Türk Hamam Kültürü

Amerikalılar, “Türkiye” dendiğinde, akıllarına gelen ilk şey olarak Türk hamamlarını söyler. Yabancı turistlerin merak konusu olan hamam sefasını “yerli turist” olarak bizzat yaşamak için hamama gittim. Aslında Anadolu kültürünün çok önemli bir parçası olan hamam kültürü, hamam sefası çocukluk yıllarımda tanıştığım ilk hazlardandı ve çocukluk yıllarımın unutulmazlar anlarıydı. İnce dokumadan örülmüş peştemalı, göğüslerinin üstüne dolamış göbek taşına uzanan teyzeler, terlenmesini bekleyen natırlar, takunyalar, keyifli sohbetler eşliğinde yediğimiz dolmalar ve börekler banyoyu bir sefaya dönüştürürdü.

Peki ya şimdi? Mekanın genel özellikleri aynı kalmış. Hamama gelenleri geniş bir meydanın etrafında küçük odacıklardan oluşan soyunma odaları karşılıyor.  Yıkandıktan sonra uzanıp dinlenilebilen minderler de var. Demir bir kapıyla içeriye girdiğiniz,  “kurna başı” denilen herkesin teker teker yıkanabilecekleri yerler ve üzerine uzanıp ter dökülen “göbek taşı” da hiç değişmemiş. Ama natırdan çok burada gördüklerim çocukluk anılarımın üstüne kese vurdu.  Bir gün öncesinden hazırlanan yemekler yenmiyor; şarkılar söylenip, sohbetler edilmiyor; en fecisi de peştemal giyilmiyor artık.

Amerika’da spor salonlarına ve halka açık havuzlara gidenler bilir.  Buralarda mahremiyetinizi feda etmeden yaptığınız spor sonrası soyunma odalarında karşılaşılan üryani manzara çoğu zaman keyfinizi kaçırır. “Kültürleri böyle” deyip işin içinden çıkar ve bir dahaki sefere bu odalara uğramadan terinizle, ıslaklığınızla evin yolunu tutarsınız.

Bugünün Türk hamamları Amerika’daki soyunma odalarını aratmayacak üryanilikle göz dolduruyor! Dindar teyzelerin bile bel ve diz arası tesettür kuralını ihlal edip hamamda boy göstermesi şaşılacak bir durum. Erkekler cenahında da durum farklı değilmiş. Böyle yozlaşmış hamam sefası anlayışını nasıl yorumlamak gerek bilmiyorum.  Acaba mahremiyet çizgisinin hemcinsler arasında bile olsa tamamen ortadan kalkmadığını mı bilmiyoruz? Ne zaman değiştirdik  hamam kültürünü?