Amerika, Rusya ile Orta Asya’da yeniden oyuna başladı

Rusya’da yayınlanan Kommersant gazetesi, Orta Asya ile ilgili Amerika ve Rusya arasında rekabetin arttığını belirterek, Washington’un Moskova ile tekrar oyuna başladığına işaret etti.
Gazeteye göre, ABD askeri üs için Özbekistan’la müzakerelere başlarken, Rusya da elini çabuk tutarak Kırgızistan’la ilişkilerini artırıyor. Rus gazete, Kırgızistan’ın batılı ülkelerle işbirliğine olumsuz yaklaşmadığına da dikkat çekiyor.

Haberde, Özbekistan’da Hızlı Hareket Birliği Merkezi’nin kurulmasıyla ilgili ABD ve Özbek yetkililer arasında görüşmelerin başladığı belirtildi. Kommersant’a göre, zamanla bu merkez ABD’nin Özbekistan’daki askeri üssü haline dönüşecek. Merkez, 2014 yılında ABD silahlı kuvvetlerinin büyük bir bölümünün Afganistan’ı terk etmesinin ardından bölgedeki koordinasyon çalışmalarını yapacak. Afganistan’dan çıkarılacak NATO güçlerine ait teknik malzeme ve silahlarla donatılacak. Bunların çoğu ise daha sonra Özbekistan’a hediye edilecek.

Özbekistan Dışişleri Bakanlığı’na yakın kaynaklardan edindiği bilgiyi aktaran Kommersant, “Merkezde Amerikan askeri yetkililer sürekli bulunacak, fakat sayıları henüz netleştirilmedi.” diye yazdu. Gazete, Taşkent’in Haziran ayında Kollektif Güvenlik Anlaşması Örgütü (KGAÖ) üyeliğini dondurduğunu da hatırlatarak, Özbekistan’ın kendi topraklarında yabancı askeri üs kurabileceğine dikkat çekti. ABD Özbekistan’daki yeni askeri varlığını ‘üs’ değil, ‘merkez’ olarak tanımlayacak.

Haberde, Moskova’nın söz konusu kurulması planlanan Amerikan dev askeri tesisine çok olumsuz baktığı iddia edildi. Kremlin, Taşkent’in bu planlarından vazgeçeceğini umut ediyor. Kommersant’a konuşan bir Rusya Dışişleri Bakanlığı yetkilisi, “Özbek partnerlerimiz ABD ile işbirliklerinin artırılması sonucunda ortaya çıkabilecek tüm olası neticeleri titizlikle analiz etmeleri gerekir. Bu durumda onlar 2014’den sonra bölgede durumun gerginleşmesi olasılığında Özbekistan’ın güvenliğini en iyi şekilde korumasını ABD’den ziyade KGAO ortaklarının yapacağını anlar.” dedi.

MOSKOVA KIRGIZİSTAN’LA İŞBİRLİĞİNİ FAAL ŞEKİLDE ARTIRIYOR

Kommersant’a göre, Moskova Orta Asya’daki diğer stratejik ortağı Kırgızistan’la işbirliğini artırıyor. Gazeteye konuşan Rus ve Kırgız hükümet kaynakları, sonbaharda iki ülke arasında askeri, ekonomik ve enerji alanlarında 3 önemli anlaşma imzalanacağını ifade etti. Moskova’nın Kırgızistan’ın 500 milyon dolarlık borcunu sileceği de gelen bilgiler arasında. Askeri sözleşmede ise Kırgızistan’daki Rus üssünün 15 yıl daha uzatılması var.

Kırgızistan ABD ile askeri işbirliğine de yeşil ışık yakıyor. Kırgız kaynaklara göre, Cumhurbaşkanı Almazbek Atambayev’in vaatlerine rağmen ABD’nin Manas askeri üssü 2014 yılından sonra da faaliyetine devam edebilir. ABD’nin askeri teknoloji sunması Bişkek’in karar değişiminde etkili olacak.

Kommersant’a açıklama yapan Rusya Başbakanlık yetkilisi, Atambayev’in Moskova’ya verdiği sözü tutacağına inandıklarına işaret etti. İsmini açıklamayan yetkili, “Kırgızistan KGAÖ ortaklarına yakın zaman dilimi içinde Manas’ın geleceğiyle ilgili bir tanıtım sunacağı vaadinde bulunmuştu. Atambayev açık şekilde 2014’den sonra orada ABD askerlerinin olmayacağını açıklayarak siyasi sorumluluğu üzerine almıştı. Biz Atambayev’in sözünü tutacağına inanıyoruz.” dedi.