Ortadoğu uzmanı Michael Doran: Türkiye korkuları nedeniyle IŞİD’e tepki veremiyor

Brookings Enstitüsü adlı düşünce kuruluşunun Ortadoğu uzmanı Michael Doran, Türkiye’nin Irak Şam İslam Devleti’ne (IŞİD) karşı tepki vermemesinin nedenini korkuları olmasına bağladı.

Türkiye’nin, sınırın hemen diğer tarafında bazı toprakları ele geçiren IŞİD’in ülke içinde kaos çıkarabileceği korkusuyla sessiz kaldığını savunan deneyimli uzman, ‘‘Türkiye bir savaşa girmeye korkuyor. Türkiye ön cephede. Başkan Barack Obama, Suriye ve Irak’ta yapılacak savaşa Türkiye’nin destek vermesini çok istiyor ama bu savaşın nasıl sonuçlanacağı muğlak. Erdoğan da böyle arkasında güven duymadan savaşa girmek istemiyor.’’ dedi.

Türkiye’nin, IŞİD’i bölgede Kürt ve Şia mezhebine karşı kullandığı iddialarına da cevap veren Doran, ‘‘Ankara’nın IŞİD’i Kürtlere karşı kullandığı iddiaları bence çok basit bir değerlendirme. Türkiye’nin Kuzey Irak’ta muhtemel birçok gelişmeye ilişkin politikaları olduğu düşüncesindeyim. Öncelikle bölgeden gelebilecek sığınmacılardan korkuyor. Kuzey Irak’ta bir Kürt sorununun yaşanmasının Türkiye içine yansımasından da korkuyor.’’ değerlendirmesinde bulundu.

IŞİD sorununun Türkiye-ABD ilişkilerine zarar vereceği yönündeki yorumlar için ise Michael Doran şöyle konuştu; ‘‘Bunu iki tarafın nasıl değerlendireceğine bağlı. Erdoğan, Türkiye’nin NATO üyesi olduğunu unutmamalı. İnsanlar soruyor, Almanya’nın telekulak olayını, Türkiye’nin Hamas’a desteğini, IŞİD’e yardım iddialarını. Birçok çevre, Türkiye’nin diğer NATO müttefiklerinden farklı bir yol izlediğini konuşuyor, endişe duyuyor. Şu an iki ülke arasında bir krizin olduğunu söylemek için erken ancak böyle bir potansiyel mevcut, fazlasıyla hem de.’’

ABD’nin neden IŞİD’e karşı asker göndermek yerine hava operasyonu ve istihbarat temin etmekle yetindiği sorusuna Doran, ‘‘Bunun bir nedeni Amerikan halkının, ülkelerinin Ortadoğu’da bir başka savaşa daha girmesini istememesi. Bir başka neden de, Başkan Obama’nın, ülkeyi savaşa sokan değil savaştan çıkaran başkan olarak tarihte anılmak istemesi.’’ diye ifade etti.

Council of Foreign Affairs (CFR) adlı düşünce kuruluşunda konuşan Doran, bir katılımcının, Ergoğan’ın neden Hizmet hareketi ile mücadele ettiği sorusuruna da, ‘‘İşin doğrusu anlamış değilim Erdoğan’ın neden ülkesi için birçok alanda pozitif işler yapmış olan Gülen hareketi ile mücadele ettiğini.” şeklinde cevap verdi.

TÜRKİYE’NİN IŞİD POLİTİKASI HERKESİ ŞAŞIRTIYOR

Türkiye’nin bölgede farklı ülkelerin çıkarları ile bir mücadele içinde olduğunu savunan Atlantic Konseyi adlı düşünce kuruluşunun Ortadoğu ve Körfez ülkeleri uzmanı Bilal Y. Saab, IŞİD’i Esed rejimini yıkabilmek için bazı ülkelerin bir araç gibi kullandığını söyledi. ‘‘Bu son derece riskli bir politika. Son zamanlarda bunun büyük risk olduğunu birçokları anladı ve bu silahın kendilerine dönebilme ihtimalini gördü. Yine bu durum Türkiye’nin bölgedeki çıkarlarını da tehdit eder duruma geldi. Bu nedenle Türkiye’nin IŞİD politikası herkesi olduğu gibi beni de şaşırtıyor.’’ dedi.

CFR’da katılımcıların sorularını da cevaplayan Saab, IŞİD hakimiyeti alanına giren topraklarda Suudi Arabistan’dan çok Türkiye ile Ürdün’ün rolü olduğunu ileri sürdü.

İran’ın nükleer çalışmasının birçokları için bölgede IŞİD’den daha büyük sorun olduğunu belirten Saab, Suudi Arabistan’ın özellikle olayı böyle değerlendirdiğini dile getirdi.

IŞİD’e karşı ABD’nin kırmızı çizgisinin ne olduğu sorusuna ise Saab, ‘‘Gerçi Suriye’de kimyasal silah kullanımı kırmızı çizgisiydi Washington’ın, ancak bu çiğnendi. IŞİD’e karşı Amerika’nın kırmızı çizgisi bence Ürdün’ün güvenliğini cidden tehdit etmesidir. Çünkü Ürdün’ün güvenliği tehdit edilir ve IŞİD bu ülkede koasa yol açarsa, o zaman İsrail için de tehdit oluşturur ki, bu da ABD için kırmızı çizgi demektir.’’ dedi.

Bugün Ortadoğu’da yaşanan sorunların, 20. yüzyılın başlarında İngiltere ile Fransa’nın harita üzerinde çizdiği ve bölgenin etnik, doğal yapısına aykırı sınırlardan kaynaklandığını belirten Saab, ayrıca bölgede bir mezhep çatışması değil çıkar savaşı yaşandığını ifade etti. Saab, ‘‘Bölgede özellikle hem İran hem de Suudi Arabistan mezhep farklılığını birer araç olarak kullanmakta.’’ dedi.