NYT- “Kerry İsrail’de barışı konuşacak”

 Kudüs- Amerikan Dışişleri Bakanı Kerry Filistin ve İsrail’li yetkililerle barış sürecinin tekrar canlandırılmasıyla ilgili görüşmeler yapmak amacıyla pazar günü Israil’e geldi.

Kerry Filistin Yönetimi Başkanı Mahmut Abbas’la pazar akşamı Batı Şeria’nın Ramallah şehrinde buluştu. Pazartesi ve salı günleri ise, Başbakan Benjamin Netenyahu’nun yanı sıra İsrail’li ve Filistin’li yetkilierle görüşecek.

İsrail Kerry’nin altı devleti içeren Orta Doğu gezisinin ikinci ayağını teşkil ediyor. Pazar günü erken saatlerde Türk yetkilerle buluşup İsrail’le ilişkilerini geliştirmeleri noktasında daha somut adımlar atmalarını istedi.

Türkiye Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ile yaptığı görüşmenin ardından verdiği demeçte “İlişkilerin tekrar eskisi olmasını bekliyoruz,” dedi.

Başkan Obama geçen ayki Kudüs ziyaretinde Türkiye ve İsrail’in ilişkilerini düzeltmeleri için arabuluculuk yapmıştı. İki ülke abluka altındaki Gazze’ye doğru hareket eden Türkiye gemisine İsrail ordusunun yaptığı ve dokuz kişinin ölümüyle sonuçlanan baskından sonra diplomatik ilişkilerini dondurmuştu.

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan henüz somut bir anlaşma yapılmadan, gelişmenin Türkiye’nin bölgedeki önemini gösterdiğini belirtti. Erdoğan’ın bu yaklaşımı, anlaşmanın sonuçlandırılmasına olumsuz etki edeceği yönünde kaygılara yol açtı.

Netenyahu’nun üst düzey danışmalarının da bulunduğu bir gurup İsrail’li diplomat perşembe günü İsrail’in vereceği tazminatın koşullarını konuşmak üzere Türkiye’nin başkenti Ankara’ya gelecekler.

Kerry ilişkilerin düzelmesi için önemli adımlar atılmalı diye konuştu. İsrail’in vereceği tazminatlar, Türkiye ve İsrail’li diplomatların tekrar görevlerine başlamaları ve “ilişkilerin tam anlamıyla” düzeltilmesi öncelikle çözülmesi gerekli konular.

Kerry Ahmet Davutoğlu’ndan Türkiye hükümetini İsrail’i ödün vermeye zorladığını ima eden veya “muzafferlik” içeren açıklamalarda bulunmayacakları yönünde teminat aldıklarını belirtti.

Türkiye’de Türk “gururunu” vurgulayan bilbordlar Erdoğan ve Netenyahu’nun fotoğralarıyla birlikte sunuluyor.

Kerry “Şimdi birkaç kişinin ortaya çıkıp yorum yapması yakınlaşmanın olumlu yanlarını gölgelememeli” dedi.

Davutoğlu İsrail-Türkiye yakınlaşmasının tamamıyle gerçekleşmesi için oldukça iddalı beklentiler sıraladı. İsrail’in Gazze’ye uyguladığı ablukanın kaldırılması tazminat konusu çözüldükten sonraki ilk adım olacağı gibi önkoşullar öne sürdü.

Davutoğlu “Karşılıklı taahhütlerin uygulanması için ambargonun kaldırılması gerekli. İsrail, Batı Şeria ve Gazze’de yaşam standartlarının iyileştirilmesi için ambargolarin hemen kaldırılması önemli.” diye konuştu.

Diplomatik konumu gereği kimliğini vermek istemeyen bir Türk yetkili Türkiye’nin kaldırılmasını istediği ambargonun insani yardım ve malzeme ulaştırılmasını içerdiğini, askeri ekipmanları kapsamadığını belirtti.

Yetkili tazminat ve ambargo konularında ilerleme kaydedildiği andan itibaren “diplomatlarımızı görevlendirmek için derhal adım atacağız.” dedi.

Bazı gözlemcilere gore İsrail’le ilişkilerin düzelmesi Türkiye’nin en önemli ulusal güvenlik sorunu değil.

İstanbul Bilgi Üniversitesi siyaset bilmi profesörü İlter Turan “Hükümet Kürt sorununu çözmek için sona çok yakın ve ayrıca yeni anayasa tasarısını tamamlamak üzere. Dolayısıyla, halk desteğini kaybetmek istemiyor.” diye yorum yaptı.

Turan, İsrail’le ilişkilerin düzelmesi konusunda herhangi bir risk olmadığını, sadece “ilişkileri normalleştirmek için yeterince hevesli değillerdi.” dedi.

Başbakan Erdoğan önümüzdeki ay Başkan Obama ile Washington’da görüşecek.

Kerry Kazakistan’ın Almatı şehrinde İran’ın nükleer programıyla ilgili yapılan görüşmelerde ilerleme kaydedilemedigini ve hayal kırıklığı yarattığını, ama ABD ve diğer ülkelerin diplomatik çözümden yana olduğunu belirtti.

Kerry, “Bunun gerçekleştirilmesi için kapının hala açık olduğunu” belirtti.

http://www.nytimes.com/2013/04/08/world/europe/kerry-urges-turkey-and-israel-to-restore-ties.html