Enflasyon ve işsizlik oranları düşüyor olsa da, birçok Amerikalı rekor düzeyde yüksek yaşam maliyetleriyle ayakta kalmakta zorlanıyor.
Etnik Medya Hizmetleri’nin (EMS) geçen Cuma günü düzenlediği brifingde, uzmanlar önümüzdeki günlerde ekonominin özellikle konut ve petrol fiyatlarının gidişatı konusunda görüşlerini paylaştı.
KONUT ALMA VE KİRALAMA ZORLUKLARI
Evsizlere yardım eden kar amacı gütmeyen Community Seva’nın kurucusu Nathan Ganeshan, dünyanın beşinci büyük ekonomisi olan Silikon Vadisi (California) gibi Bay Area’nın en zengin bölgelerinde bile konut bulma mücadelesinin toplum çapında olduğunu söyledi.
Kaliforniya, ABD nüfusunun %12’sine sahip olmasına rağmen, evsiz nüfusun %28’ine sahip olması dikkat çekiçi.
Ganeshan, 2013 yılından bu yana Community Seva’nın “sıcak yemek, battaniye, uyku tulumu, market hediye kartları, hijyen ürünleri, geçici barınma, savunuculuk ve daha fazlasını sunarak” bu kişilerin yaklaşık 320.000’ine yardım ettiğine dikkat çekti.
Ganeshan “Gıda ve hijyen gibi temel ihtiyaçlar için verilen mücadelenin konut bulma mücadelesiyle ne kadar iç içe olduğunu unutmamalıyız. Ekonomi ne kadar iyiye giderse gitsin, temel ihtiyaçların maliyeti de yükseliyorsa, bu durum sınırda yaşayanlar için daha risklidir.”dedi.
Sadece 10.000 kişinin evsiz olduğu Santa Clara County’de, tüm insanların dörtte birinden fazlası gıda güvencesinden yoksundur ve bu riskler evsiz olanların çok ötesine uzanmaktadır. Eyaletin en pahalı üçüncü konut piyasası olan Santa Clara’da yüksek maaşlı teknoloji dünyasında çalışanlar arasında bile güvencesizlik baş gösteriyor.
Ganeshan, “Devam eden teknoloji sektöründeki işten çıkarmalarla birlikte, Santa Clara’daki otoparkların arabalarda ve karavanlarda yaşayan insanlarla giderek daha fazla dolması nedeniyle, konutların ciddi bir şekilde etkilendiğini ilk elden gördük” diye ekledi. “Geçenlerde biri bana ‘İşimi kaybettim ama her zaman başka bir iş bulabilirim. Ama evimi kaybettim ve burada başka bir ev bulamam’ dedi.”
PANDEMİ SONRASI KONUT PİYASASI ETKİNLEMEYE DEVAM EDİYOR
Apartment List Kıdemli Araştırma Görevlisi Rob Warnock, “Pandemi arz ve talepte ciddi değişiklikler getirdiği için ev fiyatları ülke çapında geliri büyük ölçüde aştı” dedi.
“Birçok insan evlerini piyasadan çekerken, birçoğu da satın almaya karar verdi – ve hızla artan fiyatlar, Federal Rezerv’in faiz oranlarını artırmaya başladığı 2022’nin ortasına kadar yavaşlamadı – ancak evler hala pandemi öncesine göre %45 daha pahalı.”
PANDEMİ SIRASINDA DÜŞEN KİRALAR SONRADAN BÜYÜK ARTIŞ GÖSTERDİ
Buna karşılık, “Pandemi sırasında kiralar düştü çünkü satılık evlerden çok daha fazla boş kiralık daire vardı.”
Ekonomi 2021’de pandemiden çıkarken, artan kiralar, ABD’deki tüm kiracıların yarısından fazlasının maliyet yükü altında olduğu, yani gelirlerinin %30’undan fazlasını kiraya harcadığı 2022’de zirveye ulaşan bir satın alınabilirlik krizini daha da kötüleştirdi.
ABD’DE İNŞAATLAR ARTTI
Warnock, o tarihten bu yana ABD’de büyük bir inşaat patlaması yaşanırken kiraların %4 oranında düştüğünü belirtiyor. Geçen yıl yaklaşık 500.000 yeni daire piyasaya girdi ve önümüzdeki bir ya da iki yıl içinde yaklaşık bir milyon daire daha piyasaya girecek.”
2024 için sırada ne var?
