WSJ- “Kerry Türk Başbakanı eleştirdi”

Dışişleri Bakanı John Kerry, Türk liderlerin İsrail hakkında tahrik edici beyanlardan vazgeçmeleri için bastırdı. Amerikan yetkilileri bu tur ifadelerin tekrarı halinde Ankara ile Washington ilişkilerinin zarar göreceği uyarısında bulundu. Dışişleri bakanı John Kerry, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’la Cuma günü Suriye rejimine karşı ortak bir tutum tesbit etmek amacıyla görüştü.
Obama yönetiminin baş diplomatının Başbakan Recep Tayyip Erdoğan la Cuma günkü görüşmesi, Erdogan’in Viyana’daki Birleşmiş Milletler konferansında Siyonizmi faşizmle es tutarak, Yahudi/Musevi ideolojosine “insanlığa karşı işlenmiş suç” atfinda bulunmasından iki gün sonra gerçekleşti. Amerikan yetkililerine göre Kerry’nin Türkiye de bulunma sebebi Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’i devirmek ve İran’ın nükleer programını engellemek için uluslararası planda ne yapılacağına dair ortak bir tutum belirlemek. Resim Altı: Senatör John Kerry, dışişleri bakanlığının onaylanma oturumlarında dünyanın neresinde olursa olsun, özellikle de Orta Doğuda ne gerekirse yapılacağını vaadetti. İran’in şüphelenilen nükleer silahlanma projesinin üzerinde durdu. Bir zamanlar stratejik müttefik olan Türkiye ile İsrail arasının gittikçe açılmasının ABD’nin Erdoğan’la Ortadoğuyu stabilize etme çabalarını etkileyebileceği yönünde endişelerini dile getirdiler.
ABD’li üst düzey bir yetkili Erdoğan’in son yorumları hakkında : “İliskilerimizi yıpratıcı bir etkisi var” dedi. “Böyleönemli bir konuda derin bir fikir ayrılığı olması ile birlikte yapacağımız birçok şeyi daha komplike hale getirmektedir.”
Kerry Cuma günü meslekdaşı Ahmet Davutoğlu ile gerçekleştirdikleri basın toplantısında aynı ölçüde eleştirel değildi. Ancak ABD yetkililerinin bildirdiğine göre Amerikan diplomatı Erdogan’la birebir görüşmesinde İsrail’e yönelttiği sert eleştirilerden vazgeçmesi yönünde telkinde bulundu. Kerry şöyle dedi:”Biz aynı fikirde olmadığımız gibi, bunu uygunsuz buluyoruz. Ben meselenin çözümüne yol bulunabileceğine inanıyorum ama Viyana’daki beyanlar bunu güçleştiriyor.”
Türk liderler, İsrail ile retorik savaşta geri adım atma hazırlığı yönünde hiçbir belirti göstermediler. Davutoğlu “Eğer düşmanca hareketlerden konuşacaksak, o zaman İsrailin uluslararası sularda bizim dokuz vatandaşımızı acımasızca katletmesine düşmanca denebilir ” dedi. Erdoğan ABD heyetinin randevuya bir saat geç gelmesi üzerine Kerry’yi soğuk karşıladı. Erdoğan Kerry’e “Herhalde her şeyi konuştunuz, bize konuşacak bir şey kalmadı” dedi. Kerry de şakacı bir tonla “herseyi imzalamanizi istiyoruz” dedi.
Kerry’nin dışişleri bakanı olarak dokuz ülkeyi kapsayan ilk seyahatinde çoğunluğu Müslüman olan ilk ülke Türkiye. Önümüzdeki hafta içinde Mısır, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, ve Katarı da ziyaret edecek. ABD, Ortadoğudaki iki önemli müttefikin arasının git gide açılmasından endişeli ve barışmaları konusunda teşvikte bulunuyor. Son haftalarda perde arkasından bu çabaların gerçekleştiğini Türk ve İsrail başını detaylı olarak duyurdu. Haberlere göre geçtiğimiz ayda Romada üst düzey diplomatik bir toplantı yapıldı ve askeri teçhizat transferleri gerçekleşti. Bu haberler iki hükümet tarafından da teyit edilmedi.
Erdoğanın Çarşamba günü Vieanna da B.M. Medeniyetler ittifakı çerçevesinde düzenlenen toleransı teşvik maksatlı konferansta yorumlar Turkiye’nin ABD ile ilişkilerinin kritik bir dönemine denk geldi. ABD’nin Suriye krizinde daha aktif bir rol ustlenmeyi reddetmesinin ardından Ankara Suriye sınırını korumak için NATO Patriot füzeleri istemişti. ABD Hazine yetkililere göre İran nükleer programı yüzünden maruz kaldığı uluslar arası mueyyidelerden kaçmak için altın alışverişini kullanıyordu. Obama hükümeti Türkiye’nin İran’a altın satışını durdurması Ankara’yi kızdırdı. Kasım ayında Erdoğan, Filistinli militan grup Hamas’a İsrail ile askeri çatışmasında destek verdi. Zamanında, Türkiye’nin lideri İsraili “terör devleti” olarak nitelendirmiş ve Gazze ihtilafı sırasında Netanyahu’yu “etnik temizlikle” suçlamıştı. Beyaz saray kayıtlarına göre Başkan Barak Obama ve Sayın Erdoğan 2011 de 18 kez, 2012 de 5 kez konuşmuşlardır. Analistler Cuma günü ABD Ankara’ya esneklik sağlamak için hazırlandı. Arap ayaklanmaları bölgenin politik coğrafyasına ayar çektiğinden bu yana, Ankara Ortadoğuda giderek önemi artan bir müttefik haline geldi. Ancak bu yıl İsrail, İran, Suriye, ve ırak konusunda başlıca noktalarda farklı politik görüşlerde olmalarından dolayı bu ilişkinin daha fazla baskı görmesi muhtemeldir,dediler. Bülent Aliriza, Washigton daki Stratejik ve Uluslararası Etüdler Merkezinde Türkiye projesinin başkanı, Artık diplomatic altın çağdan bahsedildiğini duymuyoruz, gidişat kesinlikle yukarı doğru değil dedi. Analistler Sayın Erdoğan’in son yorumları büyük ihtimalle iki eski müttefikin arasındaki bağları onarma çabalarına köstek olacaktır. Ancak Türk lider geçmişte İsraili rencide eden ifadelerde bulunmuş, buna rağmen Türkiye ve İsrail arasındaki arka kanal iletişimi devam etmiştir dediler.

Haberin orjinali: http://online.wsj.com/article/SB10001424127887323978104578334123430493556.html?