FBI yıllarca Afro Amerikalı yazarları fişlemiş

“Harlem Rönesansı”nın ünlü Jamaikalı yazarı Claude McKay’in hayatını araştıran akademisyen William Maxwell, FBI’ın yıllarca Afro Amerikalı yazarları sıkı şekilde takip edip fişlediğini ortaya çıkardı.

Yeni açıklanan belgeler, aralarında Langston Hughes ve James Baldwin gibi ünlü yazarların da bulunduğu önde gelen 51 siyah Amerikalı yazarın, 1919-1972 yılları arasında FBI tarafından izlendiğini ve raporlandığını tespit ediyor. Özellikle 1924-1972 arasındaki göreviyle, FBI’ın en uzun ömürlü başkanı sayılan Edgar J. Hoover’ın sert ve tutucu bakışının hâkim olduğu döneme denk gelen “sıkı” takip ve fişleme ile ilgili belgelerin ABD’nin “en karanlık” tarihini aydınlatması da bekleniyor.

Edgar J. Hoover, özellikle 1952-1960 arasındaki Eisenhower döneminin MacCarthy soruşturmalarıyla kendini gösteren baskıcı tutumunun perde arkasındaki ismi olarak anılıyordu.

Afro Amerikalı yazarların izlenmesiyle ilgili şimdiye kadar bilinmeyen bilgilere ulaşan William Maxwell, Claude McKay’in hayatı ile ilgili FBI’dan, gizliliği kalkan belgeler geldiğinde, içinde yazarın yakından izlendiği ve “adı çıkmış zenci devrimci” notunun bulunduğu istihbarat bilgileriyle karşılaştı.

Araştırmasını genişleten Maxwell, üzerlerinde FBI’ın “Dikkat edilmesi gereken Afro modernistler” notunu düştüğü 106 adet dosyayı incelemek istedi. Bu dosyaların 51’inin siyahi yazarlara ait olduğunu tespit eden Maxwell, her biri üç ilâ bin 884 sayfa arası tutan fişleme belgelerine ulaştı. Sadece Afro Amerikalı yazarlara ilişkin FBI fişlemeleri, 13 bin 892 sayfa tutuyor.

Hoover’ın FBI’da ilk çalışmaya başladığı ve Harlem Rönesansı’nın ortaya çıktığı 1919 yılından, ölümüne dek görevde kaldığı ve Siyahi Sanat hareketinin zirveye ulaştığı 1972 yılına kadar bu fişlemenin devam etmesinin anlamlı olduğuna dikkat çeken Maxwell, bu tutumun Hoover’ın siyah protesto hareketleri ve sol siyasetin, edebiyattaki potansiyelini keşfetmeye yönelik kişisel ilgisinden kaynaklandığı görüşünde.

Akademisyenin araştırmasından çıkan bir diğer ilginç sonuç da, Afro Amerikalı yazarların sadece ABD’de değil, FBI tarafından dünyanın her yerinde izlenmesi… Örneğin, Claude McKay Sovyetler Birliği’ne gidişi ve dönüşünde izlenmiş ve 1923’de ABD’ne dönüşünde ülkeye girişi için çeşitli zorluklar çıkarılmış. FBI, Hoover döneminde siyah yazarları, Avrupa, Afrika ve Latin Amerika’daki bütün seyahatleri boyunca izlemiş.