İran’da seçim öncesi liderlerin gündeminde İsrail ve ülkeye uygulanan ambargolar var

İran’da 14 Haziran’da yapılması planlanan genel seçimlere 2 aydan az bir zaman kala, siyaset sahnesi ısınmaya başladı. Liderlerin seçimlere giderken ana gündem maddelerinden biri İsrail, diğeri ise ülkeye Batılı ülkelerce uygulanan ambargolar.

Seçimlerde aday olup olmayacağı henüz netleşmeyen ancak başka adayı destekleyeceği tahmin edilen İran’ın etkin siyasi aktörlerinden eski Cumhurbaşkanı Haşimi Rafsancani, seçimler öncesi İsrail’e yönelik ılımlı mesajlar verdi. Rafsancani, ülkesinin İsrail ile savaş halinde olmadığını ve bu ülkeye karşı bir savaş başlatma niyetinin de bulunmadığını söyledi.

Rafsancani’nin bu sözleri İran medyasında yoğun şekilde tartışılırken, diğer bazı politikacılar da tecrübeli siyasetçinin açıklamalarından cesaret alarak, İsrail ile ilgili kendi fikirlerini beyan ediyor. Ülkedeki siyasetçilerden bazıları, Rafsancani’nin bu sözleri, İsrail’in varlığını sorgulayan ve Holokost’u (Yahudi soykırımı) reddeden  mevcut lider Mahmut Ahmedinejad’a tepki amacıyla söylediğini düşünüyor. Kimileri ise Rafsancani’nin “Biz İsrail ile savaş halinde değiliz, bu ülkeye karşı savaş açma niyetimiz de yok ancak Arap ülkeleri savaşırsa onlara destek verebiliriz” yönündeki açıklamasını, seçim öncesi uluslararası kamuoyunun desteğini kazanma amaçlı bir çıkış olarak yorumluyor.

Reformcu ve merkeze yakın isimler her ne kadar Ahmedinejad’ın İsrail politikalarını eleştirse de seçimlerde aday olmak isteyenler, yaptıkları yorumlarda daha dikkatli dil kullanıyor. Zira hiçbir aday İsrail’i “Ortadoğu’nun kanseri” olarak niteleyen dini lider Ayetullah Ali Hamaney ile karşı karşıya gelmek istemiyor.

Ahmedinejad’ın İsrail söylemi eleştiriliyor

Seçimin favori adayları arasında gösterilen merkez sağ politikacı ve Tahran Belediye Başkanı Muhammed Bağir Galibaf, Mahmut Ahmedinejad’ın İsrail politikasını eleştirerek, “Ortada hiçbir sebep yokken bir anda Yahudi Soykırımı meselesi gündeme getirildi. Bu İran’ın itibarını ciddi anlamda zedeledi. Sonuçta İran ve Filistinlilere bir fayda sağladı mı?” ifadelerini kullandı.

Bir başka rejim yanlısı politikacı Gulam Ali Haddad da Mahmut Ahmedinejad’ın Yahudi Soykırımı olmadığı yönündeki çıkışını desteklemediğini, bunun bir getirisinin bulunmadığını belirtmişti.

Seçimlerde aday olmasına kesin gözüyle bakılan aşırı sağcı Muhammed Hasan Ebuturabi Ferd de Ahmedinejad’ın İsrail söylemlerinin “hesapsız” bir şekilde yapıldığını söylemişti.

İsrail karşıtlığının devlet politikası haline geldiği İran’da, seçim sonrası ABD ve Batı ile iyi ilişkiler geliştirmek isteyen liderin karşılaşacağı en önemli konulardan biri de dini lider Ayetullah Ali Hamaney’e rağmen İsrail meselesi.

Tel Aviv ve Tahran birbirini baş düşman olarak görürken, İsrail nükleer faaliyetleri nedeniyle İran’daki bazı nükleer tesisleri vurma tehditlerinı artırarak sürdürüyor. İran ise olası bir saldırıda İsrail’i haritadan silmekle tehdit ediyor.

İran’ın nükleer çalışmaları nedeniyle başta ABD olmak üzere Batılı ülkelerin uyguladığı ambargolar da seçimin ve siyasetin ana gündemlerinden biri olmaya devam ediyor. Ülkede azalan petrol gelirleri, yükselen enflasyon ve pahalılaşan hayat şartları seçimlerin temel belirleyicilerinden biri olacak.