Kafeinli kahve ve çay dünyada en çok tüketilen ve sosyal açıdan da kabul almış uyarıcılardır. Dünyada yaklaşık yetişkinlerin %90’nı günlük diyetlerinde kafein kullanıyor. Günümüzdeki çalışmalara göre kafein tüketimini teşvik edici ya da engelleyici yeterli çalışma bulunmamakla birlikte, kafein kullanımına bağlı fayda ve zararları her kişinin bilmesi gerekir.
Amerika’da 150 milyon üstünde insan günlük ortalama 2 bardak kahve tüketiyor. 4 bardak ya da üstü ağır kahve tüketimi olarak adlandırılıyor. Kahve tüketimi erkeklerde daha fazladır.
Çay kullanımı Amerika’da gittikçe artıyor; %87 siyah çay ve % 12,5 yeşil cay tüketiliyor. Dünya genelinde sudan sonra en çok tüketilen içecek çay.
Adolesan (Ergenlik) çağında kafeinle içeceklerin tüketilmesinde kafein zehirlenmesi görülmektedir. Piyasada yüzlerce kafeinli enerji içeceği 50mg ile 500 mg arası kafein içeriyor. Bir çok çalışma 480 mg üstü kafein tüketiminde epilepsi nöbeti, kalpte ritim bozuklukları, titreme, halüsinasyon, çarpıntı gibi ciddi yan etkilerin olduğu bilinmektedir. Gençler kafeinli enerji içeceği içme konusunda dikkatli olmalıdırlar.
Kafein bilinci ve modu kısa ve uzun surede etkiler. Dikkati, enerjiyi, konsantrasyon gücünü artırdığı bilinmektedir. Özellikle dönüşümlü mesai saatlerinde çalışanlar ve jet-lag (kıtalar arası seyahat sonrası beden saati değişiklikleri) etkisi altında olanlarda performansı artırır. Baş ağrısı için ilaç olarak kafein içeren ağrı kesiciler yaygın olarak kullanılmaktadır.
Kafein alimi anksiyete, sinirlilik, uykusuzluk, huzursuzluk ve hatta yatkın kişilerde panik atağa sebebiyet verebilir. Ağır kahve tüketimi kalp hastalıklarına ve ciddi ritim bozukluklarına sebebiyet verebilir.
Şeker hastalarında kafein kullanımının şekeri düzenlemeye etkili olduğu gözlenmiştir.
Kahve ve çayın içerdiği antioksidan maddeler sebebiyle kansere karsı koruyucu olduğu söylense de bunu ispatlayan yeterince kanıt yoktur.
Aşırı kahve tüketimi kadınlarda kemik erimesi ve kırıklara yol acarken, çayın kemik minerallerini koruyucu etkisi olduğu gözlenmiştir.
Kafeinin ayrıca idrar sokturucu etkisi de bilinmektedir.
Yoğun bir şekilde kafeinli içecek kullananlarda, kafein almadıkları zamanlarda, baş ağrısı, yorgunluk, enerji kaybı, uykulu hal, depresyon, konsantrasyon zayıflığı görülmektedir. Yapılacak ameliyatlar öncesi yoğun kahve tüketen hastalardan bunu dereceli olarak azaltması bekleniyor.
Dahiliye Uzmanı Dr. Nilgün Öztürk, Lincoln Medical and Mental Health Center
*uptodate Tıp sitesinden
Let me tell You a sad story ! There are no comments yet, but You can be first one to comment this article.
Write a comment