İşte ülke ülke Avrupa’nın alkolle savaşı

Türkiye’de alkolle mücadelede alınacak önlemler tartışılırken Avrupa’nın son yıllarda aynı konuda ciddi tedbirler uyguladığı ortaya çıktı.

İçki tüketiminin yol açtığı zararların azaltılması amacıyla yürütülen çalışmalarda yüksek vergi ve fiyat, reklam kısıtlaması ile alkollü içeceklerin satış yerleri, saatleri ve satıcılara verilen ruhsatlar konusundaki düzenlemeler dikkati çekti.

Avrupa Birliği Bakanı Egemen Bağış’ın talimatıyla hazırlanan alkolün zararlarının azaltılmasına yönelik raporda, AB ve Avrupa ülkelerinde ne gibi önlemler alındığına, nasıl stratejiler uygulandığına dair bilgiler yer aldı. Rapora göre çoğu Avrupa ülkesinde ulusal stratejiler benimsenmiş durumda. Alkole özel tüketim vergisi uygulanıyor. Yüksek vergi ve fiyatlar, alkol tüketimini ve bundan doğan zararları azaltmakta etkin bir yol olarak değerlendiriliyor. Tüketimin azaltılması için alkole ulaşılabilirlik kısıtlanıyor. Bu sınırlama genellikle içki satış yerleri, saatleri ve günlerinin belirlenmesine ilişkin düzenlemeleri içeriyor. Alkollü araç kullanımına yönelik önlemler de bu stratejide önemli yer tutuyor. Birçok ülkede kanda alkol yoğunluğu yüzde 0,05 veya 0,08 arasında değişiyor. Bakanlık raporunda, ülkeden ülkeye farklılık gösteren mücadele yöntemleri şöyle sıralanıyor:

İngiltere ve İrlanda’da benzer bir yazılı ulusal strateji belgesi var. İngiltere’de alkol ürünlerinin birim fiyatı artırılırken İrlanda’da alkol kontrolü, uyuşturucu ile ele alınması öngörülen bir alan haline getirildi. Ülkede yüksek özel tüketim vergilerinin devam ettirilmesi önemseniyor ve vergi oranları artırılıyor.

İsveç ve Norveç de strateji belgesi hazırlayan ülkelerden. Her iki ülkede sürücüler için kanda alkol yoğunluğu oranı yüzde 0,02. İsveç’te alkollü ürün reklamına, sponsorluk için kullanıma ve promosyona sınırlamalar getirilmiş durumda. Norveç’te tekel niteliği taşıyan bir devlet işletmesi bulunuyor. Ülkede ayrıca profesyonel sürücüler için alkollü araç kullanımında sıfır tolerans politikası yürütülüyor.

Litvanya, alkolle mücadeleyi en sıkı yürüten ülkelerden. Alkole erişim yüksek vergi yolu ile azaltılmaya çalışılırken ürünlerin TV, radyo ve posta yoluyla reklamı yasak. Kandaki alkol yoğunluğu oranı sürücüler için yüzde 0,04. Bu oran, ticari kullanıcılar için yüzde 0,02’ye düşüyor. Alkollü ürünün perakende satışında emniyet kuvvetlerinin uygun görüşü alınıyor. Alkol Kontrol Kanunu, alkollü ürünlerin toptan ve perakende satışı için hükümete tekel kurma yetkisi sağlıyor. Yasa, parfümlerin alkollü ürün gibi kullanıldığının tespiti halinde ise bu ürünlerin düzenlenmesini öngörüyor.

Yüksek vergi sıkı denetim

Finlandiya ve Hollanda’da alkolle ilgili zararların azaltılması için yazılı ulusal strateji belgesi bulunuyor. Yüksek vergi, devlet tekeli, alkollü içki servisi yapan mekânların sıkı denetimi, ruhsatlandırma, toplum sağlığını artırıcı faaliyetlerin desteklenmesi gibi araçlar öngörülüyor. Alkollü ürünlerin reklamına, sponsorluk için kullanımına, satış promosyonuna sınırlama getiriliyor. Hollanda’da ayrıca içki satışında sıkı kurallar söz konusu. Lisanslamalar belediyeler tarafından yapılıyor. Alkollü ürünlerin reklamı saat 06.00 ile 21.00 arasında yasaklanmış durumda. 1,4 promille yakalanan sürücülere trafikten men cezası veriliyor.