7 soruda Brezilya’daki yolsuzluk operasyonu

Brezilya polisi, bu sabah yaklaşık iki yıldır devam eden ‘oto yıkama’ isimli yolsuzluk operasyonunda 23. dalganın startını verdi.

Üç eyalette eş zamanlı operasyon düzenleyen emniyet güçleri, aralarında Devlet Başkanı Dilma Rousseff’in seçim kampanyasından sorumlu reklamcının da bulunduğu 51 kişinin ev ve ofisinde arama yaptı.

Sanıklar içinde ayrıca Petrobras ihalelerinde rüşvet alışverişi yaptığı ileri sürülen ünlü bir müteahhit ve bir de mühendis var. Basına servis edilen bilgi notunda, ilgili sanıkların yurtdışında kaynağı belirtilmeyen gizli hesapları olduğu ve bu bilginin polisle işbirliği yapan İsviçre makamları tarafından doğrulandığından söz edildi. Ayrıca söz konusu paranın rüşvet alışverişi neticesinde elde edildiğini destekleyecek delillerin var olduğu bilgisi paylaşıldı.

300 polisin görev aldığı operasyon, sabahın erken saatlerinde gerçekleşti. Operasyona ilişkin gelişmeler yerli ve yabancı basın tarafından ilgiyle ve yakından takip ediliyor. Operasyonun önceki etapları ülkenin en büyük kamu kuruluşu Petrobras üzerinden yönetilen rüşvet çarkını tüm detaylarıyla ortaya koymuş ve birbirine bağlı işleyen birçok yolsuzluk olayını da açığa çıkarmıştı.

‘OTO YIKAMA’ OPERASYONU NEDİR?

Alberto Youssef adlı bir dolar operatörünün ülkenin en büyük kamu kuruluşu Petrobras yöneticileri ile olan para ilişkisi dinlemeye takıldı. 6 yıl süren teknik takibin ardından federal polis, 2013 yılı Mart ayında operasyon için düğmeye bastı. Şu an 23. dalgaya gelen operasyon, ülkede kamu ihaleleri üzerinden rüşvet ve kara para aklama işi yapan büyük bir çetenin varlığını detaylarıyla birlikte ortaya çıkardı.

Elde edilen ilk veriler, Petrobras ihaleleri aracılığıyla kazanılan haksız paralara oto yıkama istasyonları aracılığıyla resmiyet kazandırıldığı yönünde. Bağlantılar arttıkça ve sisteme dahil olan isimler büyüdükçe bu sürecin büyük bir temizlik operasyonu olacağına gönderme yapması açısından polis tarafından tercih edildi.

BASIN, OPERASYONLA İLGİLİ VERİLERE NASIL ULAŞIYOR?

Operasyona ilişkin bilgiler, İçişleri Bakanlığı bünyesinde oluşturulan, erişime açık bir portal aracılığıyla kamuoyuna duyuruluyor. Ayrıca medya organları, gizli bilgilere ulaşabilmek için tecrübeli gazetecilerden oluşan özel ekipler oluşturdu.

Şu ana kadar hakkında işlem yapılan kişi sayısı 1082’ye ulaşırken toplamda 119 kişi hapiste bulunuyor. Aralarında eski devlet başkanları, senatörler, valiler, milletvekilleri, işadamları ve bürokratların bulunduğu çok sayıda tanınmış isim şüpheli, sanık, mahkum gibi çeşitli sıfatlarla sürecin içinde yer alıyor.

OPERASYONU KİM YÖNETİYOR?

Operasyonu federal üniteye bağlı polis birimleri yönetiyor. Ayrıca mecliste kurulan bir araştırma komisyonu soruşturmanın derinleşmesini sağlıyor. Komisyonun yaptığı görüşmeler ve sorgular halkın izleyebileceği şekilde canlı yayında veriliyor.

DAVAYA KİM BAKIYOR?

Söz konusu davaya ilişkin dosyalar Sergio Moro adındaki hakimin önderliğinde federal üniteye bağlı bölge mahkemesi tarafından görülüyor. Halen görevde olan politikacılarla ilgili dosyalara ise Federal Yüksek Mahkeme bakıyor.

OPERASYONA KİM DESTEK VERİYOR?

Operasyon, alanında uzmanlaşan emniyet güçlerinin bilgi birikimi ve gayretinin sonucunda evrilerek devam ediyor. Güçler ayrılığının kesintisiz işlediği ülkede yargı birimi bağımsızlığını korurken sivil toplum örgütleri, medya ve hükümet yetkilileri operasyona destek veriyor.

LULA VE DİLMA ROUSSEFF’İN SÜREÇLE İLİŞKİSİ NEDİR?

Operasyon kapsamında Eski Devlet Başkanı Lula hakkında açılmış bir soruşturma mevcut. Lula, ihale alan işadamlarına aracılık yaptığı ve oğlunun şirketi aracılığıyla haksız kazanç elde ettiği iddiasıyla suçlanıyor. Rousseff ise eskiden yöneticisi olduğu Petrobras işletmesiyle ilgili sorulara muhatap. Ayrıca seçim kampanyasına yapılan bağışların süreçle ilişkisi araştırılıyor.

SÜREÇ, BUNDAN SONRA KİMLERİ ETKİLEYEBİLİR?

Şu ana kadar içeri alınan isimlerin toplumdaki karşılığına bakınca suça bulaşan hiç kimsenin güvenli bir alanda olduğundan söz edilemez. Operasyonu yöneten emniyet güçlerinin izlediği stratejiye bakılırsa suç piramitinin tepesine odaklanmak yerine, her dalgada çemberin çapı biraz daha genişletiyor. Dolayısıyla bir sonraki dalganın kimleri vuracağını kestirmek güçleşiyor.