(HABER YORUM) Annan, Rusya ile ABD’nin çıkarları arasında ezildi

Suriye’de devam eden iç savaşa barışçıl çözüm üretebilmesi için Arap Birliği ile Birleşmiş Milletler’in (BM) Suriye özel temsilciğine yaklaşık 6 ay önce getirilen Kofi Annan, 31 Ağustos’ta dolacak olan görev süresinin uzatılmamasını istedi. Annan’ın bu isteği BM’de sürpriz olarak karşılanmadı.

BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun’un yaptığı açıklama ile Annan’ın görev süresinin uzatılmamasını istemesi Amerikan basınında ‘yılmak’ olarak değerlendirildi. Özel temsilciyi yılgınlığa götüren sebepler aslında oldukça büyük ve bir o kadar da sıkıntılı konular. Güvenlik Konseyi’nde Rusya’nın Suriye konusundaki olumsuz yaklaşımı, Amerika’nın İran konusundaki sert duruşu Annan’ın bu kararı almasında etkili oldu. Annan, bir anlamda Batılı ülkeler ile Çin-Rusya blogu arasında ezilmekten yıldığı için görevinden çekilmek istediğini bildirdi.

Rusya, Suriye’deki çatışmaları durdurmak için Annan’ın önerdiği 6 maddelik barış planının hayata geçirilmesine destek verdiğini her fırsatta ifade etti. Ancak Moskova, Esed rejimine barış planını uygulaması yolunda alınacak her türlü uluslar arası karara da ayak direterek Şam yönetimini korudu. Rusya, Suriye’de akan kanı durdurmaya yönelik Güvenlik Konsey’inden çıkarılmak istenilen 3 karara da engel olarak ulsular arası gücün ellini kolunu bağladı.

Suriye’de akan kanın durdurulması için bölge ülkelerinin de sorunun çözümüne ortak etmeye çalışan Annan’ın bu gayreti Washington yönetimi tarafından engellendi. ABD açık bir dil ile, ‘‘Sorunun parçası olan İran, çözüm olamaz’’ diyerek bu girişime onay vermediğini/vermeyeceğini beyan etti.

Temmuz ayında Annan’ın görev süresinin uzatılması pazarlıklarında Rusya’dan arzu ettiği yaklaşımı göremeyen Amerika, Suriye özel temsilcisinin görev süresinin uzatılmasını da beyhude bir uğraş olarak değerlendirmişti. Temmuz ayında Konsey’in 7. maddesinin Suriye krizinde hayata geçirilmesi için yapılan pazarlıkların Rusya, Çin engeline takılmasının ardından ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Susan Rice, ‘‘Güvenlik Konsey’inin durumu utanılacak haldedir’’ diye sert tepkisine neden olmuştu. Rice, Rusya ile Çin’in muhalif tutumlarından ödün vermemesi üzerine Annan’ın görev süresinin uzatılma isteğini de zaman kaybı olarak değerlendirmişti.

Annan, Cenova’da yaptığı basın toplantısı ile Konsey’in 5 daimi üyesi olan ülkeyi sert bir dille eleştirdi. Annan, ‘‘Suriye halkı ne zaman acil bir şeylere ihtiyaç duysa, Konsey’deki ülkeler parmaklarını bile kıpırdatmadı’’ dedi. Annan, sorunun barış planının içeriğinde veya yürütülen diplomatik gayretlerinde değil Konsey üyelerinin çıkar çatışmasında olduğunu ima etmiş oldu.

Rusya ile Amerika’nın Ortadoğu çıkarları arasında bir ortak yol bulamayan Annan, kendisine yönelik daha fazla yıpratma girişimlerine göz yumadı. Rusya ve ABD birbirlerini suçlamalarının dışında Annan liderliğinde kurulan barış misyonunun başarısız olduğu yönündeki eleştirileri BM eski genel sekterini yıldırdı.

Annan’ın çekilmesi Suriye’de 17 aydır devam eden çatışmaların barış masasında değil cephede sonuçlanacağını da böylece belgelemiş oldu.