Amerika’da yatırım rehberi: İnşaat sektörü

Bundan 30 yıl önce bir Anadolu firmasının yurt dışına yatırım yapmasını bir yana bırakın ihracat yapması bile büyük bir olaydı.

Dünyayla birlikte Türk ekonomisi de büyük değişim yaşadı. Türk  girişimciler dünyayı tanıdı iyi eğitimli bir işveren ve yönetici kadrosu yetişti. Ülkenin zenginleşmesinde yurt dışında faaliyet gösteren inşaat firmalarımızda çok önemli rol oynadılar. Fakat son otuz yılın birikimi bir kaç yılda iç ve dış siyasetimizde yapılan hatalarla heba edildi.

Dünyada en başarılı 225 yurt dışı inşaat firması listesinde Çin’den sonra en fazla firma bulunduran Türkiye kavgacı dış politikalarla en büyük pazarları arasında olan Rusya, Irak, Libya’yı kaybetti.

Petrol ve doğal gaz fiyatları nedeniyle Türkmenistan müteahhitlere para ödeyemez hale geldi. Arayış içerisinde olan firmalarımız Afrika’daki Türk okulları ve TUSKON’nun gayretleriyle bazı projelere başlamış olsalar da bu büyüklüğe ulaşmış sektörün yeni pazarlara ihtiyacı aşikardır. Bunun yanı sıra hukuksuzca firmalara el konulması haksız cezalarla girişimcilerinin iş yapamaz hale getirilmesi ihalelerin liyakaten değil de siyaseten dağıtılması pek çok ahlaklı dürüst girişimciyi yurt dışına yatırıma zorlamaktadır.

Rusya’nın Ukranya krizi sonrası yaşadıkları, petrol fiyatlarındaki sert düşüş, Çin’in ekonomik büyümesindeki yavaşlama, Avrupa’daki durağanlık ABD’de bütün sektörlerdeki yatırımcılar için tek güvenli liman haline getirdi.

ABD’de 2008 yılında başlayıp 2011’e kadar süren krizi atlattı ve ucuz enerji fiyatları sebebiyle üretime yönelik bir ekonomik büyüme  yaşanmaya başladı. İşsizliğin düşmesi enerjiye dayalı dış açığın azalması ABD’deki  inşaat sektörünü de harekete geçirdi.

Türkiye’de yaşanan sıkıntılar ve ABD kriz sonrası inşaat ve emlak sektöründe hızlı bir yenilenmenin yaşanması inşaat sektöründe faaliyet gösteren  küçük büyük pek çok girişimciyi bu ülkeye taşımaktadır.

ABD’de kriz öncesi istikrarlı büyüyen inşaat sektöründe 2004 yılında alınan yeni inşaat ruhsatı 1 milyon 400 bin civarındaydı. 2004 yılından sonra ucuz ve kolay ulaşılan mortgage 2008 yılına gelindiğinde yeni ruhsat sayısın 1 milyon 800 binlere kadar ulaştırdı ve fazla arz krizin sebebi oldu.

Bu rakam kriz sonrası 400 binlere kadar düştü. 2016 yılında yeni alınacak inşaat ruhsatı sayısının 1 milyonun altında olacağı ve 2004’ten bu yana nüfusa eklenen 20 milyon insanı hesaba katmamız ABD inşaat alanındaki ihtiyacı görmemizi sağlayacaktır.

Sektör son 4 yıldır yüzde 10’nun üzerinde büyümektedir Krizde evlerini kaybeden kişilerin apartmanlara taşınmasıyla lokomotif rolu oynayan apartman inşaatındaki  büyüme ekonomik iyileşmeyle doğru orantılı olarak yerini müstakil ev inşaatına bırakmaktadır. 2016 yılında yeni başlanacak müstakil ev inşaatı bir yıl önceye göre yüzde 20 artması beklenmektedir. Bunun yanı sıra krizde bankaların ellerinde kalan evlerin yenilenerek satılması da sektörün önemli faaliyetleri arasındadır. 2015 yılında satılan evlerin yüzde 11’nin bu evlerden oluşması önemli bir göstergedir.

Ekonominin iyileşmesi ticari ve üretime yönelik binalara olan ilgiyi de artırmıştır. Ülke genelinde emlak yüzde 5 oranında değer kazanmaktadır. Bir yatırımın kira geliriyle geri ödemesi bölgesine bağlı olarak 8 ila 14 yıl arasında olup Türkiye’de 20 yıla çıkmış olan rakamların yanında çok daha hızlı bir dönüş sağlamaktadır.

2020 yılına kadar altyapı yenilenmesine 3.6 trilyon harcanacak olması ve yenilenebilir enerjinin kullanımdaki payının iki katına çıkarılma hedefi alt yapı ve enerji firmalarımız için büyük fırsatlar olduğunu göstermektedir.

Umarım firmalarımız 100 yıl kadar geç kaldığımız YENİ DÜNYA’ya gelmekte daha fazla geç kalmazlar.

Celil Yaka cyaka@turkicamerican.org