Istanbul- 1940’larda Türk Havayolları uçuş görevlileri pamuklu gömlek üzerine vücut hatlarını ortaya çıkaran mavi takımlar giyiyorlardi. 1960’larda ve 1970’lerde Türkiye’nin Avrupa’lılığını yansıtan en önemli göstergelerden birisi Paris podyumlarını anımsatan Türk Havayolları üniformalarıydı.
Şimdi ise ülkenin değişen yapısı hostes üniformalarının yeni görünümü için verilen teklifte ortaya çıkıyor: Uzun elbiseler, diz altı etekler, Osmanlı tarzı fesler.
Konu Türkiye olunca, önemsiz sorunlar bile ulkenin kimliği konusunda şiddetli tartısmalara dönüşüveriyor. Medyaya görüntüleri sızdırılan örnek kıyafetler ülkede karışıklık yarattı. Türkiye’nin modern dönemine öykünen seküler kesim ve Osmanlı hayranı muhafazakar kesim arasında alevli tartışmalar yaşandı.
Twitter’da bazıları üniformaları 16. yüzyılda tahta geçen Sultan Süleyman dönemini anlatan popüler Türk dizisi “Muhteşem Yüzyıl” dizisinden etkilendiği için alaya aldı. Tartışmalar Türk Havayolları’nın iç hat ve bazı dış hat seferlerinde alkollü içeceklerini kaldıracaklarını açıklamalarıyla iyice şiddetlendi.
Diğerleri ise yeni üniformaların çok muhafazakar olduğunu belirtirken Recep Tayyip Erdoğan yönetimindeki Islamcı Adalet ve Kalkinma Partisi’ni memnun etme çabasının aşikar olduğuna değindi. On yıllık yönetimi boyunca AKP, ülkenin seküler kültüründe önemli değişiklikler yaptığı için çok fazla eleştiri aldı. Başörtüsünün kamu üniversitelerinde serbest edilmesi ve bazı halka açık mekanlarda alkol tüketiminin yasaklanması yapılan değişikliklerden birkaçı.
Orta Doğu Teknik Universitesi’nde sosyoloji uzmanı olan Ayse Saktanber “Belli bir yaşam tarzının ülkedeki bütün kurumlara empoze edilmesine karşı gösterilen bir tepki var. Türkiye dünyanın gerisinde kalmak istemeyen pıragmatik bir ülke. Yeni kostümler alkol yasağı ile birlikte geldi.” şeklinde yorum yaptı. “Başörtülü öğrencilerim bile önerilen uniformaları komik buluyor” diye ekledi.
Türk Havayolları medyaya verdiği demeçte kostümlerin onaylanmadan sızdırıldığı ve örneklerin pek çok seçenekten sadece biri olduğunu belirterek halktan gelen tepkileri yatıştırmaya çalıştı. Yönetim “Geleneksel Türk çizgilerini kullanan pek çok tasarım modernist yaklaşımdan ödün vermiyor.” diye ekledi.
Türk Havayolları ülkedeki “kültür savaşı tartışmalarının” merkezi haline geldi. Nitekim, pek çok Türk vatandaşı kurumu ulusal bir servet olarak gördüğü için bu tip tartışmalara şaşırmamak gerekiyor. Ozellikle de seküler kesim için Türk Havayolları Türkiye’nin dünyaya bakan yüzü. Seküler kesim kurumun Mustafa Kemal Atatürk tarafından kurulduğunu önemle vurguluyor. Atatürk’un laik bir ülke kurma idealine sıkı sıkıya bağlı olduğunu ve Osmanlı’yı anımsatan sembolleri yasakladığını belirtiyorlar.
Türkiye dünyanın önemli bir ekonomik ve siyasi gücü haline geldiğinden son yıllarda turizmde patlama yaşandı. Yeni üniformalar turistlere Türkiye’yi yanlış tanıtacağı için eleştiriliyor. Turistlerin Türkiye hakkında ilk izlenimleri uçuş esnasında şekilleneceğinden önerilen üniformaların ülkenin imajı açısından sakıncalı olduğu savunuluyor. Konuşmalar Türkiye’nin batıdan uzaklaşıp Müslüman Dünya’nın lideri olmaya yöneldiği üzerinde yoğunlaşsa da Türk Havayolları uçuş tarifeleri tam tersini gösteriyor: ocak ayında Orta Doğu ülkelerine uçan yolcu sayısının dört katı kadar yolcu Avrupa’ya uçtu.
Bir kesim hisselerinin %50’si devlete ait olan Türk Havayolları’nın sadece Erdoğan’ı memnun etmek amacıyla böyle adımlar attığını belirtiyorlar. Nitekim, Erdoğan muhalefet tarafından otoriter bir Islamcı ve çağdaş bir sultan diye adlandırılıyor.
Ana muhalefetteki seküler Cumhuriyet Halk Partisi’ne (CHP) danışmanlık yapan sosyolog Serdar Taşçı “Türk Havayolları muhafazakar bir çizgiye doğru ilerliyor. Bir taraftan global bir marka olmaya çalışırken, diğer taraftan siyasi iktidarin muhafazakar politikalarını uyguluyor.” dedi.
Türk Havayolları yönetim kurulu başkanı yazılı açıklamasında hükümetin kontrolünde olduklarını reddetmedi, hatta bunu önemle vurguladı. Başkan Hamdi Topçu “Türk Havayolları’nın vizyonunu hükümetin vizyonuyla çelişmiyor. Aramızda fark yok. Cünkü atamalarımızı hükümet yapıyor.” dedi.
Başkan, “Türkiye Cumhuriyeti hükümeti demokratik seçimlerle geldi ve halkın takdirini kazandı. Dolayısıyla, bu ülkenin değerlerini temsil ediyor.” dedi.
Taşçı üniforma tasarımları hakkında yaşanan tartışmanın aslında Türkiye’de süregelen anlaşmazlıklarin son örneği olduğunu belirtti. Taşçı son iki yüzyıldır “bir kültür çatışması var.” dedi.
CHP genel başkanı Kemal Kılıçdaroğlu bir röportajda “Basına sızan tasarımlarda ısrar etmeleri imkansız. Bu havayolları Türkiye’nin imaji.” dedi.
Havayolu tarafından üniformaları tasarlaması için görevlendirilen ünlü modacı Dilek Hanif de tartışmalardan nasibini aldı. Hanif, Türk kültürünün ayrılıklarını ve çeşitliliğini birleştirebilen bir modacı. Paris haute couture camiasına kendini kanıtlayan Hanif, tasarımlarında genellikle Osmanlı çizgilerinden ilham alıyor. Türkiye’nin başörtülü first lady’si Hayrunnisa Gül’ün en çok beğendiği modacılardan birisi.
Hanif bir röportajda sanal ortamda gösterilen örneklerin tasarımların son hali olmadığını belirtti. Ozellikle tasarımların hiçbir kültürel anlam taşımadığını ve çok kötü olduğunu belirtenlere tepki gösterdi. Istanbul’daki moda endüstrisinin New York, Paris ve Milan’dakiler kadar acımasız olduğunu söyledi. Hanif “Medyaya sızanların aksine pek çok modern dizayn uzerinde de çalışıyorduk.” dedi.
Başka bir ünlü Türk modacısı Yıldırım Mayruk’un “tasarımların son hali gösterilmemiş olsa bile bu şekilde dizayn edilmesi utanç verici.” dedi. Atatürk’un seküler ideolojisine vurgu yaparak “Kemalist bir kadının böyle kıyafetler tasarlaması ne kadar doğru olabilir?” dedi.
Hanif tasarımlarının her zaman “Batı ve Doğu’nun bir sentezi” olduğunu belirtti. Kendisi ayrıca Türkiye’deki kültür savaşı tartışmalarının merkezinde olmaktan rahatsızlık duyduğunu ekledi. “Hala farklı tasarımlar, renkler ve alternatifler üzerinde çalışıyorum. Tasarımlarım bittiğinde Türkiye’ye ve dünyaya gösterilecekler.” dedi.
Haberin orjinali:
Let me tell You a sad story ! There are no comments yet, but You can be first one to comment this article.
Write a comment