WP – “Türkiye, Bosna’da, Osmanlı İmparatorluğu’nun kibar bir versiyonunu geri getirdi”

Türkiye, Balkanlar’ı beş asır önce fethetti. Şimdi, Türkiye’nin gücü, daha dostça yollarla yavaş yavaş Balkanlar’a giriyor.

İki Türk yönetimine ait üniversite, son yıllarda Bosna’ya Osmanlı etkisini geri getirdi. Neredeyse 20 yıl önce yaşanan vahşi etnik savaşın acısını çeken Müslüman ülkeye şimdi Türk öğrencileri ve kültürü akın ediyor.

Türk yatırımı, çoğunlukla Hristiyan toplumlardan oluşan Hırvatistan ve Sırbistan da dâhil olmak üzere Balkanlar’da geniş çapta genişledi. Türkiye, aynı zamanda, Balkanlar’da eski düşmanlar arasında görüşmelere ara buluculuk da yaptı. Türkiye’nin artan varlığı, Avrupa Birliği’ne katılması şüpheli olarak görülen bir dönemde kendisine geniş etki alanı sağladı.

Türkiye’nin Bosna’daki varlığı, Balkan ülkesinin 40 yıl öncesine kadar dinî ve tarihî açıdan komünist Yugoslavya’nın bir parçası olması nedeniyle büyük ölçüde kısıtlıydı. Ancak 1990’larda Yugoslavya’nın dağılması sırasında, ülke nüfusunun yarısını oluşturan Bosnalı Müslümanlara Türk yardımı yağmaya başladı. O zamandan beri, Türk yardımı, Osmanlı döneminden kalma eserlerin yenilenmesini sağladı.

Şimdi ise Türkiye’nin kültürel etkisini görmemek çok zor. Türk devlet adamları, sık sık Saraybosna’yı ziyaret ediyor. Yeni büyük bir Türk büyükelçiliği inşa ediliyor. Biiboardlarda İstanbul’a gidiş dönüş 74 dolar olan uçuşların reklamları yapılıyor. Ve bu yıl, Osmanlı İmparatorluğu’nun 16. yüzyıldaki sultanı, Kanuni Sultan Süleyman’ın yaşamını konu alan bir dizi film izleyenleri büyüledi.

Öğrenci değişimi

Bosna’da çoğunlukla Türklerin bulunduğu bölgeler, Türk öğrencilerinin gittiği ve Türkler tarafından desteklenen iki üniversiteden oluşuyor.

Uluslararası Saraybosna Üniversitesinde iki yıl önce açılan okula ana kapıdan giren öğrenciler, 1463 yılında Bosna’yı işgal eden Sultan Fatih Mehmet’in portresi altından geçmek zorunda kalıyor. Özel üniversite, Türk Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan’ın siyasi partisine yakın olan Türk iş adamları tarafından destekleniyor. Okul 2004 yılında açıldı ve 1.500 öğrenci sayısına ulaştı. Bu sayının, yeni binasının kapasitesiyle 5.000’e ulaşması bekleniyor.

Dersler, İngilizce olarak işleniyor. İşletme ve mühendislik gibi pratik konulara ağırlık veren bir Batı müfredatı takip ediliyor. Ama Türk ve Boşnak öğrencilerin çoğu, okulun cazibesinin gerçekleşen kültürel değişim olduğunu söylüyor. Her iki tafarf da birbirlerinin dilini öğrenmek zorunda.

Okulun yöneticileri, hedefleri konusunda şeffaflar. Okulun Bosnalı Müslüman Rektör Yardımcısı Muhammet Hadziabdic, “Türkler Bosna’ya gelmek istiyor çünkü tüm sorunlarına rağmen Bosna’nın Türkiye’den önce AB’ye gireceğine inanıyorlar. Ve bunu, iki ülke arasında bir köprü olarak görüyorlar.” dedi.

Avrupa’ya farklı bir yol

Türkiye’nin bölgede etkisinin artması, ülkenin uzun yıllardır Avrupa Birliği’ne katılma emellerinin rüya gibi göründüğü bir zamanda gerçekleşti. Batı Avrupalı güçler, özellikle Almanya, Türkiye’nin 74 milyonluk nüfusunun iş aramak için Avrupa’ya gelmesinden endişeleniyor. Bazı yetkililer, Müslüman çoğunluklu bir ülkenin Avrupalı olup olamayacağını sorguluyor.

Fakat Bosna, Avrupa sınırları içerisindedir. Uzmanlar, bir zamanlar Osmanlı İmparatorluğu’nun parçası olan Avrupa bölgelerinde Türkiye’nin artan varlığının, AB’den dışlanmasının bir çeşit telafisi olduğunu söylüyorlar. Türkiye’nin Balkanlar’daki çabaları, ekonomik büyüme için Türkiye’ye yeni bir pazar sağlıyor.

Türkiye’nin artan etkisi, Bosnalı Sırpları rahatsız ediyor. Yine de Sırbistan ve Hırvatistan bile Türk yatırımını memnuniyetle karşılıyor. Türkiye, 2012 yılının ilk üç çeyreğinde Akdeniz ülkesi olan Hırvatistan’da üçüncü büyük yatırımcıydı ve Erdoğan, ezeli rakibi Sırbistan ile yakın ilişkiler kurmaya çalıştı. Türk diplomatlar da Sırp ve Bosnalı hükûmetler arasında ara bulucu görevi görmeye çabaladı.

Haberin orjinali: http://www.washingtonpost.com/world/europe/in-bosnia-turkey-brings-back-a-gentle-version-of-the-empire/2013/03/24/23cf05f8-84e2-11e2-98a3-b3db6b9ac586_story.html