ABD – Çin krizi tırmanıyor

ABD’nin, Pekin’in başağrısı konumundaki Tayvan’a 1,83 milyar dolarlık silah satacağını duyurmasıyla başlayan Çin ABD krizi, ABD’ye ait iki B-52 tipi uzun menzilli bombardıman uçağının Güney Çin Denizi’ndeki Çin’in hak iddia ettiği adaların üzerinde uçmasıyla bir üst aşamaya çıktı.

Çin medyasına göre, Pekin yönetimi, bölgedeki yapay adalarından Spratly Takımadaları’nın üstünde uçtuğunu söylediği B-52’lerle ilgili şikâyetini Pentagon’a iletirken, Washington yönetimi, konuyu soruşturacaklarını açıkladı. Bu son olayla birlikte iki ülke arasındaki ilişkiler gerildi.

Çin, Güney Çin Denizi’ndeki Subi ve Mischief mercan kayalıkları ile Spratly Takımadaları çevresinde 12 mil kuralı getirmiş ve bölgeye yaklaşılmamasını istemişti.

Ancak ABD’ye ait ABD’ye ait USSLassen adlı güdümlü füze donanımlı savaş gemisi, 12 mil kuralını ihlal ederek, geçtiğimiz Ekim ayında söz konusu adaların yakınına girmişti.

Çin Savunma Bakanlığı’ndan bugün konuyla ilgili yapılan açıklamada, ABD’ye ait 2 adet B-52 askeri bombardıman uçağının, 10 Aralık sabahı Spratly Adaları (Çincesi Nansha) ve yakın alanlardaki hava sahasını izinsiz ihlal ettiği belirtildi. ABD’nin eyleminin ABD’nin eylemlerinin ciddi bir askeri kışkırtma ve Güney Çin Denizi’ndeki şartları daha da karmaşık hale getirdiği hatta bölgenin militarize olmasına katkı ettiğini belirtti.

Savunma Bakanlığı’nın internet sitesindeki açıklamada ayrıca, Amerika Birleşik Devletleri’nin, Güney Çin Denizi’ne sürekli uçak ve gemi göndererek, deniz ve hava sahasını ihlal ettiği, güç gösterisi yaptığı ve tansiyonu yükselttiğini belirterek, Çin ordusunun kendi ülke egemenliği ve bölgesel barış ve istikrarı korumada “gerekli tüm tedbirleri alacağı” mesajı verildi.

Çin kuvvetlerinin söz konusu eylemi “yakından izlendiği” belirtilen açıklamada, Çin Garnizon Birliği’nin alarm durumuna geçtiği ve ABD uçaklarına ikaz mesajı gönderdiği kaydedildi.

Bu arada Çin’in devlet televizyonu CCTV’ye göre, Çin Dışişleri Bakanlığı da konuyla ilgili bir açıklama yaparak, ABD’nin eyleminden duyduğu ciddi rahatsızlığı bildirdi.

Çin Halk Kurtuluş Ordusu (PLA) Günlüğü adlı gazete ise Çin’in söz konusu bölgede bu hafta “birkaç bin kilometre aralığı” üzerinde konuşlandırılmış savaş gemileri, denizaltılar ve savaş jetleri ile bir harp oyunu gerçekleştirdiğini yazdı.

ABD’DEN KÖTÜ HAVA ŞARTI SAVUNMASI

ABD ise bölgedeki uçaklarının eğitim amacıyla rutin olarak uçuş gerçekleştirdiğini, söz konusu adaların hava sahasına girme gibi bir planın olmadığını duyurdu.

Wall Street Journal gazetesi ise Cuma günü bir Pentagon yetkilisine dayanarak verdiği haberinde, söz konusu yetkilinin, iki B-52 bombardıman uçaklarının geçen hafta bir misyon sırasında bir uçağın “istemeden” yapay olarak inşa edilen adalarda iki deniz mili mesafede uçtuğunu, bunun da kötü hava şartları nedeniyle olabileceğini söylediği bilgisini verdi.

ABD Savunma Bakanı Ash Carter da geçtiğimiz aylarda, ABD ordusunun uluslararası hukukun izin verdiği ölçüde her yere gideceğini ve buna tartışmalı Güney Çin Denizi’nin de dahil olduğunu söylemişti.

Çin, yapay adaların etrafında 12 millik kara sularına giren ABD savaş gemilerine gereken cevabı vereceğini daha önce de duyurmuştu.

Çin Deniz Kuvvetleri Komutanı Wu Shengli ve ABD Deniz Kuvvetleri Muharebe Başkanı John Richardson Ekim sonunda telefon görüşmesi yapmış ve ABD’nin “tehlikeli provakatif eylemlerini” durdurmadığı takdirde, küçük bir kıvılcımın savaş çıkarabileceğini söylemişti.

ÇİN –  ABD KAPIŞMASI

Çin’in askeri yükselişi, ABD’yi en çok rahatsız eden konuların başında geliyor. Askeri alandaki rekabet, ekonomik alandan çok daha sert devam ediyor. Çin’in Güney Çin Denizi’ndeki yapay adalar inşa etmesi, iki adet uçak gemisi inşasına devam etmesi, ileri füze teknolojisini geliştirmesi gibi konular, ABD’yi endişelendiren konulardan.

ABD, bölgedeki askeri üstünlüğünü Çin’e kaptırmamak adına daha önce donanmasının yüzde 60’ını 2020’ye kadar Pasifik bölgesine yığacaklarını duyurmuştu.

ABD, Pekin’in de tepkisini çeken Çin’in komşularıyla askeri tatbikatlar yapıyor ve bu ülkelere destek veriyor.

GÜNEY ÇİN DENİZİ

Güney Çin Denizi son dönemde iki ülke arasında güç mücadelesine dönmüş durumda. Çin, söz konusu bölgede sular altında kalan mercan kayalıklarını, toprak doldurmak suretiyle adalara dönüştürüyor. Bu durumda, donanmasının yüzde 60’ını Pasifik bölgesine kaydırmakta olan ABD’yi oldukça rahatsız ediyor.

Çin, ABD’ye ait savaş gemilerinin Çin’in yapay adalarının 12 mil yakınına girmesini “sefer özgürlüğü” adı altında “siyasi provokasyon” olarak niteliyor ve Washington’un asıl amacın Çin’in bu tür provokasyona nasıl cevap vereceğini test etmek olduğunu ileri sürüyor.

Çin, 2014 yılında söz konusu bölgede yer alan ve sular altında kalan mercan kayalıklarını, doldurma yöntemiyle adalara dönüştürmüştü.

Birleşmiş Milletler’in uluslararası denizcilik kurallarına göre, sadece doğal adaların çevresinde 12 millik egemenlik alanı ilan edilebiliyor. Bu kural, su altında kalan ve insan eliyle yükseltilen alanları kapsamıyor.

Güney Çin Denizi, dünya deniz ticaretinin en yoğun güzergahları arasında gösteriliyor ve bu bölgedeki ticari taşımanın yıllık değeri 5 trilyon doların üzerinde. Bunun dışında bölgenin jeopolitik konumu ve petrol, doğalgaz ve balıkçılık açısından zengin kaynaklara sahip olduğu göz önünde bulununca Pekin yönetiminin Güney Çin Denizi’nde yapay adalar oluşturması ve bölgenin büyük bölümü üzerinde hak iddia etmesi başta komşu ülkeler olmak üzere ABD yönetimini de rahatsız ediyor.

Zengin enerji kaynaklarının olduğu bölgede, Vietnam, Malezya, Brunei, Filipinler ve Tayvan da hak iddia ediyor.