Amerika ve Avrupalı müttefiklerinin Rusya’dan petrol ithalatını yasaklama seçeneğini değerlendirdikleri açıklaması sonrasında Pazartesi günü petrol fiyatlarında hızlı artış kaydedildi. İran ham petrolünün küresel piyasalara geri dönüşünün gecikmesi olasılığı da petrol arzına ilişkin endişeleri körükledi.
İşlemlerin başladığı ilk dakikalarda Brent ham petrolün fiyatı varil başına 139,13 dolara ulaştı. Amerikan Batı Teksas petrolüyse 130,5 doları buldu. Hem Brent hem de Batı Teksas ham petrollerinin fiyatları 2008 yılı Temmuz ayından bu yana en yüksek seviyeye erişmiş oldu.
TSİ 13.17’de fiyatlarda gerileme olduğu gözlendi. Brent petrol varil başına 124,71, Batı Teksas ham petrolü de 122,35 dolardan işlem görmeyi sürdürdü.
Amerika Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Pazar günü yaptığı açıklamada, Amerika ve Avrupalı müttefiklerinin Rus petrolü ithalatına yasak getirme seçeneğini değerlendirdiklerini kaydetmiş, Beyaz Saray da Kongre’deki bazı komisyonlarla eşgüdüm sağlayarak kendi yasağını getirme konusunda ilerleme sağlamaya çalıştığını bildirmişti.
Bank of America uzmanları, Rusya’nın petrol ihracatının büyük çoğunluğunun önünün kesilmesi durumunda küresel petrol arzında günde 5 milyon varil azalma olacağı, bunun da ham petrolün varil başına fiyatını 200 dolara kadar çıkarabileceği uyarısında bulundu.
JP Morgan uzmanları, petrolün varil fiyatının bu yıl 185 dolara çıkabileceği öngörüsünde bulunurken Mitsubişi UFJ Mali Grup, fiyatların 180 dolara kadar yükselerek küresel ekonomik gerilemeye yol açabileceğini kaydetti.
Ham petrol ve petrol ürünlerinin toplamında dünyanın en büyük ihracatçısı olan Rusya, günde 7 milyon varille küresel arzın yüzde 7’sini karşılıyor.
Öte yandan Japonya’dan gelen açıklamada, Rus ham petrolünün ithalatının yasaklanması durumunda bu eksiği telafi etmenin yolunun hemen bulunamayacağı uyarısı yapıldı. Rusya, Japonya’nın beşinci en büyük ham petrol ve sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) tedarikçisi.
Küresel petrol fiyatları 2022 yılının başından bu yana yüzde 60 oranında arttı. Diğer emtia fiyatlarındaki artış da ekonomik büyüme ve stagflasyon (enflasyon ve ekonomik durgunluk ortamının aynı döneme denk gelmesi) kaygılarını arttırıyor.
Dünyanın ikinci en büyük ekonomisi Çin, şimdiden bu yıl için büyüme tahminlerini azaltarak bu hedefi yüzde 5,5 olarak belirledi.
İran’la nükleer anlaşmayı canlandırma girişiminde belirsizlik
Öte yandan İran’la 2015 yılında imzalanan nükleer anlaşmayı yeniden canlandırmak amacıyla yürütülen görüşmelerin geleceği, belirsiz bir döneme girdi. Bunun nedeni, Rusya’nın, Ukrayna’yı işgali nedeniyle karşı karşıya kaldığı yaptırımların İran’la yaptığı ticarete zarar vermeyeceği yönünde Amerika’dan garanti vermesini talep etmesi.
Bazı kaynaklara göre Çin’in de yeni taleplerde bulunduğu belirtiliyor.
Blinken, Pazar günkü açıklamasında, Rusya’nın taleplerine yanıt olarak, Ukrayna işgali nedeniyle uygulanan yaptırımların İran’la olası nükleer anlaşmaya varmakla hiçbir ilgisi olmadığını söyledi.
“Nükleer anlaşma müzakereleri belirsiz”
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, Pazartesi günü yaptığı açıklamada, nükleer müzakerelerin geleceğinin “belirsizliğini koruduğunu” söyledi. Sözcü, Washington’un Tahran’ın taleplerini kabul etmesinin anlaşmaya varmayı hızlandıracağını kaydetti.
Uzmanlara göre nükleer anlaşmaya varılması durumunda bile İran’ın petrol akışını sağlaması, birkaç ay alabilir.
Öte yandan Amerikalı ve Venezuelalı yetkililer, Venezuela’ya uygulanan petrol ambargosunun gevşetilmesi olasılığını ele aldı. Ancak konuyla ilgili bilgi sahibi beş kaynak, yıllar sonra yapılan ilk üst düzey ikili görüşmede ilerleme kaydedilemediğini bildirdi.
Amerikanın Sesi
