Avrupa Merkez Bankası’nın sorunu düşük enflasyon

Türkiye’de Merkez Bankası’nın bir türlü yükseklerden indirip hedefe çekemediği enflasyon, Avrupa Merkez Bankası (AMB) için de çok düşük olduğu için sorun yaratıyor. Emese Bartha ve Brian Blackstone, Christopher Bjork’un da katkı yaptığı, The Wall Street Journal Türkiye’de (http://www.wsj.com.tr) yayımlanan haberde, Avrupa ekonomisinde, düşük enflasyon ortamında  toparlanma sorunlarını ele aldı. 
 

İspanya’da deflasyonist tehditlerin arttığına, Almanya’da ise fiyatların zayıfladığına dair kanıtların artması Avrupa Merkez Bankası’nın düşük enflasyonun Euro Bölgesi’nin zayıf ekonomisine daha fazla zarar vermesini önlemek amacıyla daha agresif adımlar atması için gördüğü baskıları artırdı. Almanya’da enflasyon Ağustos ayında çok düşük bir oranda istikrar kazanırken İspanya’da tüketici fiyatları daha hızlı bir şekilde geriledi. Perşembe günü açıklanan ülkelere ilişkin veriler temmuz ayında yüzde 0.4 gelen Euro Bölgesi enflasyonunun ağustos ayında yüzde 0.3’e gerileyeceğine işaret etti. Beklentinin gerçekleşmesi durumunda yıllık enflasyon hem beş yılın en düşük seviyesine gerileyecek hem de AMB’nin yüzde 2’nin hemen altı olan hedefinden daha da uzaklaşmış olacak. 
 
Ülkelere ilişkin gelen veriler Euro Bölgesi’nde iş dünyası ve tüketici güveninin azaldığına, Almanya’da ise işsizliğin arttığını gösterdi. Dünyanın en büyük ikinci ekonomik bölgesindeki kırılganlığa bir kez dikkat çekilirken ekonominin bu çeyrek dönemde büyümekte daha da fazla zorlanacağı düşünülüyor. Almanya istatistik kurumu Avrupa’nın en büyük ekonomisinde yıllık enflasyonun Ağustos ayında değişim göstermediğini ve yüzde 0.8 geldiğini açıkladı. Ağustos ayında enerji fiyatlarında kaydedilen sert düşüş, gıda enflasyonu ile hizmet fiyatlarındaki artış ile dengelendi. Almanya’da enflasyonun düşük olması Güney Avrupa’daki sorunlu ülkelerin ekonomilerini yeniden dengelemelerini zorlaştırıyor. İspanya ve Portekiz gibi çevre ülkelerin rekabet güçlerini artırabilmeleri için enflasyon oranlarının Almanya’dan düşük olması gerekiyor.

Almanya’da enflasyon yüzde 2 ya da üstünde olursa bunu sıfırın üstündeki düşük enflasyonlarla başarabilirler. Ancak Almanya’da tüketici fiyatlarının oldukça yavaş şekilde artması nedeniyle Güney Avrupa’daki ülkelerin rekabet güçlerini kazanabilmeleri için aşırı derecede düşük – hatta negatif- enflasyon oranlarına sahip olmaları gerekiyor. Bu da deflasyonist bir sarmal içine girme risklerini artırıyor. 
 

Deflasyonist güçler, Kuzey Avrupa’daki sağlıklı ekonomileri tehdit etmeye başladı. Örnek vermek gerekirse Belçika, enflasyon oranının yüzde 0.02 ile yaklaşık beş yılın düşük seviyesine gerilediğini açıkladı. 

AMB Başkanı Mario Draghi de birkaç gün önce finans piyasalarının geleceğe yönelik tüketici fiyat artışı beklentilerini düşürmeleri nedeniyle düşük enflasyonun yerleşiyor olabileceği uyarısında bulunmuştu. Draghi konu hakkında, “AMB görev alanı dahilinde orta vadede fiyat istikrarını sağlamak için elindeki tüm enstrümanları kullanacak,” diye konuşmuştu. AMB’nin bir sonraki toplantısı 4 Eylül’de yapılacak. 
 

Draghi’nin enflasyon beklentilerine vurgu yapması, parasal genişleme kapısını daha da araladı. AMB’nin daha fazla genişleme adımları atacağı beklentisi ile euro son dönemde zayıflıyor. Yine de ekonomistlerin birçoğu AMB’nin, Almanya’nın ayak dirediği parasal genişlemeye gitmeden önce canlandırma tedbirlerinin etkilerini görmek isteyeceğini düşünüyor. AMB, Haziran toplantısında faiz oranlarını rekor düşük seviyeye çekmiş ve bankalar için dört yıllık bir kredi programı açıklamıştı. İlk krediler gelecek ay verilecek. Nomura ve J.P. Morgan Chase ekonomistleri AMB’nin gelecek hafta yapılacak toplantıda faiz oranlarının daha da düşürülmesini bekliyor. 
Avrupa Komisyonu’nun açıkladığı ekonomik algı endeksi de Ağustos ayında 100.6’ya geriledi. Veri Temmuz ayında 102.1 gelmişti. Tüketicilerin enflasyon beklentilerini gösteren veri de zayıfladı. 
 

Almanya’da işsizlik de hafif de olsa beklenmedik şekilde yükseldi. Ülkede işsizlik yüzde 6.7 düzeyinde.