Göçmenlik başvurularına ‘diploma’ engeli

ABD’de yasadışı göçmenlere yönelik ‘erteleme’ uygulaması geçtiğimiz Ağustos ayında yürürlüğe girdi. 16 yaşından önce ülkeye yasadışı yollarla girmiş 30 yaş altı göçmenlere -başvurularını tamamlanıp onay alınması şartıyla- çalışma izni sağlayan yeni düzenleme ayrıca sınır dışı edilmelerin de önüne geçiyor.

Başvurularda en az 5 yıldır ülkede yaşıyor olma ve ağır sabıka kaydının olmaması şartı aranıyor. Şimdiye kadar yaklaşık 270,000 göçmenin başvurusu onaylandı. Ancak bu sayı başvuru hakkına sahip tahmini 1.3 milyon kişinin neredeyse beşte birini oluşturuyor. Bununla beraber aylık alınan başvuru sayısında da belirgin bir düşüş görülmekte. Ekim ayında 116,000 olan başvurular Mart ayında 31,000’e kadar geriledi.

Federal ‘erteleme’ uygulamasından yaralanma şartlarından bir diğeri ise en az lise veya dengi diploma sahibi olmak. Ancak hali hazırda ülkedeki çok sayıda göçmen için gelir kaygısı eğitimden önce geliyor. 14 yaşında Meksika sınırından Amerika Birleşik Devletleri’ne giriş yapan ve o tarihten bu yana da tarım arazilerinde işçi olarak çalışan Benito Vasquez de bu zor kararla karşı karşıya kalan binlerce yasadışı göçmenden biri. 28 yaşındaki Vasquez hiç okula gitmemiş ve dolayısıyla okuma yazma da bilmiyor. Hala başvurusunu yapmamış Vasquez ve onun gibi birçok yasadışı göçmenin önündeki en büyük engel diploma şartı.

Yeni uygulamaya yönelik ilk başvuruların çoğunluğunu üniversite mezunları oluşturuyor. Başvurusunu yapmayanların bir kısmının uygulamanın üniversite mezunlarını kapsadığını düşünerek haklarının farkında bile olmadıkları ifade ediliyor. Diğer bir kısmının ise kendilerini ele vermekten korktukları ya da Washington’dan gelebilecek genel bir af kararını bekledikleri tahmin ediliyor. Ancak asgari lise diploması şartı Vazquez ve onun gibi birçok göçmenin önündeki en büyük engel olmayı sürdürüyor.

Hala başvurmayan her üç göçmenden biri en fazla 9. sınıfa kadar eğitim görmüş. Central Valley bölgesindeki göçmenlerin neredeyse yarısı başvuru yapabilmek için öncelikle eksik formal eğitimlerini telafi etmek zorunda.  Göçmen Politikaları Merkezi’ne göre California’da bu oran %30.

Obama program kapsamında formal eğitim almamış göçmenlerin yeterlilik belgesi, mesleki eğitim ya da İngilizce eğitimi alarak başvuru hakkı kazanmalarının yolunu açmıştı.

Benito Vasquez ehliyeti olmamasına rağmen üzüm bahçelerinde traktör ve benzeri ağır tarım araçları kullanarak geçimini sağlıyor. Polis tarafından yakalanmaktan korksa da ABD’de şansını sonuna kadar zorlama taraftarı. Vasquez, “Burası Meksika’dan daha iyi. Haftalık düzenli olarak paramı alıyorum. Herşey az da olsa daha kolay. İhtiyacınız varsa sadece çalışmanız yetiyor. Ama Meksika’da ihtiyacın olduğunda iş bulamıyorsun” diye kaydetti.