WP – “Türkiye İsrail’e çalışan İran ajanlarının kimliğini açık etti”

Türkiye İsrail ilişkileri geçen yıl başında Başbakan Tayyip Erdoğan Türkiye’de İsrail gizli servisi Mossad yetkilileriyle görüşen İran gizli servisi üyelerinin isimlerini İran’a verince iyice bozulmuştu.

Bilgili kaynaklara göre Türkiye’nin bu ciddi istihbarat hatasını İsrail’i cezalandırmak için  yaptığını belirtiyorlar. Bu olay aynı zamanda İran ile batılı devletler arasında devam eden müzakerelerin ötesinde bir casusluk savaşının varolduğunu da ortaya koydu.

İsrail casuslarının açık edilmesinden dolayı gösterdiği kızgınlık, Başbakan Benjamin Netenyahu’nun Mayıs 2010’daki Mavi Marmara sorunu için ısrarla özür dilemeyi reddetme sebebini açıklıyor. Türkler’in organize ettiği Gazze’ye yardım taşıyan gemi filosu İsrail’li askerlerle denizde karşı karşıya gelince dokuz Türk ölmüştü.

Geçen mart ayında Netenyahu Başkan Obama’nın arabuluculuğu sonucunda Erdoğan’ı telefonla arayarak özür dilemişti. Fakat İsrail lideri Obama ve Dışişleri Bakanı Hillary Clinton’un yoğun ısrarlarına rağmen aradaki anlaşmazlığı bitirmeye direnmişti.

Üst düzey İsrail’li yetkililer özüre rağmen Erdoğan’la aralarındaki gerginliğin devam ettiğine inanıyorlar. Türk İstihbarat Şefi (MİT Başkanı) Hakan Fidan İran’la yakın bağları olmasından dolayı İsrail için şüphe konusu olmaya devam ediyor. Birkaç yıl önce İsrail istihbaratı Fidan’ı CIA’ye tanıtırken şakayla karışık “İran Istihbarat ve Ulusal Güvenlik Bakanlığı’nın Ankara şefi” ifadesini kullanmıştı. Ancak ABD Fidan ile hassas konularda yakın çalışmaya devam ediyordu.

Amerika’lı yetkililer İsrail’e çalışan bu gurubun açıklanmasının önemli bir istihbarat zaafı olduğunu düşünseler de Türkiye’ye karşı direk bir tepki göstermediler. Son zamanlarda Türk-Amerikan ilişkileri yakınlaşmaya devam etti. Hatta, Erdoğan Obama’nın en güvendiği kimselerden birisi haline geldi. Politika geliştirme ve istihbarat işlerinin birbirinden ayrılması uzun zamandır devam eden bir ABD yaklaşımı olduğundan böyle bir durum ortaya çıkmış olabilir.

ABD’li yetkililer Türkiye’nin bilgi sızdırılmasının Mavi Marmara olayına karşı bir adım mı yoksa genel olarak bozulan Türkiye-İsrail ilişkilerinin bir yansıması mı olduğu konusunda kesin bir yargıya varmış değiller.

İsrail istihbaratının İran’lı casus gurupla bağlarını Türkiye üzerinden yürüttüğü anlaşılır çünkü İran-Türkiye sınırından geçiş nispeten daha kolay.

ABD’li yetkililer durumu kötü istihbarat uygulamasından ziyade bir güven bunalımı olarak değerlendiriyor. Bir kaynak, ABD’li yetkililere göre Türkiye ile 50 yılı aşkındır yakın ortaklık kuran Mossad, Türk’lerin İsrail ajanlarını düşman güçlere “satacağını” tahmin etmeyeceklerini belirtiyor. Fakat Erdoğan nadir rastlanan bir tutum sergileyerek 2009’da Filistin mücadelesinin savunucusu oldu ve yıllardır devam eden Kudüs’le “gizli ortaklık” diye nitelenebilecek bir noktadan uzaklaştırdı.

Türk-İsrail istihbarat ortaklığı Ağustos 1958’de Ankara’da İsrail Başbakan’ı David Ben-Gurion ve Türkiye Başbakan’ı Adnan Menderes arasında yapılan gizli bir toplantıda başlatıldı. 2012’de çıkardıkları “Mahşer’e Karşı Casusluk” kitabında Dan Ravi ve Yosi Melman bu anlaşmayla alakalı olarak “Somut sonuç, resmi ve yüksek düzeyli ve aynı zamanda kapsamlı bir işbirliği anlaşması yapılmasıydı.” diye bahsediyorlar.

Mossad’ın kurucu direktörü Reuven Shiloah kendi değimiyle “çevresel işbirliği stratejisi” kapsamında yapılan bu anlaşmanın zemin çalışmasını da kendi yürüttü. Bu ortalık çerçevesinde İsrail Türkler’e espiyonaj (casusluk) eğitimi verirken 1979’da devrilen Şah yönetimindeki İran’a da aynı eğitimi sağladı.

Türk istihbarat şefi (MİT Başkanı) Fidan Erdoğan’ın en önemli danışmanlarından birisi. Türk ordusunda astsubay olarak görev yaptıktan, ve Maryland Üniversitesi’nde mastır ve Ankara Üniversitesi’nde doktorasını tamamladıktan sonra MİT’in başına 2010’da atandı. Wall Street Journal’daki profile göre, Fidan ” İran’a ABD ve İsrail istihbaratınca toplanan bilgileri aktararak Türkiye’nin müttefiklerini ciddi bir şekilde sarstı.” Gene aynı gazeteye göre ABD Fidan’ın Suriye’deki radikal muhaliflere silah sağlamasından endişeli.

Netenyahu ve Erdoğan arasındaki gerginlik devamlı değişen Orta Doğu dengelerini yansıtan bir örnek. ABD, İsrail, İran, Suudi Arabistan ve Mısır yeni mütefikler bulmak ve denge kurmak için açık veya gizli mücadele vermeye devam ediyor.

Haberin Orijinali:

http://www.washingtonpost.com/opinions/david-ignatius-turkey-blows-israels-cover-for-iranian-spy-ring/2013/10/16/7d9c1eb2-3686-11e3-be86-6aeaa439845b_story.html?wpisrc=nl_opinions