İran’da büyük yolsuzluk operasyonu

İran’da bugünlerde ülke tarihinin en büyük yolsuzluk operasyonlarından biri yapılıyor. Operasyonun kilit ismi ise Reza Zarrab’la ilişkisi nedeniyle Türkiye’de de tanınan işadamı Babek Zencani.

BBC Türkçe’nin haberine göre İran’da tarihinin en büyük yolsuzluk operasyonlarından biri yapılıyor. Operasyonda 20 kişi gözaltına alındı, 30 kişi ifadeye çağırıldı. Bu kişilerin arasında birçok üst düzey bürokrat da bulunuyor. Operasyonun merkezinde ise Türkiye’nin de Reza Zarrab’la ilişkisinden dolayı tanıdığı Babek Zencani yer alıyor. İranlı iş adamı Zarrab, Türkiye’de 17 Aralık 2013 yolsuzluk ve rüşvet soruşturmasında dönemin üç bakanının oğullarıyla birlikte gözaltına alınıp tutuklanmış, yaklaşık iki ay sonra tahliye edilmişti.

Habere göre İran Petrol Bakanı Bicen Namdar Zengene, Türkiye’de de yatırımları olan Zencani’nin ülkeyi 2,5 milyar dolardan fazla zarara soktuğunu söyledi. Zengene, Zencani hakkında iki ayrı dosya daha olduğunu açıkladı.
Gizemli ‘Bay Z’ kim?
2012 yılında dönemin İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad, Meclis Başkanı Ali Laricani’nin kardeşi Fazıl Laricani’yi, “Bay Z” olarak adlandırdığı birinden rüşvet istemekle suçlamıştı. Ahmedinejad’ın Bay Z dediği kişinin daha sonra iş adamı Babek Zencani olduğu ortaya çıkacaktı.Bunu takiben uluslararası medya, Zencani’nin gizemini vurgulamak için sık sık Bay Z tabirini kullanır oldu.

Öte yandan Zencani’nin zenginliği ve ünü ile hakkında bilinenler arasında ters bir orantı var. 1970’lerin başında Tahran’da doğduğu, Türkiye’de kriz yönetimi üzerine üniversite eğitim aldığı, bir dönem İran Merkez Bankası Başkanı’nın şoförlüğünü yaptığı, ticaret hayatına koyun postu satarak başladığı belirtiliyor.
Kozmetikten bankacılığa
Babek Zencani’nin bugün İran’ın en zengin insanı olduğu iddia ediliyor. Zencani, kozmetikten petrole oradan bankacılığa kadar farklı alanlarda faaliyet yürüten 60’dan fazla şirketin yer aldığı bir ağı kontrol ediyor. Bu ağın merkezinin Dubai olduğu tahmin ediliyor. Zencani’nin Türkiye’den Malezya’ya, Dubai’den Tacikistan’a, Birleşik Arap Emirlikleri’nden Çin’e farklı ülkelerde yatırımları bulunuyor.

Bugün 10 milyar doların üzerinde olduğu iddia edilen servetine nasıl ulaştığına dair ise, hala soru işaretleri var. Zencani’nin, İran’ın petrolünü, yaptırımları aşmak amacıyla kurulan şirketler üzerinden satarak büyük bir servet sahibi olduğu iddia ediliyor.
ABD ve AB’nin kara listesinde
Öte yandan Babek Zencani, ticari faaliyetleri nedeniyle ABD’nin ve Avrupa Birliği’nin (AB) kara listesinde. AB, Zencani’yi Aralık 2012’de İran’a yönelik ambargoyu delmesinden dolayı kara listeye almıştı. AB’yi takiben ABD de, aynı nedenlerle Zencani’nin ülkedeki banka hesaplarını dondurmuştu.
Reza Zarrab’la ilişkisi
Türk medyasından çıkan bazı haberlerde, 17 Aralık 2013’teki rüşvet ve yolsuzluk operasyonunun önemli isimlerinden biri olan Reza Zarrab’ın arkasındaki ismin Zencani olduğu iddia ediliyor. Kamuoyunda ‘1 buçuk ton altın soruşturması’ olarak adlandırılan soruşturmada Zencani’nin adı geçiyor.

2013’te, taşıdığı 1 buçuk ton altınla Gana’dan kalkarak İstanbul Atatürk Havalimanı’na iniş yapan bir uçak, evrak eksikliği nedeniyle 18 gün havalimanında bekletildikten sonra Dubai’ye gitmişti.

Buna izin verilmesi üzerine gümrük bölge müdür ve yardımcılarının da aralarında bulunduğu 18 kamu görevlisi hakkında “görevi kötüye kullanmak” iddiasıyla soruşturma başlatılmış, soruşturma takipsizlikle sonuçlanmıştı. Cumhuriyet Halk Partisi konuyla ilgili TBMM’de soruşturma önergesi vermişti.
Zencani, Zarrab’la ilişkisine dair iddiaları reddediyor
Zencani, “Hiçbir şekilde yürütmekte oldukları ticari faaliyetlerin içinde de değilim, yaptıkları işler hakkında bilgi sahibi de değilim. İş yerlerinin nerede olduğunu da bilmem. Yasa dışı işlere karışmışlarsa da, kendi sorumluluklarındadır” demişti. “Reza Zarrab’ın patronu değilim. Aramızdaki iş ilişkisi toplam ticaret hacmimin binde birinden bile daha azdır. Bunların da tamamı resmidir” diyen Zencani, altın ticaretinin de yasal zeminde gerçekleştiğini belirtmişti.

Zencani, söz konusu açıklamayı yaparken dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan’la da, bir Müslüman olarak gurur duyduğunu ve Türkiye’de yatırımlarını sürdüreceğini söylemişti.

Zencani, İran’da ilk kez tutuklanmıyor. Ancak ülkesinde bu kez, devletin önemli bir bölümüyle karşı karşıya gelmiş durumda ve işi gerçekten zor görünüyor.