WP: ABD TÜrkiye’ye desteğini artıyor

Amerika ve NATO’dan yetkililerin ifadelerine göre Suriye’deki iç ihtilafın bölgesel savaşa dönüşmesi olasılığı karşısında ABD yönetimi, kapalı kapılar ardında Türkiye ile istihbarat paylaşımını ve askerî konularda istişareyi yoğunlaştırıyor.

Obama yönetimi, Suriye’ye doğrudan askerî müdahaleye yönelmekten kaçındığını söyleyerek Arap müttefikleriyle bazı Cumhuriyetçilerin, Suriyeli asilerin daha güçlü bir şekilde desteklenmesi gerektiğine ilişkin baskılarına aylardır direniyordu. Ancak Suriye’deki iç ihtilafın kuzeyde Türkiye sınırına her geçen gün daha fazla sirayet etmesi karşısında ABD yönetimi, NATO’daki kilit müttefikiyle arasındaki iş birliğini artırmaya başladı. ABD’li yetkililer son haftalarda, her iki ülke askerî yetkililerinin, Suriye topraklarında uçuşa yasak bölge oluşturulması veya Suriye’nin kimyasal ve biyolojik silahlarının ele geçirilmesine yönelik planlar yapmak üzere bir araya geldiklerini söylüyorlar.

Amerikalı yetkililere göre, bir Suriye yolcu uçağı Moskova’dan Şam’a doğru yola çıktığında Rus yapımı askerî teçhizat taşıdığı şüphesiyle Türk ordusu tarafından havada tespit edilip inişe zorlanmasına ilişkin bilginin kaynağı ABD istihbarat servisleriydi.

Kimliğinin gizli kalması koşuluyla açıklama yapan Amerikalı bir yetkili, Suriye yolcu uçağının “Suriye’nin Rus menşeli hava savunma sistemleri için radar ve elektronik parça” taşımakta olduğunu belirtti.

Suriye onlarca yıldır radar ve hava savunma sistemleri konusunda Rusya’ya bel bağlıyor.

Yolcu uçağının indirilişi nedeniyle Türkiye ile Rusya ve Suriye arasında diplomatik gerginlik yaşanmış ve olay sonrasında -3 Ekim’de 5 Türk vatandaşının hayatını kaybetmesinden bu yana gergin olan- Suriye ile ilişkiler daha da gerilmişti.

3 Ekim’den günümüze, sınır boyunca muhalif gruplara saldırılar düzenleyen Suriye ordusunun havan mermileri ara sıra Türkiye topraklarına düşerken karşılıklı top atışları devam ediyor. Türkiye en son cuma günü topçu ateşiyle karşılık verirken Şam’a topyekûn savaş riskinin giderek arttığına dair uyarıda bulunuyor.

ABD ve NATO, Türkiye’ye desteklerini ilan edip Türkiye’nin kendisini savunma hakkı bulunduğunu söylerken bir yandan da Washington ve Brüksel’in doğrudan müdahalede bulunmak gibi bir niyetinin olmadığını söyleyerek itidal çağrılarını yineliyorlar.

Öte yandan sınırdaki çatışmalar, kapalı kapılar ardında stratejik hesapların değişmesine neden oldu ve ABD askerî ve istihbarat yetkililerini özellikle Türkiye ile çok daha yakın iş birliğine yöneltti.

ABD’nin Türkiye Büyükelçisi Francis J. Ricciardone salı günü Ankara’da yaptığı açıklamada, “Size kesinlikle garanti edebilirim ki ordularımız ve askerî yetkililerimiz temas hâlindedir. (…) Suriye’yi ele alan askerî uzmanlarımızın bu hafta spesifik bir konuya odaklandıklarını biliyorum. Ordularımız her türlü ihtimal ve sonuca yönelik plan hazırlamaktalar.” dedi.

Ricciardone Suriye topraklarında uçuşa yasak bölge oluşturup oluşturmaması konusunda “henüz siyasi bir karar alınmadığını” ifade ettikten sonra Amerikalı yetkililerin, NATO’dan ve Türkiye’den yetkililerle bütün seçenekleri değerlendirdikleri bilgisini verdi. Ricciardone, “Bu seçeneği ele alacak mıyız? Her seçenek değerlendiriliyor.” dedi.

Ricciardone, Amerikalı ve Türk askerî yetkililer arasında Suriye konusunda gerçekleşen son görüşmelerin detayını vermedi.

ABD’nin Türkiye’deki eski Büyükelçisi Ross Wilson, Türkiye’nin şimdilik NATO’dan, destek mesajı ve gerekmesi durumunda İttifakın yardım edeceğine dair güvence verilmesini istediğini söylüyor.

Wilson şöyle diyor: “İstediklerinin önemli bir bölümü, binlerce asker gönderilmesiyle değil tam aksine siyasi destekle alakalı.” Diğer yandan Wilson, Türkiye’nin ABD ve NATO’dan, Suriye sınırındaki gelişmelerin kontrolden çıkması ihtimaline karşı askerî planlar ve hazırlıkların güncellenmesi konusunda iyi niyetlerini ortaya koymalarını istediğini sözlerine ekledi.

Wilson, “Onların bakış açısıyla doğrudan müdahaleyle sonuçlanacak bir yığın senaryo mevcut ancak kimsenin bu konuyu onların istediği yoğunlukta ele aldığını görmüyorlar.” diyor.

Obama yönetimi, Esad yönetiminin kimyasal veya biyolojik bir savaşa yönelmesi durumunda müdahale olasılığının yüksek olduğunu, Pentagon’dan yetkililer ise Suriye’nin bu tür silah stoklarının nerelerde bulunduğunun yakından izlendiğini ifade etmişlerdi.

Ancak Başkanlık seçimleri yaklaşırken yönetim öncelikle Suriye’deki iç savaşa siyasi bir çözüm için bastırıyor.

BM’nin felce uğramış olması nedeniyle Türkiye, müdahale konusunda bir BM kararı olmaksızın NATO’ya yönelebilir. Washington Institute for Near East Policy’nin Türkiye Bölümü Başkanı Soner Çağaptay bu konuda, iç savaşın daha da ağırlaşması durumunda uçuşa yasak bölge veya Suriyeli sığınmacılar için güvenli bölge oluşturulması açısından bunun söz konusu olabileceğini söylüyor.

100 binin üzerinde Suriyeli sığınmacı Türkiye’ye kaçmış bulunuyor.