Çen kaçtı, Çin-Amerika arasında kriz riski arttı

İki senedir ev hapsinde tutulan insan hakları savunucusu Guançeng Çen’in, Şandong’daki evinden kaçarak Çin’deki Amerikan büyükelçiliğine sığınmasının iki ülke arasında diplomatik krize yol açması bekleniyor.

Diplomatik kaynaklar iki ülke arasında Çen için görüşmelerin başladığı bilgisini verirken, henüz bir anlaşma aşamasına gelinmediği öğrenildi. Pekin’deki ABD büyükelçiliğinde olduğu ileri sürülen Çen’in ailesi ise hala ev hapsinde tutuluyor. Merkezi Texas’da bulunan ChinaAid Başkanı ve bir dönem Tiananmen Meydanı’ndaki göstericiler arasında yer alan Bob Fu, durumu Amerikan insan hakları diplomasisi için çok önemli bir dönüm noktası olarak niteledi.

Çen, Çin hükümetinin zorunlu tek çocuk politikasına da muhalefet etmiş bunun siyasi çıkar amacıyla kullanıldığını savunmuştu. Gözleri görmediği için ‘kör avukat’ diye anılan Çen, 2006 yılında “trafik akışını” engellediği iddiasıyla dört yıl hapse mahkûm edilmişti. Pekin hükümetinin 4 yıllık hapis cezasını çeken Çen, daha sonra da insan hakları savunuculuğunu sürdürmesi üzerine ev hapsine mahkum edilmişti.

Çen’in büyükelçiliğine sığındığı haberleri hakkında henüz bir yorumda bulunmayan Washington yönetimi, sessizliğini koruyor. Çen olayının önümüzdeki hafta Çin’i ziyaret edecek olan Dışişleri Bakanı Hillary Clinton’ın ziyaretinden önce yaşanmasına dikkat çeken diplomatlar, bunun Pekin ile Washington arasında nasıl bir pazarlığa dönüşeceğinin önümüzdeki günlerde ortaya çıkmasını bekliyor. Bazı kaynaklar Clinton’ın Çen’i yanına alarak Çin’den çıkarabileceği tahminin de bulunuyor.
Çen’in Amerikan büyükelçiliğine sığınmasında bazı aydınlanmamış noktaların varlığı kafaları karıştırıyor. Gözleri görmeyen Çen’in tutuklu bulunduğu evin etrafında onlarca polis nöbet tutuyordu. Çen’in, evin yüksek duvarını aşarak yüzlerce kilometrelik yolu kat edip Pekin’e nasıl ulaştığı hala bilinmezliğini koruyor.