Nazilerin yağma ettiği tablolar sahiplerine verildi

Naziler, II. Dünya Savaşı sırasında Yahudilerden yüzlerce sanat eseri yağmalamış, bir kısmı Hitler tarafından ucube olarak nitelendirilerek imha ettirilmiş, bir kısmı da üç yıl önce bir koleksiyoncunun evinden çıkmıştı.

Alman polisinin 2012’de düzenlediği operasyonla Cornelius Gurlitt’in evinde bulunan tablolar arasında paha biçilemez parçalar bulunuyordu. O koleksiyonun arasında bulunan Henri Matisse’nin Femme Assisse ve Max Liebermann’ın Zwei Reiter am Strand tabloları geçen gün mirasçılarına iade edildi.

Bu arada Matisse’in Femme Assisse tablosundaki kadının, tablonun sahibi Paul Rosenberg’in büyükannesi Elaine Rosenberg olduğu ortaya çıktı.

Alman yetkililer, tabloların mirasçılara iade edilmesi kararını vermiş olsa da ülkedeki hantal bürokrasi bir dizi engel çıkarmış ve öncelikle 3 Aralık 1998 tarihli Nazilerin El Koyduğu Sanat Eserleri Hakkında Washington Konferansı Prensipleri’nin sıkı sıkıya uygulanmasını istemişti.

Bu esasa göre eserlerle ilgili bütün tarihî kayıt ve arşivler, araştırmacılar tarafından incelenmek zorundaydı. Bu yüzden sanat uzmanı Marinello, Matisse’in Femme Assisse tablosunun iadesi için Rosenberg ailesine ait 250 bin belge, mektup ve fotoğraf ile koleksiyoncu Gurlitt’in imzaladığı Nazi belgelerini incelemek zorunda kaldı.

KAYIP ESERLER İÇİN 4,6 MİLYON EURO

Londra merkezli Art Recovery International için çalışan Marinello, “Almanlar, ayrıntılar ve eserlerin sahiplerinin doğrulanması konularında çok tutucu. Bu, aslında iyi bir şey ama eserlerin asıl sahipleri açısından çok sinir bozucu bir süreç” dedi. Matisse’in Femme Assisse tablosunu incelemelerden sonra teslim alan Rosenberg ailesi ise Alman yetkililere işbirliği için teşekkür etti ve bunun, diğer yağmalanmış eserlerin geri dönüşü için cesaret verdiğini belirtti.

Almanya Kültür Bakanı Monika Grütters ise eserlerin araştırılması ve Kayıp Alman Kültürel Mirası Merkezi’nin kuruluşu için toplam 4.6 milyon euro’luk bütçe ayrıldığını açıkladı.

Gurlitt’in Münih’deki apartmanında bin 200, Salzburg’taki evinde de 250 adet eser bulunmuş, bunlardan Carl Spitzweg ve Pissarro’nun yaptığı iki tablonun, ilk etapta kesin olarak “Nazi yağması eser” statüsünde olduğu tespit edilmişti. Bunun üzerine Alman yetkililerin ortak operasyonuyla eserler hakkında araştırma başlatılmıştı.

Yağmalanmış 590 eserin ise Gurlitt’in İsviçre yetkilileriyle yaptığı bazı “yasal anlaşmalar” çerçevesinde Bern’deki Kunstmuseum’a bağışlandığı tespit edilmişti.