“Avrupa ve ABD’li yatırımcı Türkiye’den çekiliyor”

Türkiye’ye Avrupa Birliği ülkelerinden gelen yabancı yatırım 2011’de 11,5 milyar dolarken 2014’te 5,5 milyar dolara geriledi. Rekabet Kurumu’nun raporunda özellikle şirketlere yönelik siyasî baskıların zirve yaptığı 2014’te yabancıların Türkiye’ye şirket satın alma ve ortaklık yoluyla yaptıkları yatırımlarda büyük düşüş göze çarptı.

Hukuksuzluğun iş dünyasına sıçraması ve Şirketlere vergi baskısı, ekonomi için hayati öneme sahip yabancı yatırımlara büyük darbe vurdu. AB ülkelerinden gelen doğrudan yabancı yatırım 2011’de 11,5 milyar dolarken geçen sene 5,5 milyara geriledi. Düşüş, 2015’te daha da hızlandı. Ekonomi Bakanlığı ve Merkez Bankası verilerine göre, geçen yılın ocak ve şubat aylarında 1 milyar 718 milyon dolar olan AB’den doğrudan yatırım girişi, bu yılın aynı döneminde 759 milyona geriledi. Avrupalıların kurduğu şirket sayısı 224’ten 89’a düştü. 2011’de 1,4 milyar dolarla zirve yapan ABD’lilerin Türkiye’ye yatırımı geçen yıl 325 milyona indi. Bu yılın ilk iki ayında ise sadece 14 milyon dolar oldu. Oysa geçen yılın aynı döneminde 81 milyon dolardı.

Şirketlere yönelik vergi baskısı ve hukuk skandalları Türk ekonomisi için hayati öneme sahip yabancı yatırımlara büyük darbe vurdu. Türkiye’nin ihracatında yüzde 42’lik paya sahip, en önemli ticaret partneri Avrupa Birliği ülkelerinden gelen doğrudan yabancı yatırım miktarı 2011’de 11,5 milyar dolarken 2014’te 5,5 milyar dolara kadar geriledi. Avrupa’dan yatırım girişindeki gerileme, siyasi baskının şiddetini artırdığı bu yıl daha da arttı. Geçen yılın ocak ve şubat aylarında AB’den 1 milyar 718 milyon dolar doğrudan yatırım girişi olurken bu yılın aynı döneminde 759 milyon dolara geriledi. Avrupalı yatırımcıların kurduğu şirket sayısı ise geçen yılın ilk iki ayında 224 iken bu yıl 89’a düştü. ABD’li işadamlarının ise Türkiye’ye doğrudan yatırımı 2011’de 1 milyar 400 milyon dolarla zirve yapmıştı. ABD’den yatırım girişi 2014’te 325 milyon dolara geriledi. Geçen yılın ilk iki ayında Türkiye’ye 81 milyon dolarlık yatırım yapan ABD’li şirketlerin yatırımı bu yıl 14 milyon dolara geriledi. Öte yandan Rekabet Kurumu’nun birleşme ve devralma görünüm raporunda da yabancı yatırımlardaki düşüş net olarak gözler önüne serildi. 2013’te yabancı yatırımcıların ortak oldukları Türkiye kökenli 9 ortak girişim işleminin toplam işlem bedeli 1 milyar 531 milyon TL iken bu rakam 2014’te 3 işlem için sadece 48 milyon lira olarak gerçekleşti.

Ekonomi Bakanlığı ve Merkez Bankası’nın istatistiklerine göre, Batı ülkelerinden gelen sermaye gerilerken, Doğu’dan girişin arttığı gözlendi. 2014 ve 2015’in ilk iyi ayında Türkiye’ye yönelik yatırım girişinin karşılaştırıldığı istatistiklerde AB ve ABD’den yatırımlardaki ciddi azalmalar göze çarparken özellikle Suriye, İran ve Irak gibi Ortadoğu ülkelerinden sermaye girişindeki artış dikkat çekti. Türkiye’de ocak ve şubatta kurulan uluslararası sermayeli şirketlerin sayısı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 60 azaldı. Geçen yılın ilk iki ayında 755 uluslararası sermayeli şirket kurulurken bu yıl bu rakam 325’e geriledi. Geçen yılın ilk iki ayında 6 milyon dolarlık yatırımın geldiği Afrika ülkelerinden bu yıl hiç yatırım yapılmadı.

Rekabet Kurumu’nun geçtiğimiz günlerde açıkladığı birleşme ve devralma görünüm raporunda da özellikle şirketlere yönelik siyasi baskıların zirve yaptığı 2014’te yabancıların Türkiye’ye şirket satın alma ve ortaklık yoluyla yaptıkları yatırımlarda büyük düşüş göze çarptı. Rapora göre 2013’te yabancılar satın alma yoluyla Türk şirketlerine 16 milyar 466 milyon lira yatırım yaptı. 2014’te ise bu rakam 10 milyar TL’ye geriledi. 2014’te yabancı yatırımcıların ortak oldukları Türkiye kökenli 3 ortak girişim işleminin toplam işlem bedeli 48 milyon TL’ye geriledi.