“Konut satış fiyatları yükselmeye devam etmeli” diyen Warnock “Fed, faiz oranlarını daha fazla artırmayacağını söyledi ve piyasada daha fazla ev olduğu için daha fazla ilgili alıcı da olacak. Bununla birlikte, önümüzdeki 12 ila 24 ay boyunca yeni kiralamaların güçlü bir şekilde artmasını bekliyoruz, yeni daireler kira maliyetlerini düşürüyor … Bu hepimizin öğrenebileceği bir ders: uygun fiyatlı konut istiyorsanız, daha fazlasını inşa edin.”şeklinde görüşlerini dile getirdi.
OPIS’in baş petrol analisti Denton Cinquegrana, petrol fiyatlarının da pandemi zirvelerinden dengelenmekte olduğunu söyledi.
Cinquegrana, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırdığı ve piyasaların Rusya’dan günde yedi ila sekiz milyon varil petrol kaybedeceği endişesinin yaşandığı 2022’de 3,95 dolar olan ulusal ortalama gaz fiyatının 2023’te galon başına yaklaşık %11 düşüşle 3,52 dolar olduğunu açıkladı.
“Ancak yıl ilerledikçe Çin ve Hindistan gibi yaptırım uygulamayan ülkelere petrol ihracatı devam etti” diye devam etti. “Şu anda Orta Doğu’da gerilim artıyor olsa da, durum benzer görünüyor – petrol üretimi durmadı ve eklenen tek maliyet, bölgeden kaçınmak ve bunun yerine Ümit Burnu çevresinden petrol sevk etmek için gereken ekstra zamandan kaynaklanıyor.”
Cinquegrana, önümüzdeki yıl “fiyatlar muhtemelen 2023’e göre beş ila 15 sent daha az düşecek – muhtemelen 3,45 ila 3,50 dolar civarında olacak” dedi.
Ülke çapında otomobillerin elektrikli hale getirilmesi petrol arzını daha da arttırıp maliyetini düşürse de, “bu süreç çok yavaş işliyor” diye ekledi. “ABD’de kayıtlı 280 milyondan fazla otomobilden oluşan filoyu yenilemek yaklaşık 10 ila 12 yıl sürüyor.” Fiyatların daha güçlü bir şekilde düşmesi, “şu anda kullandığımız otomobillerin on veya iki yıl öncesine göre çok daha yakıt tasarruflu olması ve pandemiden bu yana birçok sürücünün hala evden çalışıyor olması” gerçeğine borçlu olabilir.
AZINLIK GRUPLARIN EKONOMİYE KATKISI
Ulusal Asya/Pasifik Adalı Amerikalılar Ticaret ve Girişimcilik Odası (National ACE) Başkanı ve CEO’su Chiling Tong, AAPI’nin ABD’de en hızlı büyüyen azınlık topluluğu olduğunu, yalnızca 2021 yılında 1 trilyon doların üzerinde ekonomik katkıda bulunduğunu ve 2,9 milyon AAPI işletme sahibinin 5,1 milyon kişiye istihdam sağlamasıyla ülke çapındaki tüm girişimcilerin yaklaşık %10’unu oluşturduğunu söyledi.
AAPI işletme sahipleri pandeminin yaralarını sarmaya devam ederken, karşılaştıkları en büyük zorluk “sermayeye erişim” olarak öne çıkıyor. “En son anketimize katılanların yaklaşık %30’unun acil bir 5.000 dolarlık işletme giderini finanse edebileceklerine dair güvenleri çok düşük.”
Mevcut yardımların – özellikle de COVID dönemindeki Maaş Çeki Koruma Programı (PPP) kredilerinin – AAPI girişimcilerin çoğu zaman dil engelleri nedeniyle farkında olmadıklarını da sözlerine ekledi. 2021 yılında, AAPI küçük işletme sahipleri, beyazlar için %75 olan Maaş Çeki Koruma Programı aracılığıyla %66’lık bir finansman oranına sahipti.
Bu zorluklara rağmen, 2023 yılında 5,5 milyon yeni iş başvurusu yapıldı ve bu da yeni iş başvurularında kayıtlara geçen en güçlü yıl oldu; toplamda ABD’de 33 milyondan fazla küçük işletme bulunuyor.
Kısacası, önümüzdeki yıl için beklentiler karışık: İşletme sahiplerinin %61’i 2024 yılında kendi işletmeleri için olumlu bir bakış açısına sahipken, %71’i ekonominin kendisi için kasvetli bir görüşe sahip.
Tong, bu koşulların, ekonominin AAPI ve küçük işletme topluluğundaki birçok kişi için “bir numaralı sorun” olduğu anlamına geldiğini söyledi. “Kişisel olarak olumlu hissetseler de, bunun nedeni üç yıl boyunca artan maliyetler ve tedarik kesintileriyle karşı karşıya kalmış olmalarıdır. 2024’te, ikna edici bir şekilde daha iyi bir ekonomi vaat eden liderleri destekleyecekler.”
