Kıbleye yanlış yönelerek kılınan namazlar iade edilir mi?

Namazın farzlarından biri, kıbleye yönelmek. Bakara Sûresi’nin 150. âyetinde “Yüzünü Mescid-i Haram yönüne çevir.” buyruluyor.

Âyette “Mescid-i Haram’a” değil de “Mescid-i Haram yönüne” ifadesi yer aldığı için yüzde yüz isabet edecek şekilde Kâbe’yi karşıya almak şart değil. Zaten böyle bir şeyi gerçekleştirmek de çok zor. Kâbe tarafına yönelmek yeterli. Ancak Mescid-i Haram’da namaz kılan, Kâbe karşısında olduğu için tam yönelmek zorunda.

Ülkemizin batı bölgelerinde kıble, aşağı yukarı ‘güneydoğu’ istikametine denk geliyor. Doğu bölgelerine doğru gittikçe ‘güney’e yaklaşıyor. Kıbleyi, güneşin gün içinde bulunduğu konuma dikkat ederek ya da pusula ve cep telefonlarıyla tespit mümkün. Pusula ile tam olarak hesaplanmak istenirse her şehrin ‘kıble açısı’ internetten ya da özel olarak hazırlanan kıblenümaların kitapçıklarından bulunabilir. Kıblenin tesbitinde camilerden de yararlanılabilir. Camilerin mihrapları ve minarelerin kapıları kıbleyi gösterir.

Namazda özürsüz olarak göğsünü kıbleden çevirenin namazı bozulur. Yüzünü çevirmek ise harama yakın mekruhtur, yüzü hemen kıbleye yöneltmek gerekir. Hastalığı sebebiyle kıbleye dönemeyen, gücünün yettiği yere doğru namazını kılar.

Kıble yönünü bilmeyen, bilen birine sorar. Böyle biri yoksa kendisi araştırır, kanaat getirdiği tarafa doğru namazını kılar. Namazını tamamladıktan sonra yanlış tarafa döndüğünü anlasa bile sorduğu ve araştırdığı için yeniden kılması gerekmez. Namaz içinde yanlış tarafa döndüğünü anlarsa yönünü değiştirip namazı tamamlar.

Yardımcı olacak biri varken sormadan kendi kanaatine göre namaz kılan ise isabet etmişse namazı sahih olur, yanılmışsa iade etmesi gerekir. Kıblede tereddüt eden, araştırma yaptıktan sonra ‘kanaatine aykırı tarafa’ dönerek namazını kılsa yanılsa da isabet de etse namazını yeniden kılar.