İran’ın nükleer programında sürpriz gelişme

İran’ın nükleer programını New York’ta görüşen BM Güvenlik Konseyi daimi üyelerinin önemli mesafeler aldıkları bildirildi. ABD Dışişleri Bakanı ile İran Dışişleri Bakanı 6 yıl aradan sonra ilk defa aynı masa etrafında görüştü.

Görüşmeyi ”yapıcı” olarak değerlendiren ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, yanyana oturduğu İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevat Zarif’in olumlu bir yaklaşımla geldiğini söyledi. Ancak Kerry, sözün yeterli olmayacağını, bunun eyleme geçmesi gerektiğini de ifade etti. Sürecin devamı konusunda anlaştıklarını belirten Kerry, ”İnsanların İran’ın nükleer programı hakkında kafalarındaki sorulara yanıt bulunması için somut adımların atılması gerek” dedi. Kerry ayrıca, ”Bunu söylemek gereksiz ama; bir toplantıyla farklı bir havada gelmiş olmak soruların cevabı için yeterli değildir” diye konuştu. Kerry, toplantıya katılan tüm dışişleri bakanlarının memnuniyetle masadan ayrıldığını kaydetti.

İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevat Zarif ise, ”Artık bu sorunu çözmek istiyoruz” dedi. Toplantıyı ‘çok yapıcı ve sağduyulu’ diye yorumlayan Zarif, ”Emin bir şekilde ve zamanında bu sorunu çözmek için ilerleme kaydetmek ve herkesin İran’ın nükleer programının barışcıl olduğunu görmesini arzuluyoruz” dedi. “Bu ilk adımdan memnunum” diyen Zarif, “Şimdi bu süreci ileriye taşıyabilmek için sözlerimizle eylemlerimizin örtüştüğü görülecek” diye konuştu. Zarif, İran ekonomisine büyük zarar veren uluslararası yaptırımın tamamının kaldırılmasını istedi.

BM Genel Merkezi’nde yapılan toplantıya katılan AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Catherine Ashton, tarafların İsviçre’nin Cenevre kentinde 15-16 Ekim tarihlerinde yeniden biraraya geleceklerini söyledi. Ashton, toplantıda önemli gelişmelerin elde edildiğini aktararak, “Süreç çok iddialı bir şekilde ilerlemekte” dedi. Ashton, İran nükleer programıyla ilgili olarak üst düzey müzakerelerin 15-16 Ekim tarihinde Cenevre’de yapılacağını kaydetti.

İran’ın nükleer sorunu ile ilgili bir zaman sınırı olup olmadığı sorusuna Ashton, 12 ay gibi bir zaman tanınırsa bunun yeterli olabileceğini kaydetti. Ashton, Zarif’in verdiği bilgilendirme içinde, ”Buraya gelip çok farklı bir ortamda ve de açıkca konuları dile getirmesi sürpriz oldu” dedi.

İngiltere Dışişleri Bakanı William Hague ise, önceki İran hükümetinin temsilcileri ile karşılaştırıldığında İran’ın yeni Dışişleri Bakanı Muhammed Cevat Zarif’in hem konuya yaklaşımı ve de ifadeleri ile farklı olduğunu kaydetti. Almanya Dışişleri Bakanı Guido Westerwelle de toplantıyı sorunun barışçıl bir şekilde çözümü adına “fırsat penceresi açtı” diye yorumladı. Westerwelle, Zarif’in soruna yaklaşımını ise, “tamamen farklı bir sesi, atmosfer ve ruh içindeydi” diye aktardı. İran’ın sözleri ile eylemlerinin uyumlu olması gerektiğine vurgu yapan Westerwelle, “Kelimeler yeterli değildir. Eylemleri ve somut sonuçlarla detay önemlidir” dedi.