BM Kalkınma Programı: Doğu Avrupa ve Orta Asya’da yoksulluk artıyor

BM Kalkınma Programı (UNDP), Avrupa ve Orta Asya’nın geçiş dönemi ekonomilerinde yoksulluk oranı artarken yaşam süresinin azaldığını açıkladı. Kalkınma Programı’nın İstanbul’daki merkezi tarafından yayınlanan araştırma, bölgedeki kırılganlık ve eşitsizliği ortaya koydu.

UNDP’nin ‘Avrupa ve Orta Asya’nın Geçiş Dönemi ve Gelişmekte olan Ekonomilerinde Yoksulluk, Eşitsizlik ve Kırılganlık’ adlı raporu, İstanbul’da düzenlenen ‘Eşitsizlikler Diyaloğu’nda tanıtıldı. Dünya Bankası verilerinin temel alındığı rapora göre Avrupa ve Orta Asya’nın gelişmekte olan ve geçiş dönemi ekonomilerinde, hatta üst orta-gelir grubundan bazı ülkelerde yoksulluk oranı rahatsız edici boyutta.

TÜRKİYE, ORTA GELİRLİ ÜLKELERİN GERİSİNDE

Yoksulluğun kırsal kesimlerde daha da arttığına dikkat çekilen araştırmaya göre, Arnavutluk, Karadağ ve Türkiye gibi ülkeler, okul öncesi eğitime kaydolma oranlarında son 10 yıl içinde ciddi yükselişler kaydetti. Ancak Azerbaycan, Bosna Hersek, Kırgızistan, Eski Yugoslav Cumhuriyeti Makedonya, Tacikistan, Türkiye ve Özbekistan’da çocukların üçte birden daha azı okul öncesi eğitime kaydedildi. Bu ülkeler, söz konusu oranları ile orta gelirli ülkeler ortalamasının gerisinde kaldı.

Programın ‘Eşitsizlikler üzerine Küresel ve Bölgesel Perspektifler’ oturumunda konuşan UNDP İstanbul Bölgesel Merkezi’nden Kıdemli Stratejik Danışman Ben Slay. “Bu ülkelerin sosyalizm sonrası geçmişi, görece eşit gelir dağılımlarını, sosyal hizmetlere görece geniş bir erişimi, toplumsal cinsiyet konusunda da yine görece küçük eşitsizlikleri ardında bırakmıştı. Ancak şu anda bu avantajların kaybedilmekte olduğuna, ayrıca eşitsizlik ve kırılganlık sorunlarının da diğer bölgelerdeki gelişmekte olan ülkelere yaklaşmakta olduğuna dair rahatsız edici göstergeler ile karşı karşıyayız.” diye konuştu.

Araştırmaya göre, gelir yoksulluğu refah düzeyi daha düşük eski Sovyet cumhuriyetlerinde ciddi bir sorun teşkil ediyor. Verilere göre 2010 yılında Gürcistan’daki nüfusun üçte biri aşkın kesimi günde 2,15 ABD Dolarının altında yani aşırı yoksulluk düzeyinde yaşamaktaydı. Aynı çalışmada, Tacikistan, Kırgızistan ve Ermenistan’da yaklaşık 6,7 milyon kişi aşırı yoksulluk şartlarında yaşıyor.

YAŞAM SÜRESİNDEKİ KISALMA, BEKLENENDEN DAHA HIZLI

Toplantıda dikkat çekilen bir diğer sorun, erkek ve kadınların yaşam sürelerinde beklenenden daha hızlı gerçekleşen kısalma oldu.

Batı BDT ülkelerindeki erkekler, 1960’da küresel ortalamalardan 12 yıl daha fazla yaşamaktayken 2012’de bölgedeki yaşam süresinin küresel ortalamanın iki yıl altına düştüğü raporda belirtildi.

Batı BDT ülkelerindeki kadınlar açısından da belirgin bir düşüş söz konusu. 1960’da bu bölgedeki kadınlar diğer ülkelerdekilere kıyasla 14 yıl daha fazla yaşamaktayken 2012 itibarıyla bu fark iki yıl azaldı. Orta Asya’da kadınlar 1960’da, diğer ülkelerdekilere göre altı yıl daha fazla yaşıyorken, 2012’de yaşam süreleri altı ay kadar azaldı.

Araştırmanın ortaya çıkardığı diğer bir sonucun ise bölgelerde enerji talebinin karşılanamaması. Kırgızistan, Tacikistan ve Özbekistan’da milyonlarca insanın, yıl boyu kesintisiz ısıtmadan yoksun kalması.

‘Eşitsizlikler Diyaloğu’ başlıklı toplantı, 22 Ocak’ta düzenlenecek oturumlarla sona erecek.