NYT – “Türkiye’nin geçmişine yapılan bir bakış, çözülmeyen problemlerinin içyüzünü anlamak için bir imkan sunuyor”

Bu kanlı geçmiş, geçen hafta Türkiye’nin başkenti Ankara’daki Amerikan Büyükelçiliğine düzenlenen intihar saldırısı ile günümüze şiddetli bir şekilde patlamış oldu. Başlangıçta birçok kişi tarafından İslami aşırıcılıkk yanlılarının işi olduğu sanılan saldırı, hızlı bir şekilde ülkeye Yunan adalarından bir gemi ile kaçak olarak giriş yapan ve izleri 70’lere kadar gittiği düşünülen aşırı solcu grup üyeleri tarafından gerçeklesmiş olduğu anlasıldı.

Bu bombalama eylemi – bir Amerikan hedefi vurulmasına ve Amerika’nın Ortadoğu politikası tarafından kısmen motive olmasına rağmen – modern Türkiye’nin, kendi şiddet dolu geçmişi ve istikrarsızlık potansiyeli hakkında Amerika’nın terörizme karşı kampanyasına olan tepkiden daha fazlasını ortaya çıkarmıştır.
Eski Amerikan Büyükelçisi Ross Wilson,  Atlantic Council adlı internet gazetesinde “Bu Bingazi gibi değildi,” diye yazarak, Libya’da Amerikan büyükelçisinin ve üç kisinin ölümüyle sonuçlanan ve Islami Aşırıcılar tarafından geçen yıl gercekleştirilen saldırıya atıfta  bulundu.

Türkiye için saldırı siyasi İslam kokenli ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan başkanlığındaki mevcut iktidar partisinin son 10 yıllık reformlarına rağmen, karanlık geçmişinden henüz tam olarak kurtulamadığına dair tatsız bir hatırlatma oldu. Türkiye müreffeh ekonomisi ve siyasi istikrari sayesinde Arap Baharı yasayan ülkeler için bir model olarak kendini sunmak için çalışıyorken, bircok Turk tarafindan saldırınin kendi evinde düzeni sağlama adına yapması gereken işlerin var olduğunu dair bir hatırlatma olarak yorumlandı.

İstanbul merkezli bir politika araştırma örgütü olan Avrupa İstikrar Girişimi’nden Gerald Knaus “Ben, insanların son 10 yıl içinde burada olanları görerek Türk siyasetinin eskiden ne kadar şiddet dolu olduğunu unutmuş olduklarını düşünüyorum”, dedi. “Son 10 yılda Türkiye siyasi şiddet dolu geçmisiyle başetmeye başladı ve saklı iskeletleriyle yüzleşmeye çalıştı. Fakat biz ne kadar iskelet olduğunu unuttuk. “

Başbakan Tayyip Erdoğan bombalamadan kısa bir süre sonra yaptığı basın açıklamasında; “ kendini patlatan eylemci, yanında basın kartı taşımış olsaydı, bugün gazeteci olarak bilinecekti” dedi. Ayrıca bu eylem Sınır Tanımayan Gazeteciler Topluluğu’nun avukatı tarafından kısa bir süre içinde kınandı.
Saldırıdan önce yasadışı terör örgütü DHKP-C ile ilişkisi olduğu iddia edilen içinde gazetecilerin, avukatların ve hatta bir rock grubunun da bulunduğu 100 kişi, güvenlik güçleri tarafından tutuklanmıştı. Tutuklamalar,  terörle mücadele kanunlarının genişletilerek şiddet eylemleriyle hiçbir bağlantısı bulunmayan içteki muhaliflerin, özellikle haberci ve avukatların susturulmaya çalışıldığı iddiasıyla insan hakları grupları tarafından kınanmıştı.

Saldırı, başka bir zamana ait görünse de ve soğuk savaş entrikalarinini hissettirse de, CIA ve Türkiye arasındaki bağlantılar, Amerika Birleşik Devletleri tarafından bölgedeki Sovyet etkisini kırmak çabalarına merkez idi. Saldırı, aynı zamanda modern terörizm konusunda geleneksel anlayışı da alt üst etti. Bruce Hoffman, Georgetown Üniversitesi’nde terör uzmanı, şöyle söyledi: “Terörle savaşta, 10 yıl sonra olayların daha karanlık hale gelmektense netleşeceğini düşünürsünüz.”

Hürriyet gazetesinde yayınlanan köşe yazısında, Ankara Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı güvenlik uzmanı Nihat Ali Özcan, saldırıyı “soğuk savaş tarzı vekil savaş”a benzetti. Saldırıyı düzenleyen grup ve Suriye istihbaratı arasındaki tarihsel bağlar değerlendirildiğinde, Suriye’nin işi olabileceğini iddia etti. Onun gözlemi, geçmiş paranoya dönemini anımsatıyor. Burada sanat galerilerinden birinde, bir gazete arşivi, 1977’deki İstanbul 1 Mayıs olaylarının, gösteri yapan solcu gruplar toplandığında kanlı bittiğini gösteriyor.

Başka bir gazete, “Bu saldırı bütün ihtimallerin CİA’e bağlandığı bir provokasyondur”seklinde başlık atıyor.