‘Türkiye ve Çin gazeteciler için hapishane’

Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü (RSF), her yıl olduğu gibi bu yıl sonunda da dünyada gazetecilik mesleğinin içinde bulunduğu zorlukları gözler önüne seren 2017 Raporu’nu yayınladı. RSF’e göre, bu yıl 65 gazeteci öldürüldü, 326 gazeteci hapiste, 54 gazeteci rehin alındı, 2 gazeteci ise kayıp. Türkiye bölümünde, 42 tutuklu gazeteci ile Türkiye’nin hala Çin’le birlikte “bir gazeteci hapishanesi” olduğu vurgulandı.

Merkezi Paris’te bulunan Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü, 2017 yılında 50 profesyonel gazeteci, 7 yurttaş gazeteci ve 8 gazeteci yardımcısı (çevirmen, rehber) olmak üzere 10’u kadın toplam 65 gazetecinin yaşamını yitirdiğini rapor etti. Bunlardan 39’unun suikast ve bilinçli saldırılarla, 26’sının ise görevini yerine getirirken hayatını kaybettiği belirtildi.

Son 15 yılda bin 35 gazetecinin öldüğü kaydedilen raporda, en çok gazeteci ölümü 88 gazeteci ile 2007 yılında yaşandı. Suriye’deki çatışmaların yavaşlamasıyla, 2012’de 87, 2015’te 81 olan profesyonel gazeteci ölümleri, 2017’de 50’ye geriledi. RSF, 2014 yılının “son 14 yılda en az gazeteci öldürülen yıl” olduğunu tespit etti.

Örgüt bu gerilemenin, örgütlerin de yürüttüğü kampanyalar sayesinde gazetecilerin korunması konusunda bilincin artmasından, savaş meydanlarında çalışan gazetecilerin daha iyi eğitim almasından ve serbest (freelance) gazetecilerin de ücretli gazetecilerle aynı statüde görülerek, aynı şartlarda çalışabilmesinden kaynaklandığını vurguladı. RSF, gazetecilerin giderek daha az sayıda çatışma alanlarına gitmesi nedeniyle de düşüş yaşandığına dikkat çekti.

Dünyada gazetecilerin en çok öldüğü ülkelerin başında 12 gazeteci ile Suriye geliyor. Suriye’yi 11 gazeteci ile Meksika, 9 gazeteci ile Afganistan, 8 gazeteci ile Irak ve 4 gazeteci ile Filipinler izliyor.

RSF’in 2017 raporuna göre bu yıl 326 gazeteci tutuklandı. Bunların 202’si profesyonel gazeteci, 107’si yurttaş gazeteci, 17’si ise gazeteci asistanı. Tutuklu gazetecilerin 310’u erkek, 16’sı kadın. Geçiğimiz yıl 348 gazetecinin demir paraklıklar arkasına konduğuna dikkat çeken örgüt, bu azalmada, özellikle Çin’de sosyal medyada görev yapan yurttaş gazetecilerin bu yıl daha az tutuklanmasından kaynaklandığı belirtildi.

Rapora göre, halen Çin’de 52, Türkiye’de 43, Suriye’de 24, İran’da 23 ve Vietnam’da 19 gazeteci hapishanede. Dünyadaki tutuklu gazeteciler sayısının yarısının bu 4 ülkede bulunduğuna dikkat çeken RSF, Çin ve Türkiye’nin bu yıl da gazeteciler için dünyanın en büyük cezaevi olduğunu dile getirdi.

Türkiye’de uzun süren tutukluluk sürecinin cezalandırma amaçlı kullanıldığını ve OHAL uygulaması nedeniyle adil yargılama hakkının tümüyle ortadan kalktığı ifade edildi. Tutuklu gazetecilerin büyük çoğunluğunun ceza almadığını ancak uzun tutukluluk sürelerinin ceza gibi kullanıldığı ifade dilen raporda, “olağanüstü bir yöntem olan önlem amaçlı tutuklamanın da genel bir uygulamaya dönüştüğü” kaydedildi.

54 gazeteci rehin

Rapora göre, 2’si kadın 54 gazeteci ise terör örgütlerinin elinde rehin olarak tutuluyor. En çok rehin gazeteci ise Orta Doğu’da: Suriye 29 gazeteci ile birinci sırada yer alıyor. Suriye’yi, 12 gazeteciyle Yemen, 11 gazeteciyle Irak, 2 rehin gazeteciyle de Ukrayna takip ediyor.

En çok gazeteci rehin alan örgüt IŞİD. Halen 22 gazeteci IŞİD’in elinde tutsak bulunuyor. Hutsi’lerin elinde 11, diğer örgütlerin elinde (El Kaide, El Nusra..) 5, bilinmeyen ellerde ise 16 gazeteci rehin tutuluyor.