Covid-19 vakaları, muhtemelen EG.5 varyantının ortaya çıkmasıyla bir kez daha artıyor. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri’nden (CDC) alınan verilere göre, Temmuz ayında hastaneye yatış oranları ülke genelinde yüzde 12,5 oranında arttı. Bu artış, halk sağlığı acil durumunun sona ermesine ve beraberinde ücretsiz test ve tedavileri de getirmesine rağmen gerçekleşti. Ve Covid yorgunluğu başladı. İnsanlar artık toplum içinde maske takmıyor ve yapılan bir araştırma, Amerikalıların çoğunun bu sonbaharda kullanıma sunulacak olan yeni takviyelerden vazgeçeceğini belirledi.
11 Ağustos’ta Ethnic Media Services tarafından düzenlenen bir panelde konuşan uzmanlar Covid vakalardaki artışı, yeni varyantı ve bu sonbaharda satışa sunulacak olan yeni monovalent aşıyı inceledi.
EG.5 varyantının kökenleri nelerdir? Öncekilerden önemli ölçüde farklılık gösteriyor mu?
Dr. Neuman: EG.5 şu anda en hızlı yayılan varyantlardan biri. XBB 1.9 adı verilen bir şeyin çocuğudur. Temel olarak Omicron’un başka bir versiyonu. Ve şu anda dünyada dolaşan her şeyin orijinal versiyondan yaklaşık 100 ila 110 farkı var.
Bu varyant yayılıyor çünkü aşıların çoğunun ve bağışıklık sisteminin en faydalı parçalarından bazılarının hedefi olan reseptör bağlanma bölgesinde çok fazla değişiklik var.
Yeni aşılar yeni varyantı tanıyacak ve ona karşı etkili olacak mı?
Dr. Neuman: Hedef değiştiğinde, amacınızı da değiştirmeniz gerekir. Aşının güncellenmiş bir versiyonuna sahip olmamızın üzerinden bir yıldan fazla zaman geçti. Yavaş yavaş geliyor, ancak alım çok iyi olmadı.
Yeni güçlendiricinin formülasyonunun XBB varyantına karşı monovalent olması gerekiyor. Şu anda elimizdeki çalışmalara göre, EG.5 gibi yeni varyantlar, XBB’ye karşı bir aşının oldukça iyi sonuç vermesine yetecek kadar yakın görünüyor. Bu yüzden bunun iyi bir hamle olduğunu düşünüyorum ve keşke bir an önce piyasaya sürseler.
Yaz aylarında yaşanan enfeksiyon artışına rağmen hastaneye yatış oranları nispeten sabit kaldı. Hastaneye yatış oranlarının bir noktada yükselmesini bekliyor musunuz?
Dr. Chin-Hong: Hastaneye yatışlarda hafif bir artış oldu, bir tsunami değil, hatta bir dalgalanma bile değil. Ben bunu bir kabarma olarak görüyorum. Genel bir dalganın gelmesi gibi. Sizi boğmuyor. İçine gömülmüyorsunuz ama kıyıya ulaşana kadar dalgaya biniyorsunuz.
Örneğin Kaliforniya’ya bakacak olursanız, bir yıl önce bir noktada yaklaşık 4700 kişi hastaneye kaldırılmıştı. Şu anda ise yaklaşık 890 kişi hastanede yatıyor. Yani perspektif olarak bakıldığında, bir yıl önce 4700 olan rakamla kıyaslandığında hiçbir şey değil.
Dr. Schaffner: Paxlovid’i – özellikle yüksek risk altındaki kişilere – enfekte olduktan çok kısa bir süre sonra uygularsanız, ciddi hastalık geliştirme risklerini azaltabileceğimizi biliyoruz. Ancak her tedavide olduğu gibi Paxlovid’in de sınırlamaları var. İlaç etkileşimleri vardır. Yani bazı ilaçları kullanıyorsanız, Paxlovid alırken dikkatli olmalısınız. Ya da böbrek yetmezliğiniz varsa alamayabilirsiniz.
Remdesivir’i artık hasta iyileştikten sonra çok hızlı bir şekilde kullanıyoruz.
Yakında yeni tedavi yöntemlerimiz olacak mı?
Bazı tedavi yöntemleri ile ilgili çalışmalar yapılıyor ancak bunların ne zaman kullanıma sunulacağını söyleyemem. Sanırım sadece görmemiz gerekecek. Ancak araştırma topluluğu, bence, dünya çapında Covid’in kontrolüne en iyi katkılardan bazılarını yapmaya devam ediyor.
Dr. Schaffner yaptığı açıklamada ise ” Aşının uzun Covid ile ilişkili olmadığını açıkça belirtelim. Aşı olan bazı kişiler yine de Covid’e yakalanabilir. Bunun olabileceğini hepimiz biliyoruz. Aşıların uzun Covid olasılığını azaltmada bir miktar etkisi var gibi görünüyor. Ancak, evet, aşı olmuş olsanız bile Covid’e ve bunun sonucunda uzun Covid’e yakalanabilirsiniz. Ancak aşılar uzun Covid riskini gerçekten azaltmaktadır.”ifadelerine yer verdi.
Azınlık nüfuslar ve düşük gelirli topluluklar Covid nedeniyle hastaneye yatış ve ölüm açısından her zaman daha yüksek risk altında olmuştur. Halk Sağlığı Acil Durumunun sona ermesiyle birlikte, herkesin sağlıklı kalmak için ihtiyaç duyduğu testleri, aşıları ve tedavileri almasını nasıl sağlayabiliriz?
Dr. Chin-Hong: Pandemi boyunca, özellikle Afro-Amerikan topluluklar arasında, hem ilk olarak kimin öldüğü hem de kimin hastaneye kaldırıldığı konusunda pek çok eşitsizlik gördük.
Ancak daha sonra, testlere erişim ve muhtemelen birçok yapısal ırkçılıkla ilgili olan bazı temel nedenleri ele almaya başladık. Elbette siyasetin de rolü oldu, ancak yeni yönetimden sonra bile bu eşitsizlikler devam etti.
Bence umut verici bir gelişme, muhtemelen birçok taban örgütünün ve toplum temelli kuruluşun savunuculuğu sayesinde aşıların tüm toplumlarda daha yaygın hale gelmesiydi.
Peki 11 Mayıs’ta sona eren Halk Sağlığı Acil Durumundan sonra hala ücretsiz olan nedir?
Aşılar hala ücretsiz. Muhtemelen ulusal çapta yürürlüğe girecek olan bir köprü programıyla – ödeme gücü olduğunu kanıtlamayan – insanlar en azından Kaliforniya’da yıl sonuna kadar aşı olabilecek ve muhtemelen ulusal bir köprü programıyla bu süre uzatılacak.
Sigortanız ya da MediCal veya MediCare’iniz varsa, Uygun Bakım Yasası nedeniyle insanlar size aşıyı ücretsiz olarak vermekle yükümlüdür.
