Nobel 1965’in adaylarını açıkladı

Nobel Edebiyat Ödülü Komitesi, kural gereği 50 yıl boyunca aday listesini gizli tutuyor. Her yıl ocak ayında ise arşivini açıyor. Geçen hafta 1965’in adayları açıklandı.

Listede, ödülü hiçbir zaman kazanamayan ve komitenin günahı olarak görülen Nabokov, Borges, Ezra Pound gibi isimler var.

2010’da Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanan Mario Vargas Llosa, bir söyleşisinde şöyle demişti: “Nobel komitesi Borges ve Nabokov gibiYazarları ödüllendirmemekte hata etti fakat ödülü hak eden Dario Fo ve García Márquez gibi isimleri de unutmadı.” Nobel Edebiyat Ödülükomitesi, kural gereği 50 yıl boyunca aday listesindeki isimleri açıklamıyor. Her yıl ocak ayında ise arşivini açıyor. Komite, geçtiğimiz hafta 1965 yılının adaylarını açıkladı.

1965’teki 90 kişilik listede Louis Aragon, E.M. Foster, W.D. Auden, Samuel Beckett, Jorge Louis Borges, Vladimir Nabokov, Georges Simenon, Lawrence Durrell, Max Frisch, Yukio Mishima, Ezra Pound, Pablo Neruda, Henri Troyat ve Marguerite Yourcenar gibi isimler vardı.

1965 Nobel Edebiyat Ödülü, o yıl Rus yazar Mikhail Sholokhov’a verilir. Listedeki yazarlardan Samuel Josef Agnon ve Nelly Sachs 1966’da, Miguel Ángel Asturias Rosales 1967’de, Samuel Beckett 1969’da, Pablo Neruda 1971’de ve Heinrich Böll ise 1972’de ödülü kazanır. Fakat listeden Nabokov, Borges, Ezra Pound, Marguerite Yourcenar, Lawrence Durrell ve W.D. Auden gibi isimler bu ödüle hayatları boyunca değer görülmez.

Nabokov çeşitli yıllarda ödüle aday gösterilir. 1963’te Amerikalı Profesör Robert M. Adams; 1964’te İngiliz Profesör Elizabeth Hall ve 1965’te Andrew J. Chiappe yazarı listeye koyar. Fakat yine olmaz. Borges ise ödülün verildiği ülkede profesör olan Henry Olsson tarafından 1962-63 ve 64 yıllarında üç kez, 1956’da ise Fransız Prof. René Etiemble onu aday göstermesine rağmen ödülü hiçbir zaman kazanamaz. İrlandalı yazar Colm Tóibín, ödülü kazanma ihtimalinin Borges için büyük bir işkenceye dönüştüğünü şöyle aktarıyor: “Her yıl ödülün açıklanacağı gün gazeteciler yazarın evinin önünde birikirdi. Bu senelerce devam etti ve her defasında Borges’in ödülü kazanmadığını öğrenmesi onu çok mutsuz etti.”

ORHAN PAMUK’UN RAKİPLERİ

2006’a Nobel Ödülü’ne layık görülen Orhan Pamuk’u kimin aday gösterdiğini ve yazarın hangi isimlerle yarıştığını 2057’de öğrenebileceğiz. Fakat Orhan Pamuk’un bir söyleşisinde dikkat çektiği bir nokta tüm Nobel’li yazarların korkusu: “Bazı yazarlar, Nobel’den sonra artık yazamazlar, alışılmış bir durumdur bu. Yaşlandıklarındandır. Yazmak yerine, Nobel’in tadını çıkarmayı tercih ederler belki de. Bende öyle olmadı. Talihliydim.”

Nobel tahminlerinin ve bahis listelerinin Adonis, Haruki Murakami, Joyce Carol Oates ve Philip Roth gibi değişmeyen isimlerinin seneler sonra açılacak arşivlerle, ödüle aday olup olmadıkları görülmüş olacak. Fakat İngiliz yazar Tim Parks’ın dediği gibi Nobel’e gülümseyip geçmek lazım. Hatta kimi yazarları komitenin bir günahı olarak görebiliriz, zira Nabokov ve Borges gibi yazarlar okurun gözünde günümüzde daha saygın.