FT – “Türk borsa başkanının trilyon dolarlık hedefi”

İstanbul Menkul Kıymetler Borsasının, Türkiye’nin dünya sahnesindeki yükseliş hızının gerisinde kaldığını söyleyen Başkan İbrahim Turhan, bu farkı kapatabilmek için ülkenin iş ve mali yapısında büyük bir değişim yapmak istiyor.
Financial Times’a konuşan Turhan, bazen fazla planlı ve hırslı görünüyor. Geçen yıl dünyanın en iyi performansını gösteren borsalarından biri olan İstanbul Borsasının adı önümüzdeki haftalarda “Borsa İstanbul” olarak değişecek. Bu sadece Türkçe değil diğer birçok dilde de anlaşılır bir isim olacak. Turhan, yılın ortalarına doğru henüz belli olmayan yabancı ortaklarla anlaşarak ham madde fiyatlarının ve türev enstrümanlarının borsada işlem görmesini sağlamak üzere girişimlerde bulunmak istiyor. Uzun vade planları arasında ise 2015 yıl sonundan önce borsayı halka arz etmek var.
Bu hedeflere ulaşmak o kadar da kolay değil. Türkiye’nin birikim rakamları düşük, sermaye birikiminin önünde önemli kısıtlamalar var. Önümüzdeki on yıl içinde büyük yatırımlara da ihtiyacı var. En büyük firmalar dahi aile yönetimlerinin kontrolünde, uzun vadeli iç borçlanma piyasası yavaş yavaş gün yüzüne çıkıyor. Turhan, borsayı sermaye toplama konusunda daha efektif hâle getirerek Türkiye’nin büyük hedefleriyle sınırlı kaynakları arasındaki farkı kapatmayı umuyor.
Turhan, “Türk ekonomisinde; performans, ticaret, bankacılık ve sermaye piyasaları arasında bir uyumsuzluk ve eşitsizlik var. Bizim görevimiz bunu gidermek ve Türk ekonomisi ile endüstrisindeki gücü buraya yansıtmak.” olduğunu ifade etti.
Turhan’ın hedefi önümüzdeki yıllarda piyasa sermaye miktarını 1 trilyon dolara çıkarmak.
Turhan’a göre “Sorunun kaynağı Türkiye’deki firmaların çoğunun hâlâ aile şirketi olması ve bu şirketleri ikna etmenin zaman alması.” Bu şirketlerin Borsada ortalama yüzde 30’luk bir serbest dolaşımı var. Turhan, “Ne Türk şirketlerinin ne de Türk yatırımcılarının sermaye piyasalarına uzun vadeli yatırım yapma alışkanlığı var.” diyor. Ancak borsa dışında bazı değişimler gözleniyor ve bu, borsanın işleyişini de etkiliyor.
Türk hükûmeti piyasaya 30 yıllık bir bono sürdü ve bundan beş altı yıl önce böyle bir şey düşünülemezdi. Bunun ardından, ekim ayında Anadolu Efes, ülkenin ilk yatırım yapılabilir 10 yıllık şirket bonosunu piyasaya sürdü.
Turhan, “Bunlar sadece başlangıç adımları ama bu yönde devam ederse yakında Türk sermaye piyasalarında gerçek bir patlama göreceğiz.” diyor.
Birçok yönden bakıldığında bu değişim hâlihazırda etkilerini gösteriyor. İstanbul Menkul Kıymetler Borsası geçtiğimiz yıl yüzde 30 oranında yükseldi ve bu dünya genelinde Venezuela borsasından sonra en iyi performans.
Ancak engeller de çıkmaya devam ediyor. Sektördeki değişimleri tahmin etmek çok zor olabilir. Hükûmet, geçtiğimiz yılın sonlarına doğru Sermaye Piyasaları Kurulu Başkanı’nı ani bir şekilde değiştirdi. Kurul, daha önce Turkcell’in kontrolü kapsamında devam eden uluslararası mücadele sürecine destek verecek şirket yönetimlerine yönelik bir dizi değişikliği hayata geçirmiştir. Diğer yandan kültürel etkenler var.
Takımıyla birlikte bu değişimi yakalamak için geçtiğimiz yıl yüzlerce şirketle görüşen Turhan, bu yıl çok sayıda büyük firmanın halka arzı gerekleştireceğini düşünüyor ve 2014 yılında da bunun devam edeceğine inanıyor.
Turhan’ın işinin önemli bir kısmını diyaloglar oluşturuyor, özellikle de şirketlerinin kontrolünü yeni hisse sahiplerine kaptıracakları konusunda endişeli olan aile şirketleri ile olanlar. Turhan bu ailelere, “Bu insanlar firmalarınızı ele geçirmeye gelmiyor, bunlar, sadece şirket kârınızı paylaşacağınız kişiler” mesajını vermeye çalışıyorum diyor.