IMF’den uyarı: Çin’den sonra şirket borcu en çok artan ikinci ülke Türkiye

Uluslararası Para Fonu (IMF), şirket borçluluğunun Çin’den sonra en fazla arttığı ikinci ülkenin Türkiye olduğunu belirterek, “Kredi genişlemelerindeki son yavaşlama sonuçta yararlı olsa da, aşırı kredi yaratmanın azaltılması süreci borçlular üzerinde önemli stres oluşturabilir. Doğu Avrupa ekonomileri borç eritmeyi sürdürürken Brezilya, Tayland ve Türkiye büyük kredi açıklarına sahip” dedi. IMF’ye göre fazla yükselen piyasa şirket borçluluğu, ülkeleri verimli yatırım yapılmasını kolaylaştırma ve bu nedenle hızlı büyüme gibi önemli yararlar elde etmekten alıkoyuyor. Ancak son yıllardaki yukarı yönlü eğilim doğal olarak endişeleri de artırıyor, çünkü birçok yükselen piyasa finansal krizleri, hızlı borçluluk artışlarından sonra geliyor.

Uluslararası Para Fonu’nun “Kırılganlık, Miras ve Politika Değişimleri-Yükselen Piyasalara Yönelen Riskler” başlıklı Küresel Finansal İstikrar Raporu yayınlandı.

Raporda cari kredilerde artışın uzun vadeli eğilimden farkını ortaya koyan “kredi açığı”na bir başlık ayıran IMF, “Çin’in kredi açığı son dönemde çizdiği tarihiyle kıyaslandığında yükseldi. Kredi genişlemelerindeki son yavaşlama sonuçta yararlı olsa da, aşırı kredi yaratmanın azaltılması süreci borçlular üzerinde önemli stres oluşturabilir. Doğu Avrupa ekonomileri borç eritmeyi sürdürürken Brezilya, Tayland ve Türkiye büyük kredi açıklarına sahip. Daha ılımlı olsa da Hindistan’ın kredi genişlemesi yeni yüksek stresli kredi formasyonunu engellemiş değil. Kredi artışındaki son yavaşlamalar birçok yükselen piyasa ekonomilerinin şu anda döngüdeki zirveye yakın oldukları ve aşağı yönlü faza yaklaştıkları sinyali veriyor” dedi.

-“YÜKSELENLERDE şirket ZAYIFLIĞI RİSK BAĞLANTI NOKTASI”-

IMF raporunda, “Birkaç yükselen piyasa -örneğin Brezilya, Güney Afrika ve Türkiye- yatırım yapılabilir kredi derecelendirmesinin alt ucunda bulunuyor” hatırlatması yer aldı.

Yükselen piyasa ekonomilerindeki şirket borcunun geçen onyıl içinde önemli ölçüde büyüdüğünü kaydeden IMF, 2004’te 4 trilyon dolar olan büyük yükselen piyasaların finansal olmayan şirketlerindeki borcun 2014 yılında 18 trilyon dolara yükseldiğini kaydetti. Aynı dönemde yükselen piyasalarda ortalama şirket borcunun GSYH’ya oranının yüzde 26 arttığı, ülkeler arasında farklılık da görüldüğü kaydedildi. Aynı şekilde firma bazındaki borçluluk ölçekleri de, hala tarihsel zirvenin altındaki kimi rakamlarla birlikte, yukarı yönlü eğilim gösterdi.

-DİKKAT! KRİZLER YÜKSEK ŞİRKET BORÇLULUĞUNU İZLİYOR…-

Rapora göre fazla yükselen piyasa şirket borçluluğu, ülkeleri verimli yatırım yapılmasını kolaylaştırma ve bu nedenle hızlı büyüme gibi önemli yararlar elde etmekten alıkoyuyor. Ancak son yıllardaki yukarı yönlü eğilim doğal olarak endişeleri de artırıyor, çünkü birçok yükselen piyasa finansal krizleri, hızlı borçluluk artışlarından sonra geliyor.

IMF yükselen piyasa şirket borçluluk kompozisyonunun da değiştiğini bildirdi. Krediler hala şirket borçluluklarının en büyük bileşenini oluştursa da bonoların toplam borç içindeki payı, 2004’teki yüzde 9’dan, 2014 yılındaki yüzde 17’ye, çoğu 2008’den sonra gerçekleşmek ve offshore finansal merkezler aracılığıyla yapılan işlemlerin de katkısı suretiyle hızla yükseldi.

Yükselen piyasa şirket borcunun değişen yapısı ve miktarındaki büyüme, gelişmiş ekonomilerde benzeri görülmemiş bir parasal genişleme ve yükselen küresel finansal görünümün ortasında meydana geldi. Para politikası büyük gelişmiş ekonomilerde enflasyonla son derece uyumlu oldu. Yükselen piyasalardaki firmalar ardından gelen alışılmamış derecede olumlu küresel finansal koşulların bir sonucu olarak borçluluğu artırmaya yönelik daha büyük teşvik ve fırsatlarla karşılaştı.

-RAKAMLAR-

Rapora göre Çin, 2007-2014 yılları arasında GSYH’nın yüzdeki itibarıyla şirket borçlarının en fazla arttığı ülke. Çin’de şirket borçluluğu yüzde 26 arttı, ikinci Türkiye’de ise artış yüzde 23’ler düzeyinde. İzleyen Şili’de şirketlerin borçluluğu yüzde 20, Brezilya, Hindistan, Tayland ve Peru’da yüzde 10-15 dolaylarında gerçekleşti. Meksika, Kore, Filipinler, Endonezya, Kolombiya’da şirket borçları yüzde 10 ve az artarken; Arjantin, Rusya, Polonya, Güney Afrika, Romanya, Bulgaristan ve Macaristan’da şirket borçları doğru azaldı.

Şirket borçları kredi ve bonoları içerdi. Banka dışı kuruluşlardan alınan krediler hesaba katılmadı, bu büyük banka dışı kredi sektörüne sahip Çin’de borcun düşük tahminine yol açmış olabileceği notu düşüldü.