün Amerikan uçaklarının kullanımına açılmasının uzun vadede Türkiye’nin istikrarı adına bedelinin ağır olabileceği savunuldu.

ABD’nin eski Türkiye Büyükelçisi Eric Edelman tarafından kaleme alınan yazıda, iki ülke arasında İncirlik Hava Üssünün ABD uçaklarının Suriye ve Irak’taki IŞİD güçlerine karşı kullanabilmesi yolunda yapılan uzun pazarlıkların ardından nihayetinde anlaşmaya vardıklarına işaret edildi.

Edelman, ‘‘Bu anlaşma, Amerika için IŞİD’le mücadele kampanyasında bir başarı ancak Türkiyenin uzun vadeli istikrarı için bedeli çok ağır olabilir’’ diye yazdı. Edelman makalesinde ABD’li yetkilileri uyararak, İncirlik Hava Üssü’nün kullanımı karşılığında Erdoğan’ın Kürtlere operasyon yapmasına izin vermemesini istedi.

Yazıda, Türk yetkililerin ABD’nin hava üssünü kullanmasına izin vermesinin Ankara’nın ‘Suriye politikasındaki değişiklikten’ değil, ‘ülke içindeki siyasi durumdan’ kaynaklandığını savundu. İncirlik ile ilgili varılan anlaşmanın hemen akabinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Kürtlere yönelik hava operasyonları başlatarak bölgedeki çözüme giden yolu ateşe attığı yazıldı. Edelman, ‘‘Daha da kötüsü Türkiye, Kuzey Irak’ta IŞİD’e karşı Amerika’nın en güvenilir müttefiği olan Suriyeli Kürtlerin mücadelesine sert darbe vurmuştur.’’ dedi.   

Beşar Esed sonrası Suriye’de nasıl bir rejim kurulacağı yolunda ABD ile Türkiye’nin hep farklı vizyonları olduğu kaydedilen makalede, ‘‘Esed sonrası için Washington’un politikası hep tutarsız ve belirsiz olmuştur ama her zaman çoğulcu ve garanti azınlık haklarının korunması öngörülüyordu. Türkiye’nin aceleci politikaları Esed ile savaşta radikalleşmenin yolunu açtı. Türk politikacıları Müslüman Kardeşler eksenli Suriye’de çoğunlukta olan Sunni nüfusa dayalı yapının hakim olmasını istiyor. Bu da sorunlara yardımcı olmadı.’’ ifadeleri yer aldı.

ERDOĞAN, IŞİD’İN YOK EDİLMESİNE ENGEL ÇIKARDI

Erdoğan’ın son dört yılldır Sünni bir yapının hakimiyeti için sınır güvenliğini gevşek tuttuğu, radikal Sünni grup olan terör örgütü El Kaide bağlantılı El Nusra cephesine yardım ettiği hatta Musul’da IŞİD’in Batılı rehinelerin kafalarını kesene kadar da bu örgütü tehdit olarak görmediği aktarıldı. Makalede, Türkiye’nin ABD’nin IŞİD’i tamamen yok etme hedefini ağırdan ve isteksiz alarak değiştirmeye çalıştığını ileri sürdü.

Erdoğan’ın parti devleti ve başkan olabilmek için mecliste yüksek çoğunluğu ele geçirme gayesinde olduğuna işaret eden yazı, haziran ayında yapılan son seçimlerde Erdoğan’ın partisinin çoğunluğu kaybettiği yeniden eski gücü eline geçirebilmek için de Kasım ayında erken seçime gidileceğini aktardı.

ERDOĞAN, ÜLKEDE İÇ SAVAŞ RİSKİNİ ARTIRIYOR

Erdoğan’ın HDP ile MHP’yi karşı karşıya getirme umudu içinde olduğunu savunan Edelman, makalesinde, mevcut krizi Erdoğan’ın kullanarak PKK ve PYD’e karşı hava operasyonu yaptığına işaret etti. Edelman ‘‘O (Erdoğan), Kürtlere yönelik yeni baskının önünü açarak ülkeyi iç savaş riskine attı.’’ ifadelerini kullandı.

Bu stratejinin belki de Erdoğan’a seçim kazandırabileceğini belirten yorum yazısında, ‘‘Ama bu IŞİD ile mücadeleyi ciddi şekilde baltalıyor. Irak’ta PKK Suriye’de PYD arasındaki lojistik ve iletişim bağlantılarını bozarak IŞİD’e karşı en güçlü Suriye’de en etkili savaşan Kürtlerin mücadelesini zayıflatıyor.’’ denildi.  

GÜVENLİ BÖLGE RADİKALLER İÇİN SIĞINAK OLABİLİR

Türkiye’nin istediği ‘güvenli bölge oluşturma’ fikrinin uzun vadede Kürtler’den gelecek istihbarat bilgilerine zarara vererek IŞİD ile mücadelede büyük darbe vuracağı savunuldu. Makale, Türkiye’nin kuracağı güvenli bölgeye Kürt güçlerinin giremeyeceği ve zamanla da El Nusra, Ahrar el Şam gibi radikal gruplar için buraların güvenli birer sığınak haline dönüşerek Suriye içindeki mezhepsel çatışmaları körükleyeceği uyarısında bulundu.  

İncirlik anlaşmasının kısa vadeli operasyonlar için Amerika’ya kolaylık sağlayacağı ancak uzun vadede Türkiye’nin istikrar bozucu eylemleri ile Kürt güçlerinini demoralize etmesine değmeyeceği kaydedildi.

Şiddet, ayaklanma arifesinde olan bir müttefiğin Amerika Birleşik Devletlerinin çalkantılı Ortadoğu’da itiyacı olan laik, demokratik Türkiyenin rolünü üstlenemeyeceği vurgulandı. Türk yetkililerin politikalarını gerçekleştirebilmek için Washington’un onayını alabilmek için çaba sarf ettiği hatırlatıldı. Amerika’nın bu talepleri kabul etmemesi gerektiğini savunan Edelman, Obama yönetiminin Erdoğan’ın politikalarına karşı bazı önlemler almasını tavsiye etti. Bu tavsiyeler arasında yüksek düzeyli toplantılara Türkiye’nin erişiminin kısıtlanması, istihbarat işbirliğinin azaltılması, ekonomik kriz olasılığına karşın uluslararası finans kuruluşlarının Ankara’ya karşı verdiği desteği askıya alınması şeklinde sıraladı.

NYT da yayınlanan makalede Edelman, gidişatın Türk liderleri tarafından değiştirilmesinin son derece güç olduğunu belirterek, ‘‘Başarısız Suriye politikası ve Erdoğan’ın mutlak iktidar için inatçı arayışlarının neden olduğu girdabın durdurulabilmesi için Türkiye’ye baskı zorunlu hale gelmiştir’’ ifadesiyle yazısına son verdi. 

Edelman, ABD’nin Türkiye büyükelçiliği görevinde 2005-2009 yılları arasında bulunmuştu.