Haziran ayının başı geldiğinde televizyon ekranlarında elinde mikrofonu ile okyanus kıyısında sağa sola yalpalayarak ayakta durmaya çalışan bir haberci gördüğümüzde anlarız ki, kasırga sezonu açılmış. Sadece Amerika’nın değil okyanusta kıyısı bulunan diğer ülkeler, ölümcül ve büyük hasarlara yol açan bu fırtınalar ile Kasım ayı sonuna kadar başları derde girer.
Dünyanın lideri konumunda olunca da hep Amerika’da yaşanan kasırgaları ekranlardan izleriz ve isimlerine aşina oluruz. Peki milyonlarca insanı evlerinden ayıran ve ülke ekonomisine büyük zararları dokunan bu fırtınalara bir göz atalım.
1851 yılından beri ABD, dört katagoriyi ve beş kasırgayı da gördü. 321 km/h ölçülü rüzgarlarla, Hurricane Patricia, dünyanın herhangi bir yerinde kaydedilen en güçlü tropikal siklon (atmosferde bir alçak basınç alanı çevresinde hızla dönen rüzgârların oluşturduğu güçlü fırtına) haline geldi.
Fırtınaların gücünü ölçmek için “Rüzgar ölçeği” kullanılıyor. Fırtınalar hızlarına göre beş kategoriye ayrılıyor:
- Kategori 119-152 km/h
- Kategori 154-177 km/h
- Kategori 178-207 km/h
- Kategori 209-251 km/h
- Kategori 252 + km/h
MİLYARLARCA DOLARLIK HASARLAR
Amerika’da en fazla kasırganın vurduğu yer Cape Hattaras. New York’a yakın bir yerde bulunan bu bölge 1.34/yıl kasırga tarafından etkileniyor. Ortalama olarak her dört yılda bir yedi kasırganın (yılda yaklaşık 1.75) ABD’yi vurduğunu ve yaklaşık üç büyük kasırganın ABD kıyılarında her beş yılda bir (yılda 0.60) göründüğü kayıt altına alınmış.
Kasırga’nın verdiği zarar ise rakamsal olarak korkunç boyutta. 2005 yılında ki Katrina Kasırgası ve 2017 yılında ki Harvey Kasırgası’nın her birinin verdiği zarar 125 milyar dolar.
KASIRGALARIN İLGİNÇ İSİMLERİ
Katrina, Micheal, Irma, Maria, Harvey, Camille, Sandy, Barry, Ivan, Irene, Mitch, Allen, Isabel… Bu isimler Kasırgara verilen isimler. Peki neden kasırgalara isimler verildiğini ve bu isimlerin nasıl ortaya çıktığını merak ettiniz mi? Meteorologlar uzun zaman önce tropik fırtınaların ve kasırgaların adlandırılmasının, insanların fırtınayı hatırlamalarına, daha etkin bir şekilde iletişim kurmalarına ve belirli bir fırtına sahile çarptığında daha güvenli kalmalarına yardımcı olduğu sonucuna varıyor. Buna göre de uzmanlar, kasırgalara, her kasırga mevsiminin başlamasından önce daha önce onaylanmış olan resmi bir ad listesine göre isimlendiriyorlar. ABD Ulusal Kasırga Merkezi bu uygulamaya 1950’lerin başında başlıyor. Şimdi ise Dünya Meteoroloji Örgütü kasırga isimlerinin listesini oluşturuyor.
İlk başlarda Kasırgalara verilen isimler kadın adlarından oluşuyordu. 1978’de bu uygulama erkek isimlerinin de kullanılması ile sona erdi. Bir mevsimde 21’den fazla fırtına meydana gelirse isimler Yunan alfabesinden seçiliyordu. WMO Ulusal Hava Durumu Servisi’nin sözcüsü Susan Buchanan bir röportajında, verilen isimlerin fırtınanın gücüne ve ne kadar yıkıcı olduğuna dayandığını söylüyor. “Kimse Katrina ya da Sandy’i unutamayacak çünkü bu isimler belirli bir fırtına ile ilişkilendirildiler” diyen Buchanan, “Mevcut adlandırma sistemi bir kerede birden fazla fırtınayı takip etmedeki zorlukları en aza indiriyor. Kafa karışıklığını önlemek için seçiliyor ve bu isimleri tarih kitaplarında hatırlamak daha kolay olacak” şeklinde konuşuyor.
İLETİŞİM İÇİN VERİLEN İSİMLER
Ulusal Bilimler Akademisi Bildiriler Kitabı (PNAS) tarafından 2014 yılında yayınlanan bir araştırma, kadın adındaki kasırgaların daha fazla yıkıma yol açtığını iddia ediyor. Ancak bilim insanları, fırtınaların adlarından dolayı fazla zarar verdiği yönündeki yorumları yalanlıyorlar. Susan Buchanan da fırtınaların büyüklüğü ve gücü ile erkek ya da kadın isimlerinden oluşmasının arasında bilimsel bir ilişki olmadığını savunuyor.
1950’lerin başlarına kadar tropik fırtınalar ve kasırgalar yıl içinde meydana geldikleri sıraya göre izlenip isimlendirildiler. Zaman içinde, kısa ve kolay hatırlanan isimlerin yazılı ve sözlü iletişimde kullanımının daha hızlı olduğu ve aynı anda iki veya daha fazla tropik fırtına meydana geldiğinde karışıklığı azalttığı öğrenildi.
1953’te ABD kadın isimlerini fırtınalarda kullanmaya başladı ve 1978’de Kuzey Pasifik fırtınalarını tanımlamak için hem erkek hem de kadın isimleri kullanıldı. Dünya Meteoroloji Örgütü Atlantik kasırgaları için, altı yıllık erkek ve kadın isimlerinin listesine sahip ve buna göre bu isimleri adlandırıyorlar.
EN ÖLÜMCÜL KASIRGALAR
1851 yılından beri Florida 120, Kuzey Carolina 55 ve Teksas ise 64 defa Kasırgaların hedefi oldu. Tarihin en büyük ölümcül kasırgası ise 1900 yılında Great Calveston Kasırgası sonucu 8000 kişinin hayatını kaybetmesiyle sonuçlandı.
Büyük Galveston Fırtına (1900)
Maria Kasırgası (2017) …
Okeechobee Kasırgası (1928) …
Katrina Kasırgası (2005) …
Chenière Caminada Kasırgası (1893)
