Türkiye, BM’nin Soma teklifini neden reddetti?

Soma’da yaşanan maden faciasıyla ilgili gerçekler gün yüzüne çıktıkça daha fazla acıyor insanın içi… Nasıl acımasın? Resmi rakamlara göre 301 aile için hayat durdu geçtiğimiz salı günü. 301 anne, baba, evlat, eş, kardeş, arkadaş, ‘lafın gelişi’ yaşıyor artık. ‘Formaliteden’ nefes alıp veriyor bu insanlar.

Peki, ülke tarihinin en büyük maden faciası olarak kayıtlara geçen bu kaza önlenebilir miydi? Kayıpların önüne geçilebilir, yüzlerce insanın hayatı, basit bir iki önlemle kurtarılabilir miydi?

Başbakan Erdoğan “Bu faciaların doğal olduğunu”, “Avrupa’da da, Amerika’da da yaşandığını” söyleyince herkes gibi bizim de aklımıza düştü bu sorular. Bu felaket gerçekten kaçınılmaz mıydı?

Muhabirimiz İhsan Denli, kazanın hemen ardından Amerika’nın maden başkentlerinden West Virginia’ya hareket etti. Burada ABD Maden Güvenliği Komitesi Başkanı Randall Harris’le görüştük. Bu soruları ona da sorduk. Soma’da yaşanan felaket engellenebilir miydi? Madencilerin hayatı gerekli önlemler alınsa kurtarılabilir miydi?

Harris’in cevabı iç burkan cinsten: Kesinlikle evet. 

Eğer Soma’da ‘bir kömür madeninde asla kullanılmaması gereken türde gaz maskeleri kullanılmasa işçilerin tamamı şu an aramızda olabilirdi. Harris’in teknik açıklamalarını İhsan Denli’nin haberinde detaylı olarak okuyabilirsiniz. Bu açıklamaların kısa tercümesi ise şöyle: 

Soma’da basit filtreli gaz maskeleri kullanıldı. ABD’de kömür madenlerinde kullanılması kesinlikle yasak olan bu maskeler, oksijensiz ortamlarda hiçbir işe yaramıyor. Fiyatları 100 dolar. 

Kullanılmış olması gereken maskeler ise madencinin dışarıdaki zehirli havayla temasını kesen, işçinin dışarı verdiği nefesi kendi içinde temizleyerek geri veren maskelerdi. Bu maskelerin fiyatı ise 700 dolar. 

Aradaki 600 doların bedeli ise 301 can…

Şimdi sorular: 

– Açıklamalara göre ilgili maden geçtiğimiz sene defalarca denetlenmiş ve bu denetlemeleri ‘başarıyla’ atlatmış. O teftişlerde bu ‘maskeler’ için ne rapor verildi?

– Enerji Bakanı Taner Yıldız madeni ziyareti sonrası ilgili tesisi dünya çapında ‘örnek işletme’ gösterirken bu maskeler orada mıydı?

BM’NİN SOMA TEKLİFİ NEDEN REDDEDİLDİ?

Harris’in açıklamaları bu kadarla sınırlı değil. ABD Maden Güvenliği Komitesi Başkanı görüşmelerimiz esnasında, Türkiye’yi yakından ilgilendiren bir açıklama daha yaptı. Biz bu açıklamayı, Türkiye’nin Birleşmiş Milletler (BM) daimi temsilciğine teyit ettirene kadar bekledik. Ve o teyit isminin açıklanmaması şartıyla bir diplomattan geldi: Türkiye, BM’nin kazayı incelemek üzere Soma’ya bir uzman heyet gönderme teklifini reddetti. 

BM, olayın hemen ardından dünyanın önde gelen maden güvenliği uzmanlarından oluşan inceleme hayeti için hazırlıklara başladı. Heyetin 3 ayrı aşamada 3 farklı amacı olacaktı: Arama-kurtarma çalışmalarına yardım etmek, kazanın nedenini araştırma çalışmalarına katkı vermek ve maden güvenliğini artırmaya yönelik düzenlemelerin hazırlanması aşamasında danışmanlıkta bulunmak. 

Türkiye’nin BM Daimi Temsilciği’ne aktarılan bu teklif, cumartesi sabahı Türkiye tarafından reddedildi.

Yukarıda madende kullanılan gaz maskelerine dair bilgileri okudunuz. İlgili tesisin şu ana kadar geçirdiği tüm denetlemeleri ‘başarıyla’ atlattığını ve Enerji Bakanı tarafından dünyaya örnek gösterildiğini hatırlayın. Geçtiğimiz gün madenin ağzına tuğla ören işçilerin fotoğrafını da gözünüzün önüne getirerek bu teklifin neden reddedilmiş olabileceğini yeniden düşünün. Sizce bağımsız uzmanların Soma faciasının nedenini araştırma ihtimali var mı?

Aklınıza gelen her neyse mesuliyeti size aittir. Ben sadece soruyu sordum.