Amazon-Hachette kavgası nereye gidiyor?

Yayıncılık dünyası, online alışveriş ve kitap satış devi Amazon ile ABD’nin beş büyük yayınevinden biri olan Hachette arasındaki kavgaya odaklanmış durumda. Bir süredir, Hachette’in kitaplarının satışını ve teslimatını engellemekle suçlanan Amazon, Hachette’i e-kitap fiyatlarını yüksek tutmakla itham ediyor.

Yayıncılık dünyası, geçtiğimiz gün ortaya çıkan bir haber ile sarsılmış durumda. Geçtiğimiz pazar günü Türkiye 12. cumhurbaşkanını seçerken ABD’den gelen bir haber, yayın dünyasında tedirginliğe sebep oldu. Bir kriz haberi değildi bu. Fakat ‘olay’ın büyümesi halinde dünya yayıncılık sektörünü de etkileyecek bir krize dönüşebilir.

Dünya çapında yayıncılık, e-kitap, online DVD ve film satışında bir krizin fitilini ateşlemesi muhtemel olayın merkezinde dünyanın en büyük online alışveriş ve e-kitap devi Amazon var. Önceki gün Wall Street Journal’da yayımlanan habere göre Amazon, dünyaca ünlü film yapım şirketi Walt Disney’e ait bazı filmlerin ön siparişini durdurdu. Bunlar arasında Angelina Jolie’nin başrolde oynadığı ve 736 milyon dolar hasılat yapan ‘Malefiz’in yanı sıra, ‘Muppets Aranıyor’ ve 2014’ün dünya genelinde en yüksek gişe hasılatına ulaşan ‘Kaptan Amerika: Kış Askeri’ de var. Amazon, ön sipariş sistemini bu yıl başka şirketlerin ürünleri için de iptal etmişti. Time Warner ve Warner Brothers bunlardan ikisi. Bir diğeri de Hachette Book Group.

Amazon ve Walt Disney cephesinden konu ile ilgili henüz bir açıklama gelmezken meselenin arkaplanında başka bir gerçek yatıyor. Yayın dünyasında bu küçük krizin Hachette Grup ile Amazon arasında online perakende satış konusundaki anlaşmazlıktan kaynaklandığı yorumları yapılıyor. Amazon, ABD yayın dünyasının ‘beş büyükler’inden (Hachette Book Group, HarperCollins, Macmillan, Simon and Schuster ve Penguin Random House) Hachette Grup’a karşı savaş açmış durumda. Savaşın sebebi ise online kitap satışında yaşanan fiyat rekabeti. Bu ‘savaşta’ Amazon, Hachette Grup’a ait yazarların ve grubun kitaplarının satışını yavaşlatma ve teslimatını geciktirme yoluna gitti.

900 YAZARDAN KAVGAYA SON VERİN MESAJI

Hachette-Amazon kavgası yazarlar cephesinde de tepkiye sebep oldu. Yayın dünyasını kilitleyen bu anlaşmazlıkla ilgili yazarlar bir açıklama yaptı. Yazarlar Birliği’nin (Authors United) önceki gün New York Times’ta yayımlanan iki sayfalık bildirisinde Amazon’a sert eleştiriler vardı. Amazon’un, Hachette Grup bünyesindeki yazarların kitaplarının teslimatını ‘bilinçli’ bir şekilde yavaşlattığı eleştirileri dile getirildi. Bildiriye imza atan 900 yazar arasında gerilim ve korku romanlarının ünlü yazarı Stephen King ve 2013’te yayımlanan ‘The Goldfinch’ romanıyla Pulitzer dahil olmak üzere birçok ödül alan Donna Tartt da var.

Yazarların açıklamaları ve yayın dünyasından gelen tepkiler üzerine Amazon’un e-kitap ekibi, konuyla ilgili yaptığı yazılı açıklamada rakiplerini suçladı. Hachette’i okuru düşünmemek ve e-kitap fiyatının düşmemesi için ayak diremekle itham eden açıklamada “14,99 dolara, hatta 19,99 dolara e-kitap satıldığı bir ortamda Amazon olarak e-kitap fiyatlarının düşmesini istiyoruz ancak Hachette bunu istemiyor.” denildi. E-kitap fiyatlarının gereksiz bir şekilde yüksek olduğunu savunan Amazon, yayın dünyasında olduğu gibi baskı, kâğıt, grafik tasarım, stok, depo, nakliye masraflarının olmamasına rağmen basılı kitap kadar fiyat biçilmesinin anlamlı olduğunu ve fiyatların düşmesi gerektiğini düşünüyor. Açıklamada Hachette’in rekabet kurallarını hiçe saydığı ve e-kitap fiyatlarını yüksek tutmak için rakipleriyle illegal bir fiyat anlaşması yaptığı ve bunun sonucunda da 166 milyon dolar ceza aldığı belirtiliyor. Hachette ve Fransız ortağı Lagerder’e onların yazarlarının e-kitap satışı için üç teklif yapıldığı ifade edilen Amazon açıklamasında, bu tekliflerin reddedildiği bildirildi. Açıklamanın sonunda, Amazon’un e-kitap satış fiyatlarının makul bir seviyeye çekilmesi için yaptığı mücadeleden vazgeçmeyeceği özellikle vurgulanıyor. Amazon’un ısrarla üzerinde durduğu bir başka konu, e-kitap fiyatlarının düşmesi durumunda daha fazla alıcı olacağı için Hachette’in endişelendiği gibi yazar ve telif ücretlerinde sıkıntı yaşanmayacağı; aksine daha çok satış olacağı için bu ücretlerin de korunacağı yönünde.

Hachette cephesinde ise dünyanın en büyük e-kitap satıcısı Amazon’un ‘tekelleşme’ eğiliminden duyulan rahatsızlık var. Hachette Grup CEO’su Michael Pietsch, bu anlaşmazlığın asıl sebebinin Amazon’un yayınevi, yazar ve kitabevlerinden daha çok kâr payı ve satış geliri kazanmak istemesi olduğunu söylüyor. Pietsch, “Kitap sektöründe yeteneğe ve okurun seçme özgürlüğüne saygı duyulması gerektiğine inanıyoruz.” diyerek Amazon’un yazarın emeğini göz ardı ettiği ve e-kitap alanında tek söz sahibi olmak istediği ifade ediliyor. Pietsch, Amazon’a Hachette yazarlarına uyguladığı ambargoyu gözden geçirme çağrısı yaptı.

Amazon-Hachette kavgası, yazarları da içine alarak yayın dünyasında büyümeye devam ediyor. Diğer büyük yayınevleri ve e-kitap satış platformlarının da devreye girmesiyle bu kavganın yayıncılık sektöründe ne gibi değişikliklere yol açacağı merak konusu.