BM’den Türkiye’ye kötü haber

Birleşmiş Millletler Güvenlik Konseyi (BMGK) 2015-16 yılları geçici üyeliği için yarışan Türkiye, New York’ta diplomatik hezimet yaşadı. İlk iki turda yarıştığı İspanya karşısında gerekli olan üçte iki çoğunluğun oyunu alamayan Türkiye, son tura kaldı. Son turda İspanya Türkiye’ye fark atarak 60’a karşı 132 oy ile Konsey’e geçici üye olmaya hak kazandı.

2015-16 yılları Güvenlik Konseyi geçici üyeliği için ‘Batı Avrupa ve diğerleri’ grubundan bu yıl sonu boşalacak olan iki koltuk için Yeni Zelanda, İspanya ve Türkiye yarıştı. BM Genel Kurul’unda yapılan ilk tur oylaması sonunda yalnızca Yeni Zelanda, 145 oyl alarak ‘geçici üye’ seçildi. İlk turda Türkiye 109 ve İspanya ise 121 oy aldı. İkinci turda ise İspanya 120,  Türkiye 73 oy aldı. BM Genel Kurul Başkanı Sam Kutesa, ikinci turdan da bir netice alınamayınca en fazla oyu alacak ülkenin kazanacağı üçüncü tura geçildiğini bildirdi. Üçüncü turun sonunda ise Türkiye tam anlamı ile diplomatik hezimet yaşadı. İspanya’ya BM’in 193 üye ülkesinden 132’si destek verirken Türkiye’ye yalnızca 60 oy çıktı.

BM Güvenlik Konseyi seçimleri için bir haftadır New York’ta bulunan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’da seçimleri BM Genel Kurulu’nda izledi. Türkiye’nin yaşadığı diplomatik hezimetin ardından Çavuşoğlu, TRT üzerinden yapacağı canlı yayın programını iptal etti.

KONSEY’E YENİ 5 ÜYE BELİRLENDİ

BM Genel Kurulu’nun Ugandalı başkanı Kutesa, New York yerel saati ile 10:00 (TSİ: 17:00) de oturumu açtı ve seçim hakkında bilgi verdi. Bu konuşmanın ardından BM’ye üye 193 ülke temsilcileri Genel Kurul’da oy vermeye başladı. Oylama işleminin tamamlanmasından 45 dakika sonra sonuçları okuyan Kutesa, Türkiye için sonucun çok da parlak olmayacağının ipuçlarını da verdi.

BM Güvenlik Konseyi’nde bu yıl sonu süreleri dolacak olan Arjantin, Ruanda, Güney Kore, Avustralya ve Lüksemburg’un yerine, Venezuela, Angola, Malzeya, Yeni Zelanda ile İspanya oturacak. Asya-Pasifik bölgesinden Malezya, Latin Amerika ve Karayipler grubundan Venezuela ve Afrika’dan Angola seçime katılan diğer aday ülkeler oldu. İlk tur seçimler sonunda Malezya 187, Angola 190 ve Venezuela 181 oy alarak Konsey için rahat bir başarı elde etti. Konsey’de Angola, Ruanda’dan, Malezya, Güney Kore’den ve  Venezuela da Arjantin’den boşalacak koltuğa oturacak.

Türkiye’nin içinde bulunduğu grup dışında diğer bölgeler için Konsey’e yalnızca birer ülke aday olmuştu.

2008 DE TÜRKİYE REKOR OYLA KONSEY’E SEÇİLMİŞTİ

Türkiye, 2008 yılında Güvenlik Konseyi için gittiği seçimde rakibi olan Avusturya ile İzlanda karşısında 151 gibi rekor oyla ilk turda birinci gelmiş ve büyük bir diplomatik zafere imza atmıştı. Zira Türkiye 48 yıl aradan sonra yeniden BM Güvenlik Konseyi’nin geçici üyesi olmaya hak kazanmıştı. Dönemin dışişleri bakanı Ali Babacan, ‘‘Bu netice esasen, Cumhuriyet diplomasisinin her vatandaşımızın iftihar etmesi gereken mühim bir başarısıdır.’’ diyerek mutluluğunu kamuoyu ile paylaşmıştı.

Babacan, elde edilen diplomatik zaferin ardından o gün kameralara, ‘‘Türkiye, bölgemizde ve dünyada barış, istikrar ve huzur için sorunların çözümünde rol oynayan bir güç olmaya; medeniyetler, kültürler ve dinler arasında diyalog ve uyum sağlama çabalarına katkıda bulunmaya devam edecektir. İnsanlığın, demokrasi, insan hakları, saydamlık, kadın-erkek eşitliği gibi ortak değerlerinin güçlendirilmesi ve yaygınlaştırılması; açlık, yoksulluk, salgın hastalıklar, iklim değişikliği gibi ortak sorunlarının çözüme kavuşturulması için uluslararası toplumla elbirliği içinde çaba harcamaya kararlı olan Türkiye, terörizm ve şiddet, kitle imha silahlarının yayılması, ırkçılık, hoşgörüsüzlük, yabancı düşmanlığı ile her türlü etnik-dini ayrımcılık ve aşırılıkla mücadele alanlarında da titizlikle gayretlerini sürdürecektir” diye konuşmuştu.

Türkiye’nin yanı sıra 2008 yılındaki BM Güvenlik Konseyi geçici üyeliği yarışında Avrusturya 133, İzlanda ise 87 oy alabilmişti.

Konsey’in 5 daimi üyesi ile 10 geçici üyesi ülke bulunuyor. ABD, Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa’nın daimi üye olduğu Güvenlik Konseyi’ne 10 geçici üyenin herbiri 2 yıl için seçiliyor. Daimi üyelerin Konsey’de veto hakkı bulunurken geçici üyelere böyle bir hakkı bulunmuyor. Ancak geçici üye ülkeler 2009-10 yıllları üyeliğinin de Türkiye’nin Mavi Marmara olayında olduğu gibi Konseyi acil toplantıya çağırabiliyor. Ayrıca geçici üyeliği ülkelere kazandırdığı bir başka avantaj da kendi hassaiyetlerinin yanı sıra müttefik ve dost ülkelerin de çekincelerine Konsey’de tercüman olabilmeleri adına önem arz ediyor.