ABD Senatosu’ndaki Cumhuriyetçi Partililer, federal borçlanmanın devam etmesi ve hükümetin açık kalmasını amaçlayan yasa tasarısını engelledi. Hükümetin açık kalması için bir oylama denemesinde daha bulunmayı planlayan Demokratlar, aynı zamanda Başkan Joe Biden’ın hükümeti yeniden şekillendirmeyi amaçlayan iki büyük planı Kongre’den geçirmek için de çaba gösteriyor.
Hükümetin kapanmasını önlemek ve Biden’ın siyasi önceliklerini içeren tasarıları Kongre’den geçirmek, birbiriyle bağlantılı çabalar değil. Ancak hükümetin mali yılın sonu olan 30 Eylül gününden sonra da fonlanmasını sağlama çabaları, Biden’ın 3,5 trilyon dolarlık federal harcama planının Kongre’den geçirilmesinde istenen düzeyde ilerleme sağlanmasını engelliyor.
Biden’ın ve Kongre üyelerinin siyasi kariyerleri açısından dönüm noktası
Tüm bu gelişmeler, gerek Başkan Biden gerekse Demokrat Parti’nin çalkantılı bir dönemden geçtiği anlamına geliyor. Harcama paketinin geçip geçmemesi ve hükümetin açık kalıp kalmaması, hem Biden’ın başkanlığını, hem de Kongre üyelerinin kendi siyasi geleceklerini şekillendirecek.
Demokratlar’ın Biden’ın 3,5 trilyon dolarlık harcama ve yeni vergilendirme sistemini Kongre’den geçirmesi, ABD tarihinde bir dönüm noktası sayılabilecek bir başarı olacak. Ancak tasarının Kongre’de tıkanması, kimilerinin siyasi kariyerinin sona ermesi anlamına gelecek.
Başkan Biden, gazeteciler ve kameralar önünde Pazartesi günü üçüncü doz takviye Corona virüsü aşısını olurken tasarıların Kongre’den geçmesi konusunda, “Beni bilirsiniz, doğuştan iyimserim. Başaracağız” ifadelerini kullandı.
Pazartesi günü 100 sandalyeli Senato’da Cumhuriyetçi Parti’nin kürsü engelini aşmak için gereken 60 oy, sağlanamadı. Demokrat Parti Çoğunluk Lideri Chuck Schumer, Senato’da yeniden oylama yapabilmek için usul gereği oyunu “hayır”a çevirdi. Schumer, bu hafta bir kez daha oylama yapılacağının işaretini verdi.
Hükümetin mevcut mali yılın sona erdiği 30 Eylül’den sonra da işlemesini sağlamak için bir kez daha oylama girişiminde bulunacaklarını söyleyen Demokratlar, hükümetin temerrüde düşmesini engelleme çabalarınıysa Ekim ayında başka bir güne bıraktı.
Öte yandan Demokratlar, 3,5 trilyon dolarlık dev harcama planı üzerinde anlaşma sağlamak için perde arkasında müzakerelere devam ediyor.
Paket, genel olarak, Başkan Biden’ın iç siyasetteki en büyük önceliklerini içeriyor. Buna altyapının yenilenmesi, iklim değişikliğiyle mücadele, ücretsiz okul öncesi eğitim ve yaşlı vatandaşların diş bakımı, göz muayeneleri ve işitme cihazı masraflarının karşılanma da dahil ediliyor. Bu paketin maliyetinin şirketlerden ve varlıklı kişilerden daha yüksek vergi alarak karşılanması planlanıyor.
Cumhuriyetçiler pakete karşı çıkarken Demokratlar, kendi aralarında anlaşmaya varmak için paketin kapsamını daraltmaya çalışıyor.
Adının açıklanmasını istemeyen bir kaynağa göre Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi, Demokrat Partili Kongre üyeleriyle Pazartesi akşamı yaptığı toplantıda, “Zor seçimler yapmak durumundayız” dedi.
Pelosi, paketin genel maliyetinin düşürülmesiyle ilgili olarak Senato’da devam eden müzakerelere işaret etti ve Başkan Biden’ın “paket üzerinde çalıştığını” söyledi. Temsilciler Meclisi Başkanı, paket Senato’daki Demokratlar tarafından da kabul edilebilir bir şekil alana kadar oylama yapmayacağını kaydetti, ”Henüz oylama aşamasına gelmedik” dedi.
Biden: “Harcama paketinin maliyeti ‘sıfır'”
Senato’dan daha önce geçirilen 1 trilyon dolarlık partilerüstü altyapı paketinin Perşembe günü Temsilciler Meclisi’nde oylamaya sunulması planlanıyor. Başkan Biden, bir yandan da maliyeti vergi artışlarıyla karşılanacağı için toplam etiket fiyatının ”sıfır” olduğunu iddia ettiği kapsamlı harcama planının Kongre’den geçmesini garantilemeye çalışıyor.
Beyaz Saray’dan yapılan açıklamaya göre Pazartesi öğleden sonra bir görüşme yapan Biden, Pelosi ve Schumer, “ilerleyen günlerde yakın eşgüdüm içinde çalışmaya devam edecek.”
Ancak Cumhuriyetçiler, dev harcama paketinin maliyetinin karşılanamayacağını ve paketin, Demokratlar’ın hükümeti vatandaşların yaşamına daha fazla dahil etme girişiminin bir parçası olduğunu kaydediyor.
İki ılımlı Demokrat Partili senatörden harcama paketine engel
Demokrat Partili Arizona Senatörü Kyrsten Sinema ve Demokrat Partili Batı Virginia Senatörü Joe Manchin, 3,5 trilyon dolar olarak tasarlanan planı desteklemeyeceklerini açıklamış, hatta Senatör Manchin, bu planın kapsamının, maliyetin 1 ila 1,5 trilyon dolar olacak şekilde daraltılması önerisi getirmişti.
Demokrat Parti’nin ilerici kanatıysa merkezci kanada yeterince taviz verdikleri görüşünde. Kongre İlericiler Birliği Başkanı Washington eyaleti temsilcisi Pramila Jayapal, Senatör Kyrsten Sinema’yla müzakerelerde bulunduğunu doğruladı.
Cumhuriyetçi senatörlerin tamamının harcama paketine karşı çıkması nedeniyle 100 sandalyeli Senato’da 50 sandalyeye sahip olan Demokratlar’ın tek bir oy kaybetme lüksü yok. Senato’daki tüm Demokratlar’ın pakete “evet” demesi durumunda paketin kabul edilmesi için Senato’nun başkanı sayılan Başkan Yardımcısı Kamala Harris’in eşitliği bozacak oyu kullanması gerekiyor.
Federal hükümetin işleyişinin devamlılığını sağlamak için borçlanma tavanını yükseltmek de Demokrat Parti’nin bu haftaki bir diğer önceliği. Ancak borçlanma tavanının yükseltilememesi sonucu federal hükümetin kapanması ya da temerrüde düşmesi senaryolarının gerçekleşme olasılığı yüksek görünmüyor.
Senato’daki Cumhuriyetçiler’in Pazartesi gecesi reddettiği tasarı, federal hükümetin geçici olarak Aralık ayı başına kadar fonlanmasını, Ida Kasırgası ve diğer doğal afetler ile Afgan mülteciler için acil yardım fonlarının akışının devamının sağlanmasını amaçlıyordu.
“Demokratlar borçlanma tavanını yükseltme sorumluluğunu tek başına üstlensin”
Ancak Cumhuriyetçi Parti’nin Senato’daki lideri Kentucky Senatörü Mitch McConnell, bu tasarıda borçlanma limitinin askıya alınmasına ilişkin bir madde yer alması nedeniyle bu yaklaşımı reddetti.
Kongre’de geçmişte rutin bir prosedür olan borçlanma limiti yükseltmek, artık Cumhuriyetçiler tarafından Demokratlar’a karşı siyasi bir silah olarak kullanılıyor. Ancak ABD’de borçların artmasından her iki partinin de sorumlu olduğu, bilinen bir gerçek.
Senato Çoğunluk Lideri Chuck Schumer, oylamadan önce yaptığı açıklamada, “Demokratlar doğru olanı, her iki parti tarafından da on yıllardır doğru olarak kabul edileni yapacak ve ‘evet’ oyu kullanacak” dedi ve Cumhuriyetçiler’in borçlanma tavanının yükseltilmesine karşı ortaya koyduğu muhalefeti “çılgınlık” olarak niteledi.
McConnell ise hükümetin fonlanmasını istediğini ve temerrüde düşüldüğünü görmek istemediğini söylüyor, ancak Demokratlar’ın borçlanma tavanını yükseltme sorumluluğunu tek başına üstlenmesini talep ediyor.
Temsilciler Meclisi, altyapı tasarısını Pazartesi geç saatlerde ele almaya başladı. Cumhuriyetçi Partililer, Senato’da partilerüstü destek alsa da altyapı paketini destekleme konusunda temkinli bir yaklaşım sergiliyor. Başkanlık döneminde altyapı planını geçirmeyi deneyen ancak başarılı olamayan Donald Trump, pakete karşı çıkıyor.
Biden, harcama paketini, yılda 5 milyon dolardan fazla geliri olan şirketler için kurumlar vergisini yüzde 21’den yüzde 26,5’e; yılda brüt 400 bin dolardan fazla kazanan bireylerle 450 bin dolar kazanan çiftlerin tabi oldukları gelir vergisi oranını yüzde 37’den yüzde 39,6’ye çıkararak fonlamayı planlıyor.
Demokrat Partililer’in büyük çoğunluğu Başkan Biden’ın vizyonunu desteklese de bazı anlaşmazlıklar henüz giderilebilmiş değil. Örneğin temiz enerjiye geçişin ve reçeteli ilaç fiyatlarının düşürülmesinin nasıl sağlanacağı üzerinde tartışmalar devam ediyor.
Amerikanın Sesi
