Mevlana’nın ABD’deki popülerliği

Jane Ciabattari’nin BBC’de kaleme aldığı “Mevlana neden ABD’de popüler?” yazısı Mevlana’nın ABD’deki popüleritesinin peşine düşüyor.

Ciabattari, bunun için Mevlana ile ilgilenen birçok kişiye, görüşlerini soruyor. Ortaya ilginç bir tablo çıkıyor. Kimi Rumî’yi Shakespeare’le kıyaslarken kimi de şiirlerinin zaman ve mekânı aştığını ifade ediyor. Yazının bir kısmı şöyle: “Rumî’nin biyografisini yazan Brad Gooch, Rumî’yi ‘keyif ve aşk şairi’ olarak adlandırıyor. “Eserleri Şems ile ayrılığı, aşkı, yaradılışın kaynağını, ölümü konu ediniyor. Rumî’nin bu eserlerdeki mesajları içinize işliyor ve size hitap ediyor.”

‘Rumî günümüz açısından çok gizemli ve provokatif bir şairdir; Sufi geleneğini, vecde geçme durumunu, kendini adama hâlini ve şiirin gücünü anlamaya çalışıyoruz,’ diyor Anne Waldman, Naropa Üniversitesi’nde şiir tekniği profesörü. ABD’de Rumî ile ilgili bir kütüphane serisi başlatan Poets House adlı kurumun yöneticisi Lee Briccetti’ye göre ise ‘Rumî’nin şiirleri yer, zaman ve kültürleri aşarak hayatta olmanın nasıl bir duygu olduğunu ifade ediyor. Günlük hayatın sıradanlığı içinde kendi aşk ve heyecan arayışımızı anlamamıza yardımcı oluyor.’ Briccetti, ‘güzelliği ve yansıması’ bakımından Rumî’nin şiirlerini Shakespeare’inkilerle kıyaslıyor.

Amerika’da çevirileriyle Rumî rönesansını başlatan ve onu en çok satan şairi hâline getiren Coleman Barks’ın Rumî çevirileri, 33 yılda 22 cilde ulaşmış.

HarperOne yayınevi tarafından yayımlanan Rumî kitapları dünya çapında 2 milyon satmış ve 23 dile çevrilmiş. Rutgers Üniversitesi’nde Sufilik üzerine araştırma yapan ve Rumî şiirleri çeviren akademisyen Jawid Mojaddedi’ye göre ise ‘Rumî İranlı şairler arasında yenilikçi bir şair ve mutasavvıftı. Onun bugünkü popülerliğinin kökeninde yatan şey bu mistik zenginlik ile şiir tarzındaki cesur adımların bileşimidir.’ Mojaddedi, Rumî’nin şiire getirdiği dört yenilikten söz ediyor: Okuyucuya doğrudan hitap, öğretme arzusu, gündelik yaşama dair imgelem, aşk şiirlerinde kavuşmaya dair iyimserliği.