ABD için asıl kriz 17 Ekim’de

ABD’de Kongre’nin mali bütçe yılında sağlık reformunda uzlaşamaması üzerine başlayan bütçe krizi devam ediyor.

Krizin ne kadar süreceği belirsizliğini korurken ülkede uzun süredir tartışmalara yol açan ve bütçe krizinin de en önemli sebebi olarak gösterilen borç tavanı sorunu yeniden gündeme geldi.

Ekonomistlere göre 17 Ekim’e kadar ülkede borçlanma limiti artırılmaz ise bütçe krizi sonrasında  bu durumun ülkede ekonomik anlamda büyük tahribata yol açacağı öngörülüyor. ABD’de krize dönüşen borç tavanı, kongre tarafından kararlaştırılan, federal hükümetin yasal olarak ne kadar borçlanabileceğini belirleyen sınır. Borçlanma limitinin 17 Ekim’e kadar artırılamaması, hükümeti fiilen borçlarını ödeyemez duruma düşürecek, bunun da küresel piyasaları dalgalandırması bekleniyor.

Demokratlarla Cumhuriyetçiler arasındaki borç tavanı konusundaki derin görüş ayrılıkları ise aşılamıyor. Başkan Obama, Kongre’den federal hükümetin ‘borç tavanını’ artırmasını istiyor. Cumhuriyetçiler ise bütçe açığını kısmaya yönelik bir plan üzerinde uzlaşmadan, borç tavanının yükseltilmesine onay vermiyor. Cumhuriyetçilerin borç tavanının yükseltilmesini onaylamamasının en önemli nedeni ‘Obamacare’ olarak adlandırılan düşük gelirlilere sosyal güvenlik hizmeti veren program. Obamacare ile ülkedeki 30 milyondan fazla sigortasız Amerikalı, sigortaya kavuşacak. Bu durumda Obama yönetiminin borç tavanının artırılması için Cumhuriyetçilerle anlaşması gerekiyor. Başkan Barack Obama, son seçim kampanyasında sağlık reformu ile yoksul halkın oylarını alarak tekrar başkan seçildiği için sağlık reformunda taviz vermek istemiyor. Cumhuriyetçiler ise daha fazla insanın sağlık hizmetine erişimini amaçlayan sisteme, devlete getirdiği bütçe yükü ve sektöre gelen devlet regülasyonları yüzünden tepki gösteriyor. ABD’de borç tavanına ulaşılması halinde hükümetin eski yükümlülüklerini de yerine getiremeyeceğini ve o zaman da ciddi bir kriz yaşanacağını ifade eden Türk Amerikan İşadamları Derneği Başkanı (Taba/AmCham) Ekim Alptekin, ABD hükümetinin resmi olarak kapanmasının gerçek yansımalarının önümüzdeki günlerde kendini göstereceğini söyledi.Alptekin, “Asıl konu ABD devletinin borçlanabildiği azami miktar olan borçlanma sınırına ulaşmasıdır. Bu konuda bir düzenleme yapılmaması durumunda ciddi boyutlarda kriz yaşanır.” dedi.

Kepenk kapatma orta sınıfı vuracak

Kongre’nin iki kanadı Temsilciler Meclisi ve Senato’nun kısa vadeli bütçeyi geçirmekte başarısızlığa düşmesi sebebiyle birçoğu ücretsiz izin veya maaşlarında gecikmeyle yüz yüze kalan federal çalışanlar, mali durumlarının geleceğine dair belirsizliğin tedirginliğini yaşarken, krize çözüm bulamayan ABD Kongresi’ne tepki de artıyor. Ekonomiye darbe vurması beklenen bu durumdan en çok orta sınıf Amerikalıların etkileneceği öngörülüyor: “Ev kredimi, faturalarımı ve kızımın okul masraflarını ödeyebilmek için birikimlerimi eritmek zorunda kalacağım. Cumhuriyetçiler ve Demokratların, daha fazlasını yapmaları gerekiyor. Ortalama bir Amerikan vatandaşının hangi koşullara sahip olduğunu ve yaşamak için çalışmaları gerektiğini gerçekten anlamalılar. Ve bunu derhal yapmalılar, bu yüzden bana göre hepsi sorumlu.”

Maddi zarar tahmin edilenden fazla

ABD’de federal hükümetin çalışmalarını kısmen askıya alması bir anda on binlerce kamu çalışanın durumunu belirsiz hale getirdi. 17 yıl sonra ilk kez hükümet krizi yaşanan ülkede, zorunlu izne çıkarılacak memur sayısı 800 bin. Bu personelin evde kaldıkları süre için maaş ödemelerini alıp alamayacağı da belirsiz. Moody’s Analytics ekonomistlerinden Brian Kessler, krizin 3-4 hafta sürmesi halinde bunun ekonomiye yaklaşık olarak 55 milyar dolara mal olacağını söyledi. Kessler, ekonomik kaybın sadece memurların maaşlarının kesilmesi olarak sınırlı kalmayacağını belirtti. Bütçe krizi sonrasında Obama’nın Asya Pasifik ülkelerine yapacağı duyurulan ziyaretini iptal etmediği, ancak gezinin, daha önce ilan edildiği gibi dört yerine iki ülkeyi kapsayacağı bildirildi.