Dünya’nın çekirdeği ‘çok daha sıcak’

Yeni ölçümler, Dünya’nın çekirdeğinin tahmin edilenden daha sıcak olduğunu, 6000 santigradı bulan Güneş’in derecesiyle aynı ısıda olduğunu ortaya koyuyor.

Çekirdekteki katı demirin kristalleşmiş bir yapısı var ve sıvıyla çevrili. Ama demirin kaç derecede kristalleştiği uzun zamandır tartışılan bir konu.

Science (Bilim) dergisine göre, demirin nasıl kristalleştiği ve eridiğinin anlaşılması için yapılan deneylerde, ufak demir parçalarına yüksek basınçla röntgen taraması yapıldı.

Depremlerden sonra yerkürenin etrafında oluşan sismik dalgalar, katmanların kalınlıkları ve derinlikleri hakkında büyük oranda bilgi verebiliyor ama ısısı hakkında aydınlatmıyor.

Isı ile ilgili çalışmalar yalnızca yeryüzünün katmanlarını gösteren bilgisayar modellemelerinde veya laboratuvarlarda yapılabiliyor. Çekirdeğin ısısının tespit edilebileceği ‘demirin kıvrımları’ üzerinde 1990larda yapılan ölçümlerde, ısısı 5000 santigrat civarında çıkıyordu.

Fransız araştırma merkezi CEA’da çekirdeğin ısısıyla ilgili araştırmaları yürüten Dr. Anges Dewaele, “Bu tip ölçümlerin daha başlangıcıydı ve ısının yeryüzüne sıkıştırılmasıyla ilgili ilk tahminleri yapmışlardı” diyor.

BBC’ye açıklamalarda bulunan Dewaele, “Bazıları da bilgisayarlarla farklı hesaplar, ölçümler yapmışlardı. Birbirimizle fikir birliğinde olmamamız bizim alanımız için iyi bir durum değildi” yorumunu yapıyor.

Çekirdek’in derecesi, gezegenimizin hiçbir zaman ulaşılamayacak iç tabakası ile ilgili birçok araştırma alanı için ve depremlerden, yeryüzünün manyetik alanına kadar anlaşılmayı bekleyen birçok bilim dalı için önem taşıyor.

Dr. Dewaele, “Jeofizikçilere, deprembilimcilere, jeodinamik araştırmacılarına cevap vermemiz gerekiyor. Bilgisayar modellemelerini zenginleştirmek için bazı verilere ihtiyaçları var” dedi.

Araştırma ekibi, dünyanın en yoğun röntgen ışınlarının bulunduğu Avrupa Senktron Radyasyon Tesisi’nde 20 yıl önce yapılan ölçümlere ulaştı.

Çekirdeğin çevresine, deniz seviyesinden daha yoğun olan baskıya benzer bir basınç uygulamak için elmas örs hücre denilen cihaz kullanıldı.

Ekibin kullandığı demir parçalarına önce yüksek basınç uygulandı ve yüksek ısılı lazer kullanıldı. Bilim insanları, kırınım (difraksiyon) yaratmak için röntgen ışınlarını devreye soktu. Röntgen ışınlarını demir atomların çekirdeklerinden yansıtıp demirin katıdan sıvıya dönüşümü boyunca ne gibi değişimler olduğu gözlendi.

Kırınım sayesinde, demirin erimesi bilim insanlarının ilk deneylerde göremediği ayrıntıları ortaya çıkardı. Araştırmacılar, çekirdeğin ısısının Güneş’in ısısından yaklaşık 500 derece düşük ve ortalama 6000 santigrat olduğunu söylüyor. Dr. Dewaele, bu konuda artık ‘herkesin aynı fikirde’ olduğunu belirtiyor